Hakan KARAKEHYA, Asuman İNCE TUNÇER

CEZA MUHAKEMESİNDE BASİT YARGILAMA VE ADİL YARGILANMA HAKKI

Basit yargılama usulü 7188 sayılı kanunla, 2019 yılında hukukumuza girmiş alternatif bir cezai uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Diğer alternatif çözüm yöntemleri gibi basit yargılama usulüyle de mahkemelerin iş yükünün azaltılması ve böylelikle mevcut diğer davaların daha kısa sürede bitirilmesine imkan sağlanması amaçlanmaktadır. Bununla birlikte, alternatif çözüm yollarından her biri, adil yargılanma hakkı başta olmak üzere birçok temel hakka ve anayasal ilkeye müdahalede bulunmaktadır. Bu bağlamda, alternatif çözüm yollarının kullanılması, adalet sistemi bakımından zorunluluk arz etse de söz konusu kurumların hukuk devletinin bir gereği olarak anayasal sınırlar içerisinde düzenleme altına alınması gerekir. Çalışmamızda basit yargılama usulü, adil yargılanma hakkı ve diğer bazı anayasal ilkeler açısından değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu bağlamda öncelikle basit yargılama usulüne ilişkin açıklamalar yapılmış, daha sonra ceza muhakemesinde alternatif çözüm yollarından faydalanmanın zorunluluğu ve adil yargılanma hakkının gereklerine ilişkin tespitlerde bulunulmuştur. Son olarak ise basit yargılama usulünün adil yargılanma hakkı ve diğer bazı anayasal ilkeler bakımından değerlendirmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Basit yargılama, alternatif çözüm yolları, adil yargılanma hakkı, özel yargılama usulleri, ceza muhakemesi hukuku

PDF

___

6. Madde Rehberi-Adil Yargılanma Hakkı (Ceza Hukuku Yönü), Avrupa Konseyi-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Ortak Yayını, Ankara 2014.
ALDEMİR Hüsnü, Ceza Yargılamasında Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulleri, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
CENGİZ Serkan/DEMİRAĞ Fahre? in/ERGÜL Teoman/McBRIDE Jeremy/ TEZCAN Durmuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları, Türkiye Barolar Birliği ve Avrupa Konseyi Yayını, Şen Matbaa, Ankara 2008.
CENTEL Nur/ZAFER Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2020.
DEĞİRMENCİ Olgun, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Yargılama Usulü (CMK m. 252-252)”, Terazi Hukuk Dergisi, S.: 1, 2020.
DONAY Süheyl, İnsan Hakları Açısından Sanığın Hakları ve Türk Hukuku, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1982.
DÖNMEZER Sulhi, Ceza Adaleti Sistemimiz Üzerine Düşünceler, Yeni Türkiye Dergisi, Yargı Reformu Özel Sayısı, Ağustos, 1996.
DÖNMEZER Sulhi/YENİSEY Feridun, “Ceza Adalet Sisteminin Etkinliği 1998”, Nurullah KUNTER/Feridun YENİSEY, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2000, isimli eserin eki.
ERSOY Uğur, “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usullerinde İtiraz Kurumuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.: 2, 2020.
FEYZİOĞLU Metin, Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat, Yetkin Yayınları, Ankara 2002.
GRAF Jürgen-Peter, “StPO § 417 – 420”, Karlsruher Kommentar zur Strafprozessordnung, (der. R. Hanning), C. H. Beck, München, 2019.
HEINRICH Bernd, “Rechtstaatliche Mindesgarantien im Strafverfahren”, Juristische Ausbildung, S.: 3, 2003.
KARAKEHYA Hakan, “Ceza Muhakemesinde Maddi Gerçek”, Eskişehir Barosu Dergisi, Haziran, 2006.
KATOĞLU Tuğrul, Ceza Kanunlarının Zaman Yönünden Uygulanması, Seçkin Yayınevi, Ankara 2008.
KEZER Ahmet, 30 Soru ve Yanıtta Seri Muhakeme Usulü ve Basit Yargılama Usulü, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
KIZILARSLAN Hakan, “7188 Sayılı Kanun’la Ceza Muhakemesi Hukukuna Getirilen Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulleri”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.:183 – 184, 2019.
KOCA Mahmut, “Ceza Muhakemesinde Basit Yargılama Usulü”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.: 2, 2020.
KUNTER Nurullah/YENİSEY Feridun/NUHOĞLU Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Arıkan Yayınevi, İstanbul 2006.
LADEWİG Hans-Meyer, “Adil Yargılanma Hakkı-II”, Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, (Çev.: HAKERİ Hakan), Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.
PUTZKE Holm/SCHEINFELD Jörg, “StPO § 413 – 434”, Münchener Kommentar zur StPO Band 3, (der. C. Knauer, vd.), C. H. Beck, München, 2019.
SCHROEDER Friedrich-Christian, “Ceza Muhakemesinde Fair Trial İlkesi”, Ceza Muhakemesi Hukukunda Fair Trial, İstanbul Barosu Yayını, İstanbul 1999.
ŞAHİN Cumhur, Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
ŞAHİN Cumhur/GÖKTÜRK Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku II, Seçkin Yayınevi, Ankara 2020.
ŞEN Ersan, Ceza Muhakemesinde Seri ve Basit Yargılama Usulleri, https://www.hukukihaber.net/ceza-muhakemesinde-seri-ve-basit-yargilamausulleri- makale,7039.html (E.T.: 23.12.2020).
TAŞKIN Ş. Cankat, Ceza Muhakemesi Hukukunda Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usulü, Adalet Yayınevi, Ankara 2020, (“Seri Muhakeme ve Basit Yargılama”).
TAŞKIN Şaban Cankat, “7188 Sayılı Kanun ile Ceza Muhakemesi Kanunu’na Getirilen “Basit Yargılama Usulü” Hakkında Tespit ve Değerlendirmeler”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.: 1 – 3, 2020, (“Basit Yargılama Usulü Tespit ve Değerlendirmeler”).
TEMMING Dieter, “StPO StPO § 417 – 420”, BeckOK StPO mit RiStBV und MiStra, (der. J. Graf), C.H. Beck, München, 2020.
TOROSLU Nevzat, Ceza Yargılamalarının Çabuklaştırılması Sorunu, Yeni Türkiye Dergisi, Yargı Reformu Özel Sayısı, Ağustos, 1996.
Uluslararası Af Örgütü, Adil Yargılanma Hakkı, İletişim Yayınları, İstanbul 2000.
VOLK Klaus, Grundkurs StPO, C. H. Beck, München 2005.
YENİSEY Feridun, Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliği, Normal Çalışma Süresi ve Gecikme, Yeni Türkiye Dergisi, Yargı Reformu Özel Sayısı, Ağustos, 1996.
YENİSEY Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2020.
YILMAZ Zahit/APİŞ Özge, “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, S.: 1, 2020.
YURTCAN Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2019.
YÜCE Turhan Tufan, “Ceza Muhakemeleri Usulünde İtiraz”, Adalet Dergisi, S.: 5-6, 1962.