Arapça Dersi Öğretim Programının Uygulanmasına Yönelik Bir Alan Araştırması (Tekirdağ İli / Süleymanpaşa İlçesi Örneği)

İmam hatip okullarında uzun yıllardan beri Arapça öğretilmektedir. Ancak Arapça öğretiminden hedeflenen amaçların bir türlü gerçekleşmediği de ortadadır. Arapça öğretiminin niteliğini artırmak maksadıyla Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), ilki 1973 yılında olmak üzere zaman zaman Arapça dersi öğretim programları hazırlamakta ve mevcut programları iyileştirip güncelleştirmektedir. Bu araştırma, 2011 yılında yürürlüğe giren, “İlköğretim Arapça Dersi Öğretim Programı (4-8. Sınıflar)” ile “İmam Hatip ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Mesleki Arapça Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programı”nın pratik sahadaki durumu ve uygulamada karşılaşılan sorunları hakkında 2016 yılında yapılmış bir alan çalışmasıdır. Çalışmanın kapsamı, Tekirdağ’ın merkez ilçesi Süleymanpaşa’da o yılda faaliyette bulunan Tekirdağ Anadolu İmam Hatip Lisesi, Süleymanpaşa Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Süleymanpaşa İmam Hatip Ortaokulu ve bu okullarda görev yapan Arapça dersi öğretmenleriyle sınırlı tutulmuştur. Araştırma, öğretmen görüşlerine dayanmakta olup, öğretmenlerle anket yoluyla gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlerden elde edilen bulgular, SPSS istatistik programında işlenmiş, frekans ve yüzdelik değerlere dönüştürülmüş ve ardından bu değerler tablolar halinde sunulmuştur. Elde edilen bulgular neticesinde, öğretmenlerin çoğunun, uygulayıcısı durumunda oldukları Arapça dersi öğretim programını okumadıkları, programın vizyon, yaklaşım ve hedeflerinden habersiz oldukları görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin, Arapçanın yabancı dil dersi mi yoksa dini mesleki ders mi olduğu konusunda zihinlerinin net olmadığı, öğretim sürecinde programa aykırı tutum ve davranışlar sergiledikleri, Arapça dersinden hedeflenen amaçların büyük ölçüde gerçekleşmediği kanaatinde oldukları anlaşılmıştır. Çalışmanın sonunda, ulaşılan sonuçlar tartışıldıktan sonra, Arapçanın öğretmenin ve öğrencinin hayatında işlevsel hale getirilmesi, motivasyon ve öğrenim kalitesini artırıcı unsur olması için çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Bu çerçevede, Arapça derslerinde en başarılı öğrencilere çeşitli ödüller ve burslar verilmesi, üniversiteye giriş sınavlarında yabancı diller arasında Arapça testinin de yer alması vb. önerilmiştir. Ayrıca Arapça dersi öğretmenleri için belli dönemlerde Arapça sınavların yapılması, öğretmenlere sınavdan alacakları puana göre maaşlarında bir artırma yapılması veya ek ödenek ödenmesi, hizmet içi eğitimlerin sürdürülmesi vb. teklif edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Arap Dili ve Belagati, Arap Dili ve Edebiyatı, Arapça, Arapça öğretimi, Arapça dersi öğretimi programı, imam hatip okulları

A Field Research On The Implementation Of The Lesson Of Arabic Language Teaching Program (Tekirdağ (Turkey)/Süleymanpaşa district as a model)

Imam Hatip schools (religious vocational schools) in Turkey have been taught teaching Arabic for many years. However, the objectives of learning Arabic have not yet been realized. The Education Council of the Ministry of Education prepares educational plans and programs for Arabic lessons in order to increase the quality of Arabic language teaching, the first of these programs was in 1973. This research is a field study carried out in 2016 on how to implement the educational programs prepared in 2011 for Arabic lessons in Imam Hatip schools, and the problems facing the teacher in practical reality. The scope of the research is limited to Tekirdağ Anadolu Religious High School for boys, Süleymanpaşa Anadolu Religious High School for girls, Süleymanpaşa Religious Secondary school, and the teachers working in these schools. The research was based on the views of those educators as to how the educational programmes for Arabic lessons and the problems they faced during their exercise were implemented. The research was formulated through interviews with teachers. The results of the research according to the data received from the teachers were processed in the statistical program SPSS and then converted to frequency values and percentage values. These values were presented in tabular form. As a result of the findings, it was seen that most of the teachers did not read the Arabic lesson teaching program they were practicing, and they were unaware of the program’s vision, approach and goals; and they did not understand the program’s approach, vision, and objectives. Moreover, it was understood that the minds of the teachers were not clear about whether the Arabic language was a foreign language lesson or a religious vocational lesson, that the teaching practices and behaviors of teachers are incompatible with the educational program and they also had one view that the goals of the Arab lesson were largely unfulfilled. After the main results have been revealed and discussed, finally, following the disputed results, some suggestions were made to increase the quality of teaching Arabic such as making Arabic an effective, active and influential element in the lives of students and teachers through various awards and scholarships and the examination of Arabic as a foreign language in the university entrance examinations as an element of motivation and quality. In addition, in order to improve the quality of the Arabic teacher, we have made the Arabic exams as periodic, an increase in salaries according to the teachers’ receivables score, the continuation of in-service trainings, etc.

Keywords:

Arabic Language and Literature, Arabic language, Arabic language teaching, Arabic language teaching program, religious vocational schools, imam hatip schools,

PDF

___

Altun, Ahmet. Türklere Arapça Öğretim Yöntem ve Teknikleri: Sorunlar ve Çözümler. İstanbul: Akdem Yayınları, 2017.
Altunışık, Remzi. “Anketlerde Veri Kalitesinin İyileştirilmesi İçin Öntest (Pilot Test) Yöntemleri”. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi 1/2 (2008): 1-17.
Aydın, Mehmet Zeki. “Eğitimde Program Geliştirme ve Arapça Dersi Öğretim Programı Üzerine”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (1996).
Bayram, Selahattin. “Öğrenci ve Öğretmen Perspektifinden Türkiye'de Arapça Öğretimi: Anadolu İmam Hatip Lisesi Öğrencileri Üzerine Nitel Bir Çalışma”. Değerler Eğitimi Dergisi 9/22 (2011): 43-70.
Baytar, Yaşar Seracettin. “Belli Başlı Dil Öğretim Metotları ve Bunların Arap Dili Öğretimi Açısından Eleştirel Değerlendirmesi”. EKEV Akademi Dergisi 20/67 (2016): 315-337.
Cebeci, Suat. Bilimsel Araştırma ve Yazma Teknikleri. 4 Baskı. İstanbul: Alfa Basım Yayım ve Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti., 2014.
Güney, Murat Arif. “Yabancı Dil Öğretimi ve Dünden Bugüne Türkiye’de Arapça Öğretimi”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (2014): 193-211.
Kaçar, Halil İbrahim. “İmam-Hatip Liseleri ve İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretimi Üzerine”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 1/17 (2006): 117-133.
Özcan, Murat. “Mesleki Arapça Dersi Öğretim Programına Yönelik Öğretmen Görüşleri”. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi 14 (2015): 52-76.
Özcan, Murat. “Türkiye’de ve Dünyada Arapça Öğretimi için Müfredat Geliştirme Çalışmaları ve İlköğretim Arapça Dersi Müfredatı için Bazı Öneriler”. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) 4 (2015): 81-94.
Soysaldı, Mehmet. “Türkiye'deki İlahiyat Fakültelerinde Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Yolları”. EKEV Akademi Dergisi 14/45 (2010): 247-279.
Soyupek, Hasan. İkinci Meşrutiyet’ten Günümüze Türkiye’de Arapça Öğretimi. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2004.
Şimşek, Sultan. “Öğretim Programları Açısından İmam Hatip Liselerinde Arapça Öğretimi’nin Tarihi Süreci”. İmam Hatip Liselerinde Arapça Öğretimi Sempozyumu (İstanbul, 24-25 Aralık 2011). 47-55. İstanbul: Akdem Yayınları, 2013.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Müdürlüğü, İlköğretim Arapça Dersi Öğretim Programı (4-8. Sınıflar) (Ankara 2011).
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Müdürlüğü, İmam Hatip ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Mesleki Arapça Dersi (9-12. Sınıflar) Öğretim Programı (Ankara 2011).
Temel, Ahmet Vefa. “Türkiye’de Arapça Öğretiminde Uygulanan Metotlar, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Bir Değerlendirme”. Dergi Abant (AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi) 3/5 (2015): 166-174.
Varış, Fatma. “Eğitimde Program Araştırmaları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2/1 (1969): 23-32.