Mehmet Murat AKTAŞ

MUŞARAKA SUKUK VE TÜRK HUKUKUNDA DÜZENLENİŞİ

Sukuk ihraçları, son dönemde sermaye ve finans piyasalarında hızla çoğalmaktadır.Sukuk, ihraç edildikten sonra eşit değerleri temsil eden; ihraç ile elde edilen tutarların önceden planlanmış şekilde yatırımda kullanıldığı; yapılan yatırım türüne göre duran varlıklar ve benzerleri üzerinde hak ve payların temsil edildiği bir projede ya da özel bir yatırım faaliyetinde ortaklık hakkı veren İslâmi esaslara uygun nitelikteki sertifikalar olarak tanımlanabilecektir.“The Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions –AAOIFI” tarafından 14 farklı sukuk türü öngörülmüştür. Muşaraka sukuk, bir özel amaçlı kuruluş (special purpose vehicle-SPV) tarafından muşaraka sözleşmesine dayalı olarak ihraç edilen bir menkul kıymettir. Muşaraka sözleşmesi, en basit tanımlamayla en az iki tarafın nakit dışı sermaye getirerek katıldığı ve önceden belirli oranlarla kar-zararı paylaştığı bir ortaklık sözleşmesidir. Muşaraka sukuk ise, özel amaçlı kuruluşun nakdi sermaye, diğer ortakların ise kişisel emek veya ticari itibar haricinde sermaye koyduğu ortak girişimlerin (joint venture) finanse edildiği, kar-zarar ortaklığına dayalı sukuk ihraçlarıdır. Muşaraka sukuk, kar-zarar ortaklığına endeksli şekilde ortak girişim tesisi şeklinde çalışmaktadır. Joint-venture’un genel yapısından farklı olarak buradaki ortaklık, tüzel kişilik sahibi olabilecektir. Türk özel sektör kira sertifikaları (sukuk) ihraçları, Türk Sermaye Piyasası Kanunu m. 61 ve “Kira Sertifikaları Tebliği” (III-61.1) ile düzenlenmiştir. Bu makalede bir İslâmi yapılandırılmış finansman yolu olarak muşaraka sukuk, genel özellikleri, yapılandırılması ve Türk hukukundaki bahsedilen mevzuat beraberinde genel olarak ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Hukuk, İslâmi Yapılandırılmış Finans, Sermaye Piyasası Hukuku, Menkul kıymetler, Muşaraka Sukuk, Kira sertifikaları

PDF

___

ABDUL AZİZ Razi Pahlavi, GINTZBURGER Anne-Sophie, Equity -Based, Asset-Based and Asset-Backed Transactional Structures in Shari’a-Compliant Financing: Reflections on the Current Financial Crisis, Economic Papers: A journal of applied economics and policy, Volume 28, Issue 3 (September 2009), s. 270–278
AFSHAR Tahmoures A., Compare and Contrast Sukuk (Islamic Bonds) with Conventional Bonds, Are they Compatible?,
The Journal of Global Business Management, Volume 9, Number 1 ( February 2013), s. 44 vd. .
ARSHAD Noraziah Che, Shariah parameters for Musharakah Contract: A comment, International Journal of Business and Social Science Vol. 1 No. 1, October 2010, s. 145 vd.
AYDIN E. /AYYILDIRIM K., Kira Sertifikalarının ve Varlık Kiralama Şirketlerinin Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Bakımından Değerlendirilmesi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 46, Temmuz-Aralık 2015, s. 43-74
BALALA Mahah-Hanaan, Islamic Finance and Law, London and New York, 2011
HASSAN Kabir/ LEWIS Mervyn, Handbook of Islamic Banking, Edward Elgar Publishing, Massachusetts 2007
HİDAYAT Sutan Emir, A Comparative Analysis between Asset Based and Asset Backed Sukuk: Which One is More Shariah Compliant, International SAMANM Journal of Finance and Accounting, July 2013, Vol. 1, No. 2, s. 25
IQBAL Zamir/ MİRAKHOR Abbas, An Introduction to Islamic Finance Theory and Practice, Second Edition, John Wiley & Sons (Asia) Pte. Ltd., Singapore, 2011
KETTERING Kenneth C. , True Sale of Receivables: A Purposive Analysis, American Bankruptcy Institute Law Review, Vol. 16 (Ağustos 2008), s. 511-562
KUSUMA Ketut Ariadi /SILVA Anderson Caputo, Sukuk Markets A Proposed Approach for Development, World Bank Finance and Markets Global Practice Group, Policy Research Working Paper 7133, December 2014
Malaysian Debt Securities and Sukuk Market, A Guide for Issuers and Investors, Bank Negara Malaysia and Securities Commission Malaysia Publication, Kuala Lumpur, 2009
MCMILLEN Michael, Islamic Capital Markets: A Selective Introduction,
SAFARI M./ ARIFF M./ MOHAMAD S., Sukuk Securities, New Ways of Debt Contracting, Wiley finance series, Singapore,2014
USMANİ Mufti Muhammad Taqi, An Introduction to Islamic Finance, Karachi, 1998
SÖYLER İ. , Hukuki ve Mali Boyutlarıyla Sukuk, Ankara, 2004
TOK A., İslami Finans Sistemi Çerçevesinde Sukuk (İslami Tahvil) Uygulamaları, Katılım Bankaları ve Türkiye Açısından Değerlendirmeler, SPK Yeterlilik Etüdü, Ankara, 2009
UMAR Mohammed Idris, Evaluation of Research Developments on the Islamic Securities (Sukuk), International Centre for Education in Islamic Finance Malaysia, The 7th International conference on Islamic Economics, King Abdul Aziz University Jeddah 1-3rd April 2008, s. 305 vd.
YILMAZ, E. , Yeni Bir Finansal Araç Olarak Sukuk: Çeşitleri, Türkiye Uygulaması ve Vergilendirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak 2014. S. 68, s. 81-100