Türkiye'de bazı kamu et kombinalarında sığır kesim hattı etkinliği ile kesim aşamalarındaki işgücü verimliliklerinin ölçümü üzerine bir araştırma
Bu çalışmada; Türkiye genelinde değişik illerde faaliyet gösteren kamuya ait et kombinalarında uygulanan zaman etüdü ve ölçümler sonucunda elde edilen verilerin analizi ile sığır kesim aşamalarındaki standart zamanlar belirlenmiş, işletmelerin sığır kesim hattı etkinlikleri, karkas/adam-saat cinsinden ortalama işgücü verimlilikleri ve verimsiz geçen süreler karşılaştırmalı olarak ortaya konarak, mevcut sorunlara ilişkin çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın materyalini, kamuya (Et ve Balık Ürünleri Anonim Şirketi-EBÜAŞ) ait 4 adet et kombinasında, anket yoluyla ve iş ölçüm tekniklerinden zaman etüdünün uygulanması sonucunda elde edilen veriler oluşturmuştur. Verilerin değerlendirilmesinde, zaman etüdü analiz yöntemi kullanılarak her işletme için kesim aşamalarında kronometre vasıtasıyla ölçülen fiili sığır kesim zamanları, temel ve standart zamanlara dönüştürülmüştür. Araştırma sonucunda, EBÜAŞ’ne ait Adana, Diyarbakır, Konya ve Sakarya Et kombinalarında ortalama kapasite kullanım oranının sırasıyla %15,40, %28,53, %25,54 ve %15,99 olarak gerçekleştiği saptanmış, uygulanan zaman etüdü sonucunda, ortalama işgücü verimlilikleri sırasıyla 1,45, 1,72, 0,72 ve 1,34 karkas/adam-saat olarak hesaplanmıştır. EBÜAŞ Adana, Diyarbakır, Konya ve Sakarya Et Kombinalarında; sığır karkaslarının kesimden ortalama çıkış hızı 50.27, 89.96, 59.42 ve 98.49 saniye, kesim hattında saatte üretilen karkas miktarı 11,63, 20,67, 10,82 ve 13,42 adet ve pratik kesim kapasitesi 87,3, 155,0, 81,2 ve 100,7 baş/gün olarak tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada, standart sığır kesim zamanı bu kombinalar için yine sırasıyla 11.56,97, 9.51,55, 11.28,30 ve 10.54,10 dakika/ saniye olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
hayvan kesimi, Türkiye, mezbahalar, iş gücü gereksinimi
A study on cattle kill-floor efficiency and measurement of labour productivity at the slaughter stages in some public slaughterhouses in Turkey
This research was performed to determine the standard times on the cattle slaughter stages using the data that have been obtained with time study and measurements applied on beef slaughter plants which are owned by the public sector (EBÜAŞ) at the various provinces in Turkey, and it was tried to introduce solution recommendations connected with the present problems by putting forward, the cattle slaughtering line efficiencies of these enterprises, average labour productivities in carcass/man-hour and their unproductive times elapsed, as comparative. The materials of the research comprised the primary data obtained from questionnaire surveys and the researcher own time measurements related to work study applications at the cattle slaughtering line in 4 public owned meat industry enterprises. At the assessment of the obtained data, the actual cattle slaughter times measured by chronometer each of the enterprises slaughter stages were converted to the basic and standard times, by using time study analysis. At the end of the research, the average capacity utilization ratios were determined 15.40%, 28.53%, 25.54%, 15.99% at the slaughterhouses of Adana, Diyarbakır, Konya and Sakarya under the EBÜAŞ respectively. On the other hand, the time study implemented at the slaughterhouses, the average labour productivities were calculated as 1.45, 1.72, 0.72 and 1.34 carcass/man-hour respectively. As a result of the research, the average exit velocity from slaughtering of the beef carcasses at the slaughterhouses of Adana, Diyarbakır, Konya and Sakarya were measured 50.27, 89.96, 59.42 and 98.49 s, the quantity of carcass production on the slaughtering line per hour were 11.63, 20.67, 10.82 and 13.42 pieces and practical slaughtering capacity were 87.3, 155.0, 81.2 and 100.7 head/day respectively. Furthermore, under this study realized at the slaughtering line of cattle in these public slaughterhouses, the standard cattle slaughtering time were determined as 11.56,97, 9.51,55, 11.28,30, 10.54,10 min/s respectively.
Keywords:
slaughter, Turkey, abattoirs, labour requirements,
___
- 1. APC (1994): The cost structure and performance of meat processing enterprises. Meat Processing Industry Commission Report No:38, Australian Productivity Commission, Australia.
- 2. Auer P, Popova N (2003): Labour market policy for restructuring in Turkey: The need for more active policies. Employment Sector Paper No: 51, International Labour Office, Geneva, Italy.
- 3. Bacon RT, Sofos NJ, Belk KE, Smith GC (2000): A comparison of three commercial beef carcass decontamination systems. Research Report, Meat Science and Food Safety, Department of Animal Sciences, Colarado State University, USA.
- 4. Barnes, RM (1980): Motion and Time Study Design and Measurement of Work. John&Sons Inc., Los Angeles. USA.
- 5. De Toni A, Tonchia S (2001): Performance measurement systems: models, characteristics and measures. Int J Oper Prod Man., 21(1-2), 46-70.
- 6. EBK (1989): Kurum içi fiili kesim ve gövde et üretim kapasitesi tespit çalışması sonuç raporu. İmalat Daire Başkanlığı, Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
- 7. Halpern DF (2005): How-time flexible work policies can reduce stress, improve health, and save money. Stress Health, 21, 157-168.
- 8. Hammons DR (1976): Cattle kill-floor efficiency. United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service, Marketing Research Report, No:1056. Washington DC, USA.
- 9. Hennessy DA (2005): Slaughterhouse rules: animal uniformity and regulating for food safety in meat packing. Amer J Agr Econ., 87(3), 600-609.
- 10. Kanawaty G (2004): Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) İş Etüdü. MPM Yayınları/ILO No:29 (Çeviri: Zühal Akal), Ankara.
- 11. Kurt M, Dağdeviren M (2003): İş Etüdü. Gazi Kitabevi, Ankara.
- 12. Prokopenko J (2003): Verimlilik Yönetimi ILO Uygulamalı El Kitabı. MPM Yayınları, No: 476, Ankara.
- 13. Purcell WD, Kambhampaty SM, Driscoll DJ, Peterson ED (1996): Effects of concentration on prices paid for cattle. Concentration in The Red Meat Packing Industry, Grain Inspection, Packers and Stockyards Administration, USDA.
- 14. Schleiter C (2004): Labour productivity an essential parameter in international competition. Increase Your Production Economy, Danish Meat Research Institute, Consult Newsletter Special Edition.
- 15. Simons D, Zokaei K (2005): Performance improvements through implementation of lean practices: a study of the U.K. red meat industry. Food Process Innovation Unit, Cardiff University, United Kingdom.
- 16. Stainer A (1995): Productivity management: The Japanese experience. Management Decision, 33(8), 4-12.
- 17. Tangen S (2003): An overview of frequently used performance measures. Work Study, 52(7), 347-354.
- 18. Timur H (2005): İş Ölçümü, İş Planlaması Verimlilik (Kuramsal ve Örnek Uygulamalı). Siyasal Kitabevi, Ankara.
- 19. Ustasüleyman T (2001): İşletmelerde verimlilik ölçme ve değerlendirme modelleri: Kazukiyo Kurosawa modeli ve bir uygulama. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Doktora Tezi, Trabzon.
- 20. Yavuz R (1976): EBK’da kurulacak modern et kombinasına ilişkin Avrupa ülkelerinde yapılan inceleme raporu. Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü. Ankara.
- ISSN: 0377-6395
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1930
- Yayıncı: Veteriner Hekimler Derneği