DURAN KATAR, Ülkü Y. ARSLAN, İlhan SUBAŞI, R. KODAŞ, N. KATAR

Bölünerek Uygulanan Azotlu Gübrelerin Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi

Bu çalışma farklı miktarlarda azotlu gübrelerin bölünerek uygulanmasının Dinçer aspir çeşidinde tohum verimi, verim unsurları, yağ oranı ve yağ verimi üzerine etkisini belirlemek amacıyla 2011 ve 2012 yıllarında Ankara koşullarında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülen bu çalışmada 13 farklı konu (U1: 0 kg N/da, U2: 5 kg N/da tamamı ekimle, U3: 5 kg N/da tamamı rozet döneminde, U4: 5 kg N/da yarısı ekimle + yarısı sapa kalkma başlangıcı döneminde, U5: 5 kg N/da yarısı ekimle + yarısı rozet döneminde, U6: 10 kg N/da tamamı ekimle, U7: 10 kg N/da tamamı rozet döneminde, U8: 10 kg N/da yarısı ekimle + yarısı sapa kalkma başlangıcı döneminde, U9: 10 kg N/da yarısı ekimle + yarısı rozet döneminde, U10: 15 kg N/da tamamı ekimle, U11: 15 kg N/da tamamı rozet döneminde, U12: 15 kg N/da yarısı ekimle + yarısı sapa kalkma başlangıcı döneminde ve U13: 15 kg N/da yarısı ekimle + yarısı rozet döneminde) uygulanmıştır. İki yıl süreyle yürütülen bu çalışmanın sonuçları, dekara en yüksek tohum ve yağ verimlerinin 15 kg azotun ikiye bölünerek yarısının ekimle ve diğer yarısının sapa kalkma başlangıcında uygulanmasıyla elde edilmiştir.

Effect of Nitrogen Fertilizers Applied by Dividing on Yield and Yield Components of Safflower (Carthamus tinctorius L.)

The aim of this study was to determine the effects of different nitrogen rates applied by dividing on the seed yield, yield components, oil content and oil yield of Dincer safflower cultivar. The study was conducted at randomized complete block design with three replication under Ankara conditions in 2011 and 2012. In the study, 13 different applications (T1: 0 kg/da N, T2: 5 kg N/da at sowing, T3: 5 kg N/da in term of rosette, T4: half of 5 kg N/da with sowing other half part at initiation of stem elongation stage, T5: half of 5 kg N/da with sowing other half part in terms of rosette, T6: 10 kg N/da at sowing, T7: 10 kg N/da in term of rosette, T8: half of 10 kg N/da with sowing other half part at initiation of stem elongation stage, T9: half of 5 kg N/da with sowing other half part in terms of rosetta,T10: 15 kg N/da at sowing, T11: 15 kg N/da in term of rosette, T12: half of 15 kg N/da with sowing other half part at initiation of stem elongation stage, T13: half of 15 kg N/da with sowing other half part in terms of rosette) were treated. Results from a two-year study on nitrogen application for safflower under Ankara conditions indicated that the highest seed and oil yield were obtained by applying the rate of 15 kg N/da as ½ at sowing + ½ at initiation of stem elongation stage.

PDF

___

Arıoğlu, H. H., Kolsarıcı, Ö., Göksu, A. T., Güllüoğlu, L., Arslan, M., Çalışkan, S., Söğüt, T., Kurt, C. ve Arslanoğlu, F., 2010. Yağ Bitkileri Üretiminin Artırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisleri Birliği VII. Teknik Kongresi Bildiri Kitabı I, Sayfa: 361- 377. Ankara.
Arslan, B., 2007. The Determination of Oil Content and Fatty Acid Compositions of Domestic and Exotic Safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes and Their Interactions. Journal of Agronomy 6 (3): 415- 420.
Arslan, B., Esendal, E. and Paşa, C., 2008. The economically important traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars and lines cultivated in Tekirdag, Turkey. VIIth International Safflower Conference, Wagga Wagga, Australia.
Atabey, E., 2009. Farklı Ekim Zamanlarının Aspir Çeşitlerinde Bazı Tarımsal Özellikleri ve Biyodizel Kalitesi Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Bayraktar, N. 1984. Aspir (Carthamus tinctorius L.) de tabi melezlemenin tohum verimi ve bazı özelliklere etkisi üzerine araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
Bayraktar, N. 1991. Kışlık ve Yazlık Aspir (Carthamus tinctorius L.) Döllerinde verimi Etkileyen Faktörler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1215.
Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 665, 30s, Ankara. Bayraktar, N. 1995. Üçüncü generasyon aspir (Carthamus tinctorius L.) melezinde tane verimi ve verim ögeleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 4 (1); 23-29.
Bayraktar, N. ve Ülker, M. 1990. Dört aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşit adayında verim ve verimi etkileyen ögeler, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı. Cilt:41, Fasikül:1-2.
Çamaş, N., Çırak, C. ve Esendal, E., 2007. Seed Yıeld, Oıl Content and Fatty Acıds Composıtıon of Safflower (Carthamus tinctorius L.) Grown in Northern Turkey Condıtıons. J. of Fac. of Agric., OMU, 2007,22(1):98- 104.
Çelikoğlu, F. 2004. Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarının verim ve yağ özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans tezi Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (basılmamış); 69 s.
Dordas, C. A. and Sioulas, C. 2008. Safflower Yield, Chlorophyll Content, Photosynthesis, and Water Use Efficiency Response to Nitrogen Fertilization Under Rainfed Conditions. Industrial Crops and Products Vol. 27 No. 1 pp. 75-85.
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1021. Ders Kitabı, 295s.
Ekiz, E. ve Bayraktar, N. 1986. Kendilenmiş Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Coupled Yöntemi ile Açıkta Tozlanmasıyla Elde Edilen Melezlerin Seçimi ve kuru Tarım Bölgelerine Adaptasyonu. TUBİTAKTOAG, Proje No: 19, Bitki Islahı Sempozyumu, Sunulu Bildiri. 15-17 Ekim 1986. s:196-203
Er, C. ve Uranbey, S., 2009. Nişasta ve Şeker Bitkileri (3.Baskı), Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No:1573, Ders Kitabı:525. ANKARA.
Eren, K. 2002. Ankara koşullarında bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin kışlık ve yazlık olarak yetiştirilmesinin verim ve verim ögeleri ile kalite üzerine etkileri Yüksek Lisans tezi Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (basılmamış); 44 s.
Esendal, E. 1981. Aspir (Carthamus tinctorius L.)de Değişik Sıra Aralıkları ile Farklı Seviyelerde Azot Fosfor Uygulamalarının Verim ve Verimle İlgili Bazı Öğeler Üzerinde Etkileri. Doçentlik Tezi, Erzurum. 99s.
Esendal, E., Kevseroğlu, K., Uslu, N. ve Aytaç, S. 1993. Performance of late autumn and spring planted safflower under limited environment. Proceedings Third International Safflower Conferance, Beijing, China, June 14-18.
Eslam, B. P., 2011. Evaluation of Physiological Indices for Improving Water Deficit Tolerance in Spring Safflower. J. Agr. Sci. Tech. Vol. 13: 327-338.
Gajendra, G. and Gırı, G. 1995. Influence of Irrigation and Nitrogen on Safflower. Indian Journal of Agronomy, 40:2, 336-337.
Geçit, H. H., Çiftçi, Y.C., Emeklier, Y., İkincikaraya, S., Adak, M.S., Kolsarıcı, Ö., Ekiz, H., Altunok, S., Sancak, C., Sevimay, C.S., Kendir, H., 2009. Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın no: 1569, Ders Kitabı: 521, Ankara.
Grant, C., 2006. Enhancing Nitrogen Use Efficiency in Dryland Cropping Systems on the Northern GreatPlains. 18th World Congress of Soil Science, Philadelphia, Pennsylvania, USA.
Haghighati, A., 2010. Study on Effect of Nitrojen and Phosphorus on the Yield and Oil Content of Safflower Lines in Drylands. Research Journal of Agronomy 4 (3): 57-62, ISSN : 1815-9354 © Medwell Journals, 2010.
Kacar, B. ve Katkat, A.V., 2009. Gübreler ve Gübreleme Tekniği, (3. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım, Yayın No: 1119, Fen Bilimleri: 34, Nobel Bilim ve Araştırma Merkezi Yayın No: 46, ISBN 978-9944-77-159-7, ANKARA.
Kaleem, S., F. U. Hassan, M. Farooq, M. Rasheed and A. Munir, 2010. Physio-morphic traits as influenced by seasonal variation in sunflower; A review. Int. J. Agric. Biol.; 12: 468-473
Kızıl, S., Tonçer, Ö. Ve Söğüt, T., 1999. Diyarbakır Koşullarında Farklı Sıra aralığı Mesafelerinin Aspir de Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye 3, Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Adana.
Kolsarıcı, Ö. ve Eda. G., 2002. Effects of Diffrent Row Distances and Various Nitrogen Doses on the Yield Components of a Safflower Variety. Sesame and Safflower Newsletter No. 17, pp. 108-111.
Nosheen, A., Bano, A., Ullah, F., Farooq, U., Yasmin, H. and Hussain, I., 2011. Effect of Plant Growth Promoting Rhizobacteria on Root Morphology of Safflower (Carthamus tinctorius L.). African Journal of Biotechnology Vol. 10(59), pp. 12669-12679, 3 October, 2011. ISSN 16845315 © 2011 Academic Journals
Özel, A., Demirbilek, T., Çopur, O. ve Gür., A., 2004a. Harran Ovası Kuru Koşullarında Farklı Ekim Zamanları ve Sıra Üzeri Mesafelerinin Aspir (Carthamus tinctorius L)in Taç Yaprak Verimi ve Bazı Bitkisel Özelliklerine Etkisi. HR. Ü.Z.F.Dergisi, 8 (3/4):1-7.
Özen, H.Ç. ve Onay, A., 2013. Bitki Fizyolojisi (Geliştirilmiş 2. Basım). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık. Yayın No: 578, Fen Bilimleri No: 55, ISBN: 978-605-133-480-6. ANKARA.
Öztürk, Ö., Akınerdem, F., Gönülal, E. 2000. Aspir (Carthamus tinctorius L.)' de farklı ekim zamanı ve sıra aralığının verim ve verim öğelerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(21):142-152
Paşa, C., 2008. Kışlık ve Yazlık Ekiminin Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Bitkisinin Verimini ve Bitkisel Özelliklerine Etkisi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Polat, T., 2007. Farklı Sıra Aralıkları ve Azot Seviyelerinin Kuru Şartlarda Yetiştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi. Doktora Tezi Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış).
Sharafzadeh, S., Alizadeh, O. and Vaki, M., 2011. Effect of Nitrogen Sources and Levels on Essential Oil Components of Thymus vulgaris L. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(10): 885-889.
Soleimani, R., 2010. Variability of Grain and Oil Yield in Spring Safflower as Affected by Nitrogen Application. Journal of Plant Nutrition Vol. 33 No. 12 pp. 1744- 1750.
Soleymani, A. and Shahrajabian, M. H., 2011. Effect of planting dates and different levels of nitrogen on seed yield and yield components of safflower grown after harvesting of corn in Isfahan, Iran. Research on Crops vol.12, pp. 739-743.
Şaştı, H., 2007. Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Miktarlarda ve Zamanlarda Uygulanan Azotun Aspir (Carthamus tinctorius L.) de Tohum Verimi, Verim Unsurları, Yağ Oranı ve Tohumun Makro - Mikro Element İçeriğine Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Tunçtürk, M ve Yıldırım, B., 2004. Effects Of Different Forms and Doses of Nitrogen Fertilizers on Safflower ( Carthamus tinctorius L.) Pakistan Journal of Biological Sciences 7(8): 1385-1389, ISSN 1028-8880.
Vollmann, J. and Rajcan,I., 2009. Oil Crops. In. Vollmann, J. and Rajcan, I. (Ed.), Oil Crop Breeding and Genetics. Chapter 1,Volume 4 pp: 1-30, ISBN 978-0-387-77593-7 e-ISBN 978-0-387-77594-4 DOI 10.1007/978-0- 387-77594-4 Springer Dordrecht Heidelberg London New York.
Weiss, E. A., 2000. Oilseed Crops. Oxford: Blackwell Science.
Yıldırım, B., Tunçtürk, M., Okut, N., Dede, Ö., 2005. Aspir (Carthamus tinctorius L.)de Farklı Azot ve Fosfor Dozlarını Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15(2):113-117
Zadeh, K. N., Naseri, R., Mirzaei and Soleymanifard, A., 2012. Effect of Planting Pattern on Yield, Its Components, Oil Contain and Some İmportant Agronomic Traits of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in Dry Land Conditions. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. IJACS/2012/4-2/86-91. ISSN 2227-670X © 2012 IJACS Journal.
Zareie, S., Golkar, P. And Mohammadi-Nejad, G., 2011. Effect of Nitrogen and Iron Fertilizers on Seed Yield and Yield Compenents of Safflower Genotypes. African Journel of Agricultural Research Vol. 6 No. 16 pp. 3924-3929