Şerife Gülsün KIRANKAYA, Fitnat Güler EKMEKÇİ

Baraj gölü ontogenisi sırasında balık büyümesindeki değişimin belirlenmesi açısından bir örnek: Gelingüllü Baraj Gölü' ndeki (Yozgat, Türkiye) aynalı sazan populasyonu

Rezervuarlar, hidrolojik, iklimsel ve ekolojik bakımdan akarsu ortamının hızla göl ortamına dönüştüğü, oldukça değişken ekoslstemlerdir. Ortamdaki bu tür değişimler, balık populasyonlarının büyüme ve üreme özellikleri üzerinde oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, tipik İç Anadolu Bölgesi rezervuarı olan Gelingüllü Baraj Gölü'nde rezervuar ontogenisinin farklı evrelerinin balık büyümesi üzerine etkileri izlenmiştir. Gelingüllü Baraj Gölü'ne aşılanan aynalı sazanın büyüme özellikleri hem 1995-1996 dönemini kapsayan başlangıç evresinde hem de 1998-2000 dönemini kapsayan durgunluk öncesi evrede incelenmiştir. Rezervuar ontogenisi ile balık büyümesi arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere, her iki dönemde elde edilen veriler karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, 1995'te 18 aylık aynalı sazan bireylerinin ortalama çatal boyu 37,7 cm ve ortalama ağırlığı 1550 g iken, 1999 yılında bu değerler sırasıyla 23,3 cm ve 374 g'a düşmüştür. Bu beş yıllık süreçte, Gelingüllü Baraj Gölü'ne aşılanan aynalı sazanın hem boyca hem de ağırlıkça büyümesinde görülen dikkat çekici düşüşün, rezervuarın başlangıç fazında gittikçe uzaklaşıp durgunluk fazına geçmesine bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Determination of variations in fish growth during reservoir ontogeny: a case study of the mirror cap population in Gelingüllü Dam Lake (Yozgat, Turkey)

Reservoirs are unstable environments as a very rapid change from a riverine to lacustrine environment occurs in terms of hydrology, climatology and ecology. These changes have a very significant influence on the growth and reproduction of fish populations. In this study, the effects of different phases of reservoir ontogeny on fish growth in Gelingüllü Dam Lake, a typical Central Anatolian reservoir, were monitored. The growth of mirror carp introduced into Gelingüllü Dam Lake was studied both during an initial phase, from 1995 to 1996, and during a later pre-depression phase, from 1998 to 2000. The growth parameters were compared in order to determine the ontogeny of the reservoir in terms offish growth. According to the results, mean length and weight for 18-month-old mirror carp in 1995 were respectively 37.7 cm and 1550 g. The same parameters decreased to 23.6 cm and 374 g in 1999. Over 5 years, a significant decrease in both the length and weight of mirror carp was observed. These decreases are probably due to the gradual change from the impoundment phase to the depression phase in the reservoir.

PDF

___

1. Ackerman, W.C., White, G.F., Worthington, E.B.: (Eds.), Man- Made Lakes: Their Problems and Environmental Effects, Geophys. Monogr. Ser., vol. 17, AGU, Washington D.C., 1973.
2. Holcik, J.: The Freshwater Fishes of Europe, Aula-Verlag, Weisbaden, 1989.
3. Ekmekçi, F.G.: A Preliminary Study on the Growth of Mirror Carp (Cyprinus carpio, L.) Introduced to Gelingüllü Reservoir of a Newly Built Dam in (Yozgat) Turkey. Hacettepe Bull. Nat. Sci. Engineer., 1996; 25: 1-13.
4. Kırankaya, Ş.G.: Gelingüllü Baraj Gölü'ne Aşılanan Aynalı Sazan (Cyprinus carpio, L, 1758)'ın Büyüme ve Üreme Özellikleri, Hacettepe Üniv. Fen Bil. Enst. Bilim Uzmanlığı Tezi, 2001. 5. Lagler, K.F.: Freshwater Fishery Biology, W.MC Brown Comp., Iowa, 1966.
6. Bagliniere, J.L., Le Lovarn, H.: Caracteristiques Scalimetriques des Principales Espeqes; des Poissons d'Eau Douce de France, B. Fr. Peche Piscic, 1987; 306: 2-39.
7. Ekmekçi, F.G.: Yapay Göller ve Biyolojik Sisteme Olan Etkileri, DSİ Teknik Bülteni, 1994; 80: 9-15.
8. Sarıhan, E., Özdöl, M.: Seyhan Baraj Gölü'nde Yetiştirilen Aynalı Sazan (Cyprinus carpio, L, 1758)'ın Bazı Vücut Özellikleri ve Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesinde Yetiştirilen Aynalı Sazanla Ağırlık/Boy İlişkisi, Oransal Sırt Yüksekliği ve Kondisyon Bakımından Karşılaştırılması, VII. Bilim Kong., Vet. ve Hay. Arş. Grb. Tebliğleri, TÜBİTAK Yay., 1983; 555: 71-83.
9. McDowal, R.M.: On size and growth in freshwater fish, Ecol. Freshwater Fish, 1994; 3: 67-79.
10. Bakanov, A.I., Kiyashko, V.I., Smetanin, M.M., Strel'nikov, A.S.: Factors affecting fish growth, J. Ichthyol., 1987; 27: 124-132.
11. Nikolsky, G.V.: The Ecology of Fishes, Academic Press Ltd., London, 1963.
12. Sarıhan, E.: Seyhan Baraj Gölü'nde Yetiştirilen Aynalı Sazan (Cyprinus carpio, L., 1758)'ın Gelişme ve En Küçük Av Büyüklüğü Üzerinde Bir Araştırma, Çağdaş Tar. Tekn. Derg., 1980; 9-10-11:24-28.
13. Karakoç, R., Sarıhan E.: Seyhan Baraj Gölü Sudak (Stizostedion lucioperca, L, 1758) ve Aynalı Sazan (Cyprinus carpio, L, 1758) Populasyonlannin Gelişme Performansları Üzerine Bir Araştırma, 1987, Çukurova Üniv. Fen Müh. Bil. Der., 1987; 1: 69-80.
14. Baluyut, E.A.: Stocking and introduction of fish in lakes and reservoirs in the Asian countries, FAO Fisheries Technical Paper, 1983; no: 236.
15. Cowx, I.G.: Stocking strategies. Fisher.Manag.Ecol.,1994;1: 15-30.