119151

DEĞİŞEN DÜNYADA VATANDAŞLIK

Son yıllarda, vatandaşlık kavramı küreselleşmenin etkisi, yeni dışgöç hareketleri ve devlet egemenliğinin zayıflamasına bağlı olarak çokdeğişti. Daha önceleri yalnızca birey ile devlet arasındaki resmi bağı ifadeeden vatandaşlık kavramı, bugün aynı zamanda bir kimlik, bir haklarmanzumesi anlamında da kullanılmaktadır. Vatandaşlık kavramınınanlamındaki bu değişim onu uluslararası hukuk alanında ortayakonan akademik çalışmalar bakımından da ayrıca çekici kılmaktadır.Bu makale ise yalnızca değişen dünyada vatandaşlığın gerçekten neifade ettiği yönündeki basit ama kafa karıştırıcı soruya yanıt vermeyeçalışmaktadır. Aslında dünya değişmektedir ve vatandaşlık da budeğişime ayak uydurmalıdır. Vatandaşlık kavramının şimdiden büyükdönüşümler içine girmesi bu bakımdan olumlu bir gelişmedir. Bununlabirlikte, vatandaşlık kavramını tanımlamanın zorluğu aynı şekilde devametmektedir. Uluslararası hukukta vatandaşlıkla ilgili yeknesak, evrenselbir kural koymanın ihmal edilmiş olması sebebiyle, her devlet az ya daçok biçimde bu konuda kendi standartlarını getirmekte özgür olmuştur.Bugünün dünyasında insan toplulukları daha fazla hareketli ve çokdeğişik devletlerle ilişki hâlinde olduklarından, hiçbir devlet vatandaşlarıüzerinde tek hakimin kendisi olduğunu iddia edememektedir. Bazıgelecek tahmincileri ve hayalciler vatandaşlığın 21. yüzyıl ve sonrasındane yönde değişeceğini öngörebilmek için hâlâ çaba göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Vatandaşlık, Devlet Egemenliği, Küreselleşme, Göç, Resmi Bağ, Kimlik, Haklar Manzumesi

PDF

___

ARSLAN, İlyas, Milletlerarası Özel Hukukta Mutad Mesken Kavramı, İstanbul, 2014
AYBAY, Rona/ÖZBEK, Nimet: Vatandaşlık Hukuku, İstanbul 2015
AYKAÇ, Alper Can: Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi, TBB Dergisi (2008), S. 77
BAL, Hüseyin: Siyaset Teorisinde Vatandaşlık Modelleri: Herman R. Van Gunsteren’in Sınıflandırması, Turkish Studies (Fall 2015), Volume 10/14, pp. 17-36, p. 21
BATCHELOR, Carol A.: Stateless Persons: Some Gaps in International Protection, International Journal of Refugee Law(1995), Vol. 7
BAUBÖCK, Rainer: Why European Citizenship? Normative Approaches to Supranational Union,Theoretical Inq. L. (2007), Volume 8
BEE, Cristiano: Transnationalisation, Public Communication and Active Citizenship. The Emergence of a Fragmented and Fluid European Public Sphere, Sociology Compass 8/8 (2014), ss.1018-1032
BELORGEY, Jean Michel: Le Droit de la Nationalité: Evolution Historique et Enjeux, Questions de Nationalité- Histoire et Enjeux d’un Code (auteur: Smain LAACHER), 1987
BERKİ, Osman Fazıl: Devletler Hususi Hukuku, Tabiiyet ve Yabancılar Hukuku, cilt.1, Ankara 1966
BORCHARDT, Klaus-Dieter: The ABC of European Union Law, Brussels, 2010
BOSNIAK, Linda: Citizenship Denationalized, IND J. Global Legal Stud. (Spring 2000), Volume. 7, Issue. 2
CARLIER, Jean-Yves: Droits de l’Homme et Nationalité, Annales de Droit de Louvain (2003), Vol. 63, No.3
ÇAKMAKLI, Didem: Active Citizenship in Turkey: Learning Citizenship in Civil Society Organisations, Citizenship Studies (2015), Vol.19, Nos.3-4, ss.421-435
DOĞAN, Vahit: Türk Vatandaşlık Hukuku, Ankara 2016 13. baskı
DUCKETT, Keith: The Meaning of Citizenship: A Critical Analysis of Dual Nationality and The Oath of Renunciation, Immigr.& Nat’lity L. Rev. (2000), Vol. 21
EMAMJOMEHZADEH, Seyed Javad: Global Citizenship. Int’l Stud. J. (2007-2008), Vol. 4, No. 51
ERDEM, Bahadır: Türk Vatandaşlık Hukuku, İstanbul 2014
ERDOĞAN, Mustafa: Anayasa Hukuku, Ankara 2009, 5. baskı
FİŞEK, Hicri: Anayasa ve Vatandaşlık, Ankara 1960
FRANCK, Thomas M. : Clan and Superclan: Loyalty, Identity and Community in Law and Practice, Am. J. Int’L L. (1996), Vol. 90
GÖĞER, Erdoğan: Türk Tabiiyet Hukuku, Ankara 1974
GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Esasları (Ders Kitabı), Bursa 2014
GÜNDOĞDU, Yeşim: Avrupa Birliği Yurttaşlığı Avrupa Kimliği Sorununa Çözüm Oluşturabilir mi?, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 2004, 3(2)
GÜNGÖR, Gülin: Tabiiyet Hukuku, Gerçek Kişiler-Tüzel KişilerŞeyler, Ankara 2015
HABLEMİTOĞLU, Şengül/ ÖZMETE, Emine: Etkili Vatandaşlık Eğitimi İçin Bir Öneri, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012, 1(3)
HEYWOOD, Andrew: Political Ideas and Concepts, An Introduction, New York, St Martin’s Press, 1994
HUDSON, Manley O.: Report on Nationality Including Stateless, International Law Commission 4th Session: UN Doc.A/CN.4/50, 21 February 1952
IGLESIAS, Gil Carlos Rodriguez: Global Citizenship (Adress to Seton Hall University), Seton Hall J. Dipl.& Int’l Rel. (2003), Vol. 4
İZGİ, Ömer/ GÖREN, Zafer: Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu, Ankara 2002, c.1
KABOĞLU, İbrahim Ö.: Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), İstanbul 2015
KADIOĞLU, Ayşe: Vatandaşlık ve Siyasi Katılım (2008), Ergun Özbudun’a Armağan; http://www.research.sabanciuniv.edu (erişim tarihi: 19.12.2016)
KANT, Immanuel: Perpetual Peace and Idea for a Universal History from a Cosmo-political Point of View (1970) in M. FORSYTH,
H.M.A. KEENS-SOPER and P. SAVIGEAR (eds.): The Theory of International Relations: Selected Texts from Gentili to Treitschke, London, Allen& Unwin.
KARA, Cihan/TOPKAYA, Yavuz/ ŞİMŞEK, Ufuk: Aktif Vatandaşlık Eğitiminin Sosyal Bilgiler Programındaki Yeri, Zeitschrift für die Welt der Türken (2012), Vol.4, No.3
KAYA, Berna/ KAYA, Aytaç: Teknoloji Çağında Öğretmen Adaylarının Küresel Vatandaşlık Algıları, Sakarya University Journal of Education, 2/3 (Aralık/December 2012)
KEEPING, Janet/ SHAPIRO, Dan: Global Citizensip, Feature Report on Citizenship, LawNow (2007-2008), Vol.32, 9
KOCK, Christian/ VILLADSEN, Lisa S. : Rhetorical Citizenship: Studying the Discursive Crafting and Enactment of Citizenship, Citizenship Studies (2017), Vol.21, No.5, ss. 570-586
LENTZ, Valéry-Xavier: “Qu’est-ce qu’une nation?” de Ernest Renan, Le Taurillon-magazine eurocitoyen (jeudi 25 juillet 2013); http://www. taurillon.org (erişim tarihi: 9.12.2016)
LEYDET, Dominique: Citizenship (ed. Edward N. ZALTA), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2014 edition), http://www. plato.stanford.edu (erişim tarihi: 15.12.2016)
NOMER, Ergin: Türk Vatandaşlık Hukuku, İstanbul 2016
PAZARCI, Hüseyin: Uluslararası Hukuk, Ankara 2015
POLAT, Ezgi Güzel: Osmanlıdan Günümüze Vatandaşlık Anlayışı, Ankara Barosu Dergisi, 2011/3
ROBINSON, Nehemiah: The Universal Declaration of Human Rights: Its Origin, Significance, Application, and Interpretation 123 (1958)
ROUSSEAU, Jean Jacques: Toplumsal Sözleşme, ya da Politik Hakkın İlkeleri (çev. Aziz YARDIMLI), İDEA Cep Kitapları, İstanbul 2011
RUBENSTEIN, Kim: Citizenship in Australia: Unscrambling Its Meaning, Melbourne University Law Review (1995), Volume. 20, Issue. 2
SARIİPEK, Doğa Başar: Sosyal Vatandaşlık ve Günümüzde Yaşadığı Dönüşüm: Aktif Vatandaşlık (Sosyal Politika Açısından Bir Değerlendirme), Çalışma ve Toplum, 2006/2
SCHRAUWEN, Annette: European Union Citizenship in the Treaty of Lisbon: Any Change At All?, Maastricht J. Eur.& Comp. L (2008), Volume 15
SMISMANS, Stijn: New Governance- The Solution For Active European Citizenship, Or The End Of Citizenship?, Colum. J. Eur. L. (2006-2007), Vol.13
SPİRO, Peter J. : Dual Nationality and the Meaning of Citizenship, Emory Law Journal (1997), 46 (4)
SPIRO, Peter J.: A New International Law of Citizenship, Am. J. Intl.L. (2011), Vol. 105
ŞİT, Banu: Modern Vatandaşlık Kavramına Bir Bakış, TBB Dergisi (2008), Sayı. 76
TALAS, Mustafa: Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi, TÜBAR-XXIX (2011/Bahar)
TAN, Simone: Dual Nationality in France and the United States, Hastings Int’l&Comp. L.Rev., (1992).
TİRYAKİOĞLU, Bilgin: Multiple Citizenship and its Consequences in Turkish Law, Ankara Law Review, Summer 2006, 3 (1)
TOPÇUOĞLU, Ali Aslan: Modern Hukuk ve İslam’da Vatandaşlık Kavramının Hukuki Temeli, GÜHFD (2012), C. XVI, S.3
TURHAN, Turgut/TANRIBİLİR, Feriha Bilge: Vatandaşlık Hukuku, Ankara, 2012
WALZER, Michael: “Citizenship” In Political Innovation and Conceptual Change, first edition, Cambridge, Cambridge University Press (1989)
YEN, Christian Nguyen Van: Droit de l’Immigration, Paris 1986
Gualco v. Acheson, 106 F. Supp. 760, 761 (N.D. Cal. 1952)
Kawakita v. United States 343 U.S. 717 (1952)
Nottebohm (Lieh v. Guat), 1955 ICJ REP.4 (Apr.6)
Perkins v. Elg, 307 U.S. 325, 329 (1939)
Tomasicchio v. Acheson, 98 F. Supp. 166, 169 (D.D.C. 1951)
Slivenko v. Latvia (App. No.48321/99, Judgement 9 October 2003)
Riener v. Bulgaria (App. No. 46343/99, Judgement 23 May 2006).
http://www.eycb.coe.int (erişim tarihi: 28.11.2016)
http://www.renklinot.com (erişim tarihi: 17.12.2016)
http://www.eesc.europa.eu (erişim tarihi: 1.4.2017)
http://s3.amazonaws.com (erişim tarihi: 1.4.2017)
http://www.europe.cidem.org (erişim tarihi: 1.4.2017)
http://www.bic.org (erişim tarihi: 2.4.2017)
http://www.insanbilimleri.com (erişim tarihi: 14.6.2017)
http://www.paris-sorbonne.fr (erişim tarihi: 14.6.2017)
http://www.ege-edebiyat.org (erişim tarihi: 14.6.2017)