Çiftçilerin Ürün Desenlerine Karar Vermelerini Etkileyen Faktörler: Samsun İli Bafra İlçesi Sebze Yetiştiricileri Örneği

Çiftçilerin tarım sektörünün doğal yapısından kaynaklanan birçok unsuru dikkate alarak çeşitli ürünler arasından kendilerine en uygun olanını nasıl seçtikleri ve üretimine nasıl karar verdiklerinin belirlenmesi önemlidir. Bu araştırmanın amacı, Samsun ili Bafra ilçesindeki sebze yetiştiricilerinin ürün desenlerine karar verirken etkilendikleri faktörleri belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenen 122 çiftçi ile anket yapılmıştır. Çiftçilerin ürün desenlerine karar verirken etkilendikleri faktörleri belirlemek amacıyla, incelenen literatürden yararlanılarak ve araştırmacı tarafından yapılan pilot çalışmalardan hareketle sosyal ve kişisel, ekonomik, fiziksel ve iklim koşullarından kaynaklı faktörleri içine alan 67 madde tespit edilmiştir. Çiftçilerin düşüncelerini yansıtan ifadeler Likert tipi beşli bir ölçeklendirmeye göre puanlanmıştır. Araştırmada istatistiksel işlemler sırasına göre iç tutarlılık katsayılarının belirlenmesi, açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi olarak gerçekleştirilmiştir ve bulgular sunulmuştur. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansın %57,74’ünü açıklayan; ürün özellikleri, fiziksel özellikler, işletme özellikleri, doğal faktörler, sulama özellikleri ve işgücü özellikleri olarak altı faktör grubu ortaya çıkmıştır. Analiz sonuçlarından elde edilen bulgulara göre çiftçilerin ürün desenlerini planlarken etkilendikleri en önemli faktör ürün özelliği ile ilişkilidir. Ancak, çiftçiler üretecekleri ürünlere karar verirken sadece ürün özelliklerinden değil aynı zamanda ellerinde olmayan farklı koşullardan etkilenmektedirler. Dolayısıyla çiftçilerin kararlarını etkileyen faktörler arasında davranış özelliklerinin de dikkate alınması gerektiği düşünülmektedir.

Factors Affecting Farmers’ Decision Making on Product Pattern: A Case of Vegetable Producers in Bafra District of Samsun Province, Turkey

Due to natural structure of agricultural sector, it is a very critical issue that farmers can choose the most appropriate one from among various products and decide to produce them. The objective of this study was to determine factors affecting farmers’ decision making on product pattern of vegetable growers in Bafra district of Samsun province. A survey was conducted with 122 farmers selected with simple random sampling method. In order to determine the factors that affect of decision making on product pattern of farmers were identified 67 statements that included natural factors originating from social and personal, economic, physical and climatic conditions as a result of literature review and pilot studies. During the survey, farmers were asked to specify the factors they were affecting when planning their product patterns according to their own beliefs. The farmers’ thoughts were scored according to a Likert scale with 5. In the study, statistical procedures were performed as internal consistency coefficients, explanatory factor analysis and confirmatory factor analysis, respectively. According to the findings obtained from the analyses, the most important factor that farmers were affected when planning product patterns was the factor related to product characteristics. Physical properties, farming characteristics, natural factors, irrigation characteristics and labour force characteristics were among the factors affecting farmers’ decision. In general, it was determined that when farmers decide on which crops to produce, they were affected not only by the characteristics of the crops but also by the different conditions that are not available.

PDF

___

Aktaş E, Bilgili ME, Akbay AÖ, Bal T. 2006. Adana İli Karataş İlçesi Yemişli Köyünde Arazi toplulaştırması Kararını Etkileyen Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Belirlenmesi. Türkiye VII. Tarım Ekonomisi Kongresi. Antalya, 13-15 Eylül. Bildiri özetleri kitabı ss: 564-571.
Alam M. 2013. The strategic decision making process and influence of personality. Master’s Thesis, Swedish University of Agricultural Sciences Department of Economics, 41, Sweden.
Altunışık R, Coşkun R, Bayraktaroğlu S, Yıldırım E. 2005. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (SPSS Uygulamalı). 4. Baskı, Sakarya. Sakarya Yayıncılık.
Aydın B, Unakıtan G, Hurma H, Azabağaoğlu Ö, Demirkol C, Yılmaz F. 2016. Bitkisel Üretimde Çiftçilerin Girdi Kullanım Kararlarının Analizi: Trakya Bölgesi Örneği. Journal of Agricultural Faculty, 30(2):45-56.
Beckford CL. 2002. Decision-making and ınnovation among small-scale yam farmers in Central Jamaica: A dynamic, pragmatic and adaptive process. The Geographical Journal, 168(3):248-259. doi:10.1111/1475-4959.00052
Bragg LA, Dalton TJ. 2004. Factors affecting the decision to exit dairy farming: a two-stage regression analysis. Journal of Dairy Science, 87(9):3092-3098. doi:10.3168/jds.S0022- 0302(04)73444-X
Briggs J. 1985. An exploratory study of farmers’ choice of crops in Central Sudan. Transactions of the Institute of British Geographers, 10(2):170-180.
Briggs J. 1991. The peri-urban zone of dar es salaam, Tanzania: Recent trends and changes in agricultural land use. Transactions of the Institute of British Geographers, 16(3):319-331.
Demiryürek K., 2000. The Analysis of Information Systems For Organic and Hazelnut Producers in Three Villages of the Black Sea Region, Turkey, The University of Reading, Agricultural Extension and Rural Development Department, UK.
Edwards-Jones G. 2006. Modelling farmer decision-making: concepts, progress and challenges. Animal Science, 82(06):783-790. doi:10.1017/ASC2006112
Featherstone AM, Goodwin BK. 1993. Factors influencing a farmer’s decision to invest in long-term conservation improvements. Land Economics, 69(1):67-81.
Ford SA, Babb EM. 1989. Farmer sources and uses of information. Agribusiness, 5(5):465-476.
Greig L. 2009. An analysis of the key factors ınfluencing farmer’s choice of crop kibamba ward Tanzania. Journal of Agricultural Economics, 60(3), 699-715.
Günden C, Miran B, Şahin A, Cankurt M. 2010. Çiftçilerin ürün deseni belirlemeye yönelik karar verme süreçlerinin analizi. Proje no: 109O512, Aralık, İzmir.
Günden C. 2016. Kıyı Ege havzasında çiftçilerin üretim dalı tercihleri ve tarım politikaları. Ege Ünversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(4):451-459.
Ilbery BW. 1983. Goals and Values of Hop Farmers. Transactions of the Institute of British Geographers, 8(3):329-341.
Iqbal SMM, Ireland CR, Rodrigo VHL. 2006. A logistic analysis of the factors determining the decision of smallholder farmers to intercrop: A case study involving rubber–tea intercropping in Sri Lanka. Agricultural Systems, 87(3):296-312.
Jaffe J. 1989. Land Use, Soil Degradation, and Farmer DecisionMaking: A Sondeo Report of Cavalier, Despa, Kols, and Saut Mathurine, Haiti.
Jöreskog KG, Sörbom D. 1996. PRELIS 2 user's reference guide: A program for multivariate data screening and data summarization: A preprocessor for LISREL. Scientific Software International.
Karagöz Y. 2015. SPSS 22 Uygulamalı Biyoistatistik, Güncellenmiş 2. Basım, Nobel Yayınevi, Ankara.
Kim JS. 2010. Understanding of farm management decision making and factors influencing its processes in the Korean context. Doctoral Thesis, Queensland University, Australıa.
Kolodinsky JM, Pelch LL. 1997. Factors influencing the decision to join a community supported agriculture (CSA) farm. Journal of Sustainable Agriculture, 10(2/3):129-141.
Kurt Ü. 2003. Karar verme sürecinde yöneticilerin kişilik yapılarının etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuzgun M, Çelikyurt MA, Çelik İ, Çetin MD, Eralp Ö. 2014. Türkiye’de çiftçilerin pamuk üretim kararlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Antalya ili örneği alt projesi. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü.
Lee D, Newman P, Price R. 1999. Decision making in organisations, Pearson Education, Prentice Hall, Edinburgh Gate, Harlow. ISBN:0-273-63113-6
Öhlmér B. 1992. Effects of information technology on the data need in farm management. Swedish Journal of Agricultural Research (Sweden).
Öztürk G, Miran B, Tekiber G. 2010. Üretim deseni belirleme kararlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi: Tire İlçesi Örneği. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Şanlıurfa, 22-24 Eylül 2010. Bildiri özetleri kitabı, ss:88-95.
Ryder R. 2003. Local soil knowledge and site suitability evaluation in the Dominican Republic. Geoderma, 111. ss:289-305.
Sadler-Smith E, Sparrow PR. 2008. Intuition in organizational decision making. In Hodgkinson GP, Starbuck WH. (eds). The Oxford Handbook of Organizational Decision Making, Oxford, Oxford University Press, 305-324. England.
Solano C, Leon H, Perez E, Herrero M. 2003. The role of personal information sources on the decision-making process of Costa Rican dairy farmers’. Agricultural Systems, 76(1): 3-18.
Solano C, Leon H, Perez E, Tole L, Fawcett RH, Herrero M. 2006. Using farmer decision-making profiles and managerial capacity as predictors of farm management and performance in Costa Rican dairy farms. Agricultural Systems, 88(2- 3):395-428.
Stirm JEW, St-Pierre NR. 2003. Identification and characterization of location decision factors for relocating dairy farms. Journal of Dairy Science, 86(11):3473-87.
Sutherland AJ, McGregor MJ, Dent JB, Willock J, Deary I, Gibson G, Grieve R, Morgan O. 1996. Edinburgh farmer decision making study: Elements important to the farmer. In: Beers G, Huirne RBM, Pruis HC. (eds). Farmers in Smallscale and Large- scale Farming in a New Perspective. Objectives, Decision Making and Information Requirements. Agricultural Economics Research Institute, The Netherlands, pp. 162–171
Talawar S, Rhoades RE. 1998. Scientific and local classification and management of soils. Agriculture and Human Values, 15(1):3-14.
TÜİK. 2017. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 24.03.2018).
Willock J, Deary IJ, McGregor MM, Sutherland A, EdwardsJones G, Morgan O, Dent B, Grieve R, Gibson G, Austin E. 1999. Farmers’ attitudes, objectives, behaviors, and personality traits: The Edinburgh study of decision making on farms. Journal of Vocational Behavior, 54(1):5-36.
Yamane T. 2001. Temel Örnekleme Yöntemleri, 1. Baskı, (Çevirenler: Alptekin Esin, Celal Aydın, M.Akif Bakır, Esen Gürbüzsel), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
Yavuz G, Ceylan İC. 2005. Polatlı ilçesinde üreticilerin yem bitkileri üretimine karar verme sürecinde etkili faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(2):133-138.
Yavuz GG. 2010. Polatlı ilçesinde üreticilerin tarım sigortası yaptırmaya karar verme sürecinde etkili olan faktörlerin analizi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.