Özgün peyzaj karakteristiklerine sahip mekanlara yönelik bir peyzaj planlama yönteminin ortaya konulması; Bozcaada örneği

Tarihi kent dokusu başta olmak üzere, doğal, arkeolojik ve kentsel sit koruması altında bulunan özgün peyzaj özellikleriyle Bozcaada; önde gelen kimlik öğelerinden tarım ve şarapçılıktan farklı olarak son yıllarda turizm ve rekreasyon amaçlı yoğun bir mekansal kullanım talebi ve baskısı altındadır. Bu çalışmada; özgün peyzaj değerlerine sahip mekanlara yönelik bir peyzaj planlama yöntemi üretilmiş ve bu yöntem, Bozcaada özelinde uygulanarak adanın mevcut/gelecekteki mekansal kullanım taleplerine ve önceliklerine rehberlik etmek amaçlanmıştır. Bu süreçte ada, daha detaylı irdeleyebilmek amacıyla 1km x 1 km ölçülerinde toplam 57 kareye bölünmüştür. Uygulanan yöntem sonucunda, koruma 27 karede, turizm-rekreasyon 16 karede, tarım 12 karede ve yerleşim ise 2 karede I. öncelikli kullanım olarak saptanmıştır. Bu bulgular temelinde kullanımlar başta olmak üzere farklı açılardan değerlendirmelere gidilmiş, bu değerlendirmeler adanın mevcut ve gelecekte karşılaşması olası mekansal başta olmak üzere çeşitli taleplerine ve sorunlarına çözüm önerileri şeklinde formüle edilerek tartışmaya açılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

alan kullanım planlaması, Türkiye, tarım arazisi, adalar, arazi kullanımı, karar verme, peyzaj, peyzaj koruma, Bozcaada

Developing a landscape plannig approach for the areas having unique landscape characteristics: the case of Bozcaada

Bozcaada, having distinctive landscape characteristics and being mostly within historical and natural protection sites, has been under heavy pressure of tourism and recreational oriented land use demands that contradict with its identical activities such as, traditional agriculture and winemaking. In this respect, in our study, a landscape planning method has been developed for the land with distinctive landscape characteristics and executed in the case of Bozcaada in order to materialize some guidelines for existing and/or future land use demands and priorities towards achieving ecologically sustainable spatial uses. During the process, the island was divided into 57 squares in dimensions of 1km x 1km in order to be able to better investigate the island. As a result of the applied method; where as protection as a land use type takes the first priority 27 squares; tourism-recreation, agriculture, settlements receive the highest scores totally in 16, 12 and 2 squares respectively. Based upon these results, further evaluations and solutions have been formulated especially for the land uses distinguished with the problematic potentials on the island.

Keywords:

land use planning, Turkey, agricultural land, islands, land use, decision making, landscape, landscape conservation, Bozcaada,

PDF

___

Ahern, J., 2002, Greenways as Strategic Landscape Planning: Theory and Application, ISBN 90-5808-605-4, Wageningen University, 183 p.
Anonim, 2002, Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri İl:17 Çanakkale, Yayın No: 2545, Ankara.
Anonim, 2007, Bozcaada Kaymakamlığı Resmi İnternet Sitesi (http://www.bozcaada.gov.tr/)
Başal, M. ve G. Güneş, 2002, Eğriova Yayla Ekosisteminin Bütüncül Yönetimi Üzerinde Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: 99-25-00-01, Ankara, 55 s.
Bektaş, F. ve C. Göksel, 2005, Remote Sensing and GIS Integration for Land Cover Analysis, A Case Study: Bozcaada Island, Water Science &Technology, Vol:51, No:11, 239-244.
Daşdemir, İ. ve Güngör, E., 2002-2003-2004, Çok Boyutlu Karar Verme Metotları ve Ormancılıkta Uygulama Alanları, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Vol. I-II
Kaptan Ayhan, Ç., 2007, Özgün Peyzaj Karakteristiklerine Sahip Mekanlara Yönelik Bir Peyzaj Planlama Yönteminin Ortaya Konulması: Bozcaada Örneği, (Doktora Tezi), Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 159 s. (yayımlanmamış).
Kaya Y., 2004, Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemlerinden TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) ve ELECTRE (Elimination et choix traduisant la realite) Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, Seminer Çalışması, (http://www.hho.edu.tr/huten/2003-2004%20SEMINER%20INTERNET/YILMAZ%20KAYA/YILMAZ%20KAYA%20[WORD] .pdf )
Kocamustafaoğlulları, E., 2007, Çok Amaçlı Karar Verme, (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı), (http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/Cok_Amacli_Karar_Verme.pdf)
Serinkaya, O., 2001, Çok Kriterli Karar Destek Sistemi ELECTRE Yöntemleri Üzerine Bir Uygulama, (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 153 s. (yayımlanmamış).
Yaralıoğlu, K., 2004, Uygulamada Karar Destek Sistemleri, İlkem Ofset, İzmir, ISBN:975-270-138-8, 182s.