Nurdilek GÜLMEZOĞLU, İmren KUTLU, Murat OLGUN, Nazife Gözde AYTER, Nihal KAYAN

Sulanan ve sulanmayan koşullarda yetiştirilen nohut (Cicer arietinum L.)'un gelişme seyrinin belirlenmesi

Nohut üretimi, diğer bitkilerde de olduğu gibi kuraklık, tuzluluk, sıcaklık, çevre kirliliği ve besin maddelerinin noksanlığıya da fazlalığı gibi çevresel stres faktörlerinden büyük ölçüde etkilenmektedir. Çalışmada; sulanan ve sulanmayankoşullarda yetiştirilen nohudun, farklı gelişme dönemlerinde bazı fzyolojik karakterlerinin ve azot alımının belirlenmesiamaçlanmıştır. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur.Ana parsellere yetiştirme koşulları (sulanan ve sulanmayan) ve alt parsellere ise gelişme dönemleri (çiçeklenme öncesi,çiçeklenme, bakla doldurma ve hasat) yerleştirilmiştir. Çalışmada toprak üstü kütle, toprak altı kütle, ağırlık olarakkök/gövde oranı (%), uzunluk olarak kök/gövde oranı (%), yaprak alan indeksi, toprak üstü kuru madde ağırlığı, nispibüyüme oransal miktarı, net asimilasyon oranı, azot içeriği ve azot alımı özellikleri incelenmiştir. Araştırmada, nohudungeneratif dönemine gelindiğinde, sıcaklığın yüksek olmasına karşın yeterince yağış alınamaması, bitkide kuraklık stresininyaşanmasına ve buna bağlı olarak da toprak üstü kütlesinin düşmesine neden olmuştur. Buna rağmen kurak şartlarda kökgelişmesinin daha kuvvetli olduğu belirlenmiştir. Sonuçta; sulama olanağı varsa nohudun generatif dönemine yakın birzamanda sulama yapılması bitki gelişimini olumlu etkileyecek ve bu da verim artışını sağlayabilecektir.

Determination growth progress of chickpea (Cicer arietinum L.) under irrigation and noirrigation conditions

Chickpea productivity is greatly affected by environmental stresses such as drought, salinity, temperature, environmentalpollution and nutrient. The aim of this study, determination of some physiological charecters and nitrogen uptake at different developmental stages of chickpea (Cicer arietinum L.) under irrigation and noirrigation conditions. Theexperimental design was split plot with three replicas. Growth conditions (irrigation and noirrigation) were located in themain plots, growth stage (pre-fowering, fowering, pod setting and harvest time) in the subplots. Above-ground mass,below-ground mass, weight as root/stem rate (%), lenght as root/stem rate (%), leaf area index, above-ground dry weight,relative growth rate, net assimilation rate, nitrogen concentration and nitrogen uptake were investigated in this study.In the research, drought stress occured when the plants comes to generative stage due to increasing temperature anddeclining rainfall. Therefore above-ground mass was reduced. But root development was stronger under dry conditions.Irrigation in the generative stage will affect positively plant growth and yield in chickpea.

PDF

___

Aggrawal P K, Khanna-Copra R & Sinha S K (1984). Chages in leaf water potential in relation to growth and dry matter production. Indian Journal of Experimental Biology 22 : 98-101
Alexieva V, Sergiev I, Mapelli S & Karanov E (2001). The effect of drought ultraviolet radiation on growth and stres markers in pea and wheat. Plant, Cell and Environment 24 (12): 1337-1344
Altınbaş M & Sepetoğlu H (1993). Bir börülce (Vigna unguiculata L.) populasyonunda tane verimini etkileyen öğelerin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Turkish Journal ofAgricultural and Forestry 17 (3): 775-794
Anğın N (2006). İkinci ürün mısırda farklı sulama zamanlarının fotosentetik su kullanım etkinliği ve bununla ilgili diğer yaprak özelliklerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Adana
Asraf M & Iram A (2005). Drought stress induced changes in some organic substances in nodules and other plant parts of two potential legumes differing in salt tolerance. Flora 200 : 535546
Azkan N (1989). Yemeklik Tane Baklagiller. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları. No: 40, Bursa
Biçer B T, Kalendar AN & Şakar D (2004). The effect of irrigation on spring-sown chickpea. Journal of Agronomy 3 (3): 154-158
Bremner J M (1960). Determination of Nitrogen in Soil by Kjeldahl Metod. Journal of Agronomic Science 55 : 1-23
Ceylan A (1994). Tarla Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir
Çırak C & Esendal E (2006). Soyada kuraklık stresi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21 (2): 231-237
Düzgüneş O, Kesici T & Gürbüz F (1983). İstatistik Metodları Ι. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No: 861, Ankara.
FAO (2012). http://www.fao.org (Erişim tarihi: 10.11.2012)
Fernandez-Conde M E, De La Haba P, Gonzalez-Fontes A & Maldonado J M (1998). Effects of drought (water stress) on growth and photosynthetic capacity of cotton (Gossypium hirsutum L.). 5th Internet World Congress for Biomedical Sciences, December, Canada, pp. 7-16
Galmes J, Cifre J, Medrano H & Flexas J (2005). Modulation of relative growth rate and its components by water stress in Mediterranean species with different growth forms. Oecologia 145 : 21-31
Gan Y, Campbell C A, Janzen H H, Reynald L L, Basnyat P & McDonald C L (2010). Nitrojen accumulation in plant tissues and root and N mineralization under oilseeds, pulses and spring wheat. Plant Soil 332 : 451-461
Geren H, Soya H & Avcıoğlu R (2003). Yıllık italyan çimi ve tüylü fğ karışımlarında farklı hasat zamanlarının bazı kalite özelliklerine etkisi üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 40(2): 17-24
Günes A, Çiçek N, İnal A, Alpaslan M, Eraslan F, Güneri E & Güzelordu T (2006). Genotipic response of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars to drought stress implemented at pre- and postanthesis stages and its relations with nutrient uptake and effciency. Plant Soil Environonment 52 : 368-376
Jirali D I, Panchal Y C, Janagoudar B S & Patil B C (1994). Studies on the growth pattern and yield in chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes under receding soil moisture conditions. Indian Journal of Plant Physiology 37 (4): 275-276
Kalefetoğlu T & Ekmekçioğlu Y (2005). Bitkilerde kuraklık stresinin etkileri ve dayanıklılık mekanizması. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 18 (4): 723-740
Kanber R (1977). Çukurova koşullarında bazı toprak serilerinin değişik kullanılabilir nem düzeylerinde yapılan sulamaların pamuğun verim ve su tüketimine etkileri üzerinde bir lizimetre araştırması (Doktora Tezi). Topraksu Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 78, Tarsus, s. 1-151
Karadavut U, Patla Ç, Tezel M & Aksoyak Ş (2011). Yonca (Medicago sativa L.) bitkisinde bazı fzyolojik karakterlerin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6 (2): 8-16
Karakullukçu E & Adak M S (2008). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tuza toleranslarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi- Journal of Agricultural Sciences 14 (4): 313-319
Kjeldahl J (1883). Neve Methode Zur Bestimmong Des Sticksstoffs in Organishchen Körpern. Z. Anal. Chem 1883 (22): 360-382
Kuşvuran Ş (2010). Kavunlarda kuraklık ve tuzluluğa toleransın Fizyolojik mekanizmaları arasındaki bağlantılar. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Adana
Mahdavi F, Esmail M A, Pirdashti H & Fallah A (2004). Study on the physiological and morphological indices among the modern and old rice (Oriza sativa L.) genotypes. 4 th International Crop Science Congress, 26 September-01 October, Australia
Nogueira S S S, Nagai V, Braga N R, Do M, Novo C S S & Camargo M B P (1994). Growth analysis of chickpea (Cicer arietinum L.). Scientia Agricola Piraciaba 51 (3): 430-435
Özalkan Ç (2007). Nohutta bitki büyüme analizi ve bunun verimle ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), İzmir
Öztürk M A & Seçmen Ö (1992). Bitki Ekolojisi. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları: 141, İzmir Öztürk A (1999). Kuraklığın kışlık buğdayın gelişmesi ve verimine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23: 531-540
Perry L J & Compton W A (1977). Serial measures of dry matter accumulation and forage quality of leaves, stalks and ear of three corn hybrids. Agronomy Journal 69 : 751-755
Sankar B, Abdul Jaleel C, Manıvannan P, Kıshorekumar A, Somasundaram R & Panneerselvan R (2008). Relative effcacy of water use in fve varieties of Abelmoschus esculentus (L.) Moench.under water limited conditions. Biointerfaces 62 : 125-129
Saxena N P, Johansen C, Saxena M C & Silim S N (1993). Selection for drought and salinity tolerance in cool- season food legumes. In : K.B. Singh and M.C. Saxena Eds. Breeding for stres tolerance in cool-season food legumes. United Kingdom, pp. 245-270
Sepetoglu H (1994). Yemeklik Dane Baklagiller. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 24, İzmir Şehirali S (1988). Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1089, Ders Kitabı: 314, Ankara
Toğay N, Toğay Y, Erman M, Doğan Y & Çığ F (2005). Kuru ve sulu koşullarda farklı bitki sıklıklarının bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim ögelerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences 11 (4): 417-421
Tsujı W, Alı M.E.K, Inanaga S & Sugımoto Y (2003). Growth and gas exchange of three sorghum cultivars under drought stres. Biomedical and Life Sciences 46 (4): 583-587
Ullah A, Bakht J, Shaf M, Shah W A & Islam Z (2002). Effect of various irrigation levels on different chickpea varieties. Asian Journal of Plant Science 1 (4): 355-357
Uzun A, Gün H & Açıkgöz E (2012). Farklı gelişme dönemlerinde biçilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin ot, tohum ve ham protein verimlerinin belirlenmesi. Uludağ Ü niversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26 (1): 27-38
Yağmur M & Kaydan D (2011). Plant growth and protein ratio of spring sown chickpea with various combinations of rhizobium inoculation, nitrogen fertilizer and irrigation under rainfed condition. African Journal of Agricultural Research 6 (12): 2648-2654