TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNDE İKİLEM: DAHİLDE İŞLEME VE İTHALATA DAYALI BÜYÜME

Dahilde işleme rejimi ihracat teşviklerinin arasında önemli bir yere sahiptir. İhracat artışları ise ekonomik büyümenin temel belirleyicilerinden biridir. Ancak dahilde işleme teşvik sistemi ihracatın ve ekonomik büyümenin ithalata olan bağımlılığını arttırması sebebiyle eleştirilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, dahilde işleme kapsamında gerçekleştirilen ithalatın, ithalata dayalı büyümenin nedenlerinden biri olarak gösterilip gösterilemeyeceğini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, 2002q1-2016q2 döneminde Türkiye’de dahilde işleme kapsamındaki sektörel ithalat ile reel GSYIH arasındaki ilişkiler zaman serisi analizleri kullanılarak test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre; i)Tarımsal dahilde işleme ithalatı ile ekonomik büyüme arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. ii)Maden sektöründeki dahilde işleme ithalatı, reel GSYIH’daki değişimin nedenidir. iii)Sanayi sektöründeki dahilde işleme ithalatı, reel GSYIH’daki değişimin nedenidir. Bu bilgiler doğrultusunda, analiz döneminde dahilde işleme rejiminin, ithalata dayalı büyümeye sebebiyet veren bir faktör olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Dahilde İşleme Rejimi, İthalata Dayalı Büyüme, Dış Ticaret

DILEMMA IN TURKEY'S FOREIGN TRADE: INWARD PROCESSING AND IMPORT-BASED GROWTH

The inward processing regime has an important place among the export incentives. The increase in export is also one of the fundamental determinants of economic growth. However, the incentive system of inward processing has been criticized for increasing the dependence of export and economic growth on import. The main purpose of this study is to determine whether the inward processing regime can be shown as one of the reason for import-based growth. For this purpose, the relationships between the sectoral import carried out within the scope of inward processing and the real GDP has been tested using time series analysis for the period 2002q1-2016q2. According to the analysis results; i) No causality relationship has been found between the agricultural inward processing import and economic growth. ii)Inward processing imports in the mining sector is the reason for the change in real GDP. iii)Inward processing imports in the industrial sector is the reason for the change in real GDP In line with this information, it is possible to say that the inward processing regime is a factor that causes import-based growth in the analysis period.

Keywords:

Inward Processing Regime, Import-Based Growth, Foreign Trade,

PDF

___

Akkaş, İ. ve Öztürk, M. (2016). Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 42(9), 1329-1337.Aktaş, Ö. (2009). Türkiye’nin İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 35-47.Apak, S. ve Uçak, A. (2007). Ekonomik Büyümenin Anlamlılığı ve Gelişmişlik: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir İnceleme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (34), 57-65. Arvas, M. A. ve Torusdağ, M. (2016). İthalat ve İhracatın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Engineering & Applied Sciences, 1(2), 1-18.Baday Yıldız, E. ve Berber, M. (2011). İthalata Dayalı Büyüme: 1989-2007 Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 25, 165-179.Başkol, M. O. (2016). Türkiye İhracatının İthalata Bağımlılığının Dahilde İşleme Rejimi Açısından Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 1-18.Beqiri, G. (2015). An Alternative Process for Attracting Investors. The Macrotheme Review, 4(6), 123-135.Bustillo, R. ve Rodríguez, C. (2011). The Influence of Trade Union Bargaining Power on EU Processing Trade. Journal of Post Keynesian Economics, 33(4), 621-644. Cebeci, A. K. ve Yılmaz, M. (2013). Dahilde İşleme Rejimi Ve Türk Dış Ticareti Üzerine Etkilerinin Analizi (1996-2011). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 205-224.Demirhan, E. (2005). Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 75-88.Egger, H. ve Egger, P. H. (2005). The Determinants of EU Processing Trade. The World Economy, 28(2), 147-168.Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series, Second Edition. John Wiley&Sons, USA.Engle, R.E. ve Granger, C.W.J. (1987). Cointegration and Error-Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.Eryüzlü, H. (2013). Dahilde İşleme Rejimi Ve Cari Açık Üzerindeki Etkileri. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 59-69.Eşiyok, B. A. (2012). Türkiye Ekonomisinde Cari Açık Sorunu ve Nedenleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 49(569), 63-86. Gerni, C., Emsen, Ö. S. ve Değer, M. K. (2008). İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980–2006 Türkiye Deneyimi. 2. Ulusal iktisat Kongresi, 2-21, İzmir.Görg, H. 2000. Fragmentation and Trade: US Inward Processing Trade in The EU. Weltwirtschafliches Archiv. 136(3), 403-422.Gül, E. ve Kamacı, A. (2012). Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 81-91.Gür, B. (2017). Türkiye’nin Makroekonomik Performansı Üzerine Bir Değerlendirme: 2002-2016 Dönemi. Social Sciences Studies Journal, 3(5), 726-737. İspir, S. M., Açıkgöz Ersoy, B. ve Yılmazer, M. (2009). Türkiye’nin Büyüme Dinamiğinde İhracat mı İthalat mı Daha Etkin?. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 59-72.Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). Türkiye’de Dış Ticaret - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), 47-76.Kurt, S. ve Terzi, H. (2007). İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 25-46.Kurt, B. ve Zengin, H. (2016). İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri: Feder-Ram Modeli. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 67-86.Özer, M. ve Erdoğan, L. (2006). Türkiye'de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi. Ekonomik Yaklaşım, 60(17), 93-110.Pata, U. K. (2017). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkileri: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi (1971-2014). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(1), 119-134.Radžıukynas, J. (2007). Methodological Approaches In An Analysis Of The Application Of Custom’s Procedures With An Economic Impact. Intellectual Economics, 2(2), 51–59.Sancar, C. ve Polat, M. A. (2015). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi ve İthalat İlişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12(1), 416-432.Saraç, T. B. (2013). İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış, 13(2), 181-194.Saygılı, Ş., Cihan, C., Yalçın, C. ve Hamsici, T. (2010). Türkiye İmalat Sanayiin İthalat Yapısı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği, 10/02, 1-142. Şenkardeşler, R. A. (2018). Cumhuriyetten Günümüze Türkiye’nin Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Nedensellik Analizi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(1), 108-129.Takım, A. ve Ersungur, M. Ş. (2010). Dahilde İşleme Rejimi: İhracat ve İthalat Üzerindeki Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2).Taştan, H. (2010). Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Spektral Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 87-98. Tuncer, İ. (2002). Türkiye'de ihracat, ithalat ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980–2000). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Enstitü Dergisi, 9(9), 90–106.Yardımcı, P. (2007). Türkiye’de İhracat-İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Bilgi Yayılmaları Çerçevesinde Analizi: Johansen ve Pesaran Sınır Testi Uygulaması. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi. Malatya.Yükseler, Z. ve Türkan, E. (2006). Türkiye’nin Üretim ve Dış Ticaret Yapısında Dönüşüm: Küresel Yönelimler ve Yansımalar. TÜSİAD Ekonomik Araştırma Forumu Çalışma Raporları Serisi. 1-99.