Belgin ÇAKMAK, Mevlüt BEYRIBEY

Sakarya Havzası Sulamalarında Sistem Performansının Değerlendirilmesi

Bu çal ışmada, sulama sistemleri aras ı nda performans ı n karşı laşt ı rmal ı analizini sa ğ layan karşı laşt ı rma göstergeleri Sakarya Havzas ı Sulama Şebekelerine uygulanm ış ve sistem performans ı değerlendirilmi ştir. Ara şt ı rma alan ı ndaki sulama şebekelerinin 1999-2000 y ı lları na ilişkin proje alan ı eşdeğer brüt üretim de ğeri PAEBÜD 67-2001 $/ha, fiilen sulanan alan e şdeğer brüt üretim de ğeri FSAEBÜD 354-8659 $/ha, sapt ı rı lan suya karşı l ı k eşdeğer brüt üretim değeri SSKEBÜD 0.02-0.67 $/m3 , sulama suyu ihtiyac ı na karşı l ı k eşdeğer brüt üretim değeri SSIEBOD 0.08- 2.54 $/m3 , su temini oran ı STO 1.3-8.4, mali yeterlilik oran ı MYO %8-300, yat ı rı mı n geri dönü ş üm oran ı YGDO %54-941, tahsilat oran ı TO %21-111, sulama oran ı SO %15-94 ve sürdürülebilir sulama alan ı oran ı SSAO %89- 130 olarak belirlenmi ştir

Anahtar Kelimeler:

sulama sistem performans ı , performans göstergesi, e şdeğer brüt üretim de ğeri

Evaluation of Irrigation System Performance in Irrigation Schemes, Sakarya Basin

In this study, comparative indicator ş which provide comparable analysis of irrigation performance among irrigation systems were applied on Sakarya Basin Irrigation and system performance was evaluated. As a result of the study, based on the 1999-2000 years output per unit command, output per cropped area, output per unit irrigation supply, output per unit water consumed, total water supply, financial sufficiency ratio, gross return on investment, water fee collection ratio, irrigation ratio and sustainable irrigated area ratio were determined as 67-2001 $/ha, 354-8659 $/ha, 0.02-0.67 $/m 3 , 0.08-2.54 $/m3, 1.3-8.4, 8-300%, 54-941%, 21-111%, 15-94% and 89-130% respectively.

Keywords:

irrigation system performance, performance indicator, standardized gross value of production,

PDF

___

Anonim 1997a.Tar ı m Şuras ı Sonuç Raporu.Tar ı m ve Köyişleri Bakanl ığı ,Ankara.
Anonim, 1997b.Devlet Su İşleri Harital ı istatistik Bülteni. DS İ Genel Müdürlüğü, APK Dairesi Başkanl ığı , Ankara.
Anonim 2000a. DSİ 'ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri 2000 Yı l ı Değerlendirme Raporu. DSİ Gn. Md., İş letme ve Bak ı m Dairesi Başkanl ığı , Ankara.
Anonim 2000b. DSİ 'ce in şa Edilerek işletmeye Aç ı lan Sulama ve Kurutma Tesisleri 2000 Y ı ll ı Mahsul Say ı m Sonuçlar ı . DSİ Gn. Md., İşletme ve Bak ı m Dairesi Başkanl ığı , Ankara.
Anonim 2001a. DS İ Genel Müdürlüğ ü 2000 Yı l ı Üretim Sonuçlar ı Raporu, Ankara
Anonim 2001b. DS İ 'ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri 2000 Yı l ı Değerlendirme Raporu. DS İ Gn. Md., İş letme ve Bak ı m Dairesi Başkanl ığı , Ankara.
Anonim 2001c. DS İ 'ce in şa Edilerek i şletmeye Aç ı lan Sulama ve Kurutma Tesisleri (2000-2001). DS İ Gn. Md., İş letme ve Bak ı m Dairesi Başkanl ığı , Ankara.
Anonim 2001d. DSİ 'ce in şa Edilerek i şletmeye Aç ı lan Sulama ve Kurutma Tesisleri 2000 Y ı ll ı Mahsul Say ı m Sonuçlar ı . DSİ Gn. Md. , İşletme ve Bak ı m Dairesi Başkanl ığı , Ankara.
Avc ı , M., E. Akkuzu, H. B. Ünal, ve Ş. Aşı k, 1998. Bergama-Kestel baraj sulamas ı performans ı n ı n değerlendirilmesi. Ege Bölgesi I.Tar ı m Kongresi, Ayd ı n.
Beyribey, M. 1997. Devlet Sulama Şebekelerinde Sistem Performans ı n ı n Değerlendirilmesi. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yay ı n no:1480, Bilimsel Ara şt ı rma ve incelemeler 813, 88s., Ankara.
Beyribey, M., F. K. Sönmez, B. Çakmak ve M. O ğ uz, 1997a. Devlet sulama şebekelerinde ayl ı k su temini oran ı n ı n belirlenmesi. Tar ı m Bilimleri Dergisi, 3(2) 33-37, Ankara.
Beyribey, M., F.K. Sönmez, B. Çakmak ve M. O ğuz, 1997b. Sulama şebekelerinde sistem performans ı n ı n değerlendirilmesi. 6. Kültürteknik Kongresi, s.162-171, Kirazl ı yayla, Bursa.
Bustos, R., M. Marre and J. Chambouleyron, 2001. Performance of water user's associations in the Lower Tunuyan Area, Argentina. lrrigation and Drainage Systems, 15, 235-246, Netherlands.
Çakmak, B., M. Beyribey, S. Kodal, A. Z. Erözel ve T. Aküzüm, 1995. Sulama şebekelerinin kullan ı c ı ya devri, 5. Ulusal Kültürteknik Kongresi Bildirileri, 30 Mart-2 Nisan 1995, Kültürteknik Derneği, Antalya, s. 95-110.
Çakmak, B. 2001. Konya sulama birliklerinde sulama performans ı n ı n değerlendirilmesi. Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Tar ı m Bilimleri Dergisi, 7 (3) 111-117, Ankara.
Değirmenci, H. 2001a. Devredilen sulama şebekelerinin karşı laşt ı rma göstergeleri ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 15, 31-41, Bursa.
Değirmenci, H. 2001b. Bursa-Ulubat sulamas ı performans ı n ı n değerlendirilmesi. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (3) 277-283, Erzurum.
Erdoğan, F. C. ve E. Döker, 2001. Türkiye'de kat ı l ı mc ı sulama yönetimi çal ışmalar ı (devir) ve sulama birlikleri. 1.Ulusal Sulama Kongresi, s. 92-100, Antalya.
Geçgel, G., E.Akkuzu ve A.Girgin, 1998. Sulama şebekelerinin sistem başarı ları n ı n belirlenmesine yönelik baz ı değerlendirmeler. Ege Bölgesi I. Tar ı m Kongresi, Ayd ı n.
Girgin, A., G. Geçgel ve S. Gül, 1999a. Sulu tar ı m sistemlerindeki başar ı lann karşı laşt ı rı lmas ı nda kullan ı lan IWMI gösterge setinin tan ı t ı m ı ve değerlendirmenin Salihli(Adala) sulama şebekesine uyarlanmas ı . İ zmir Su Kongresi Bildiriler Kitab ı . TMMOB İ zmir İ l Koordinasyon Kurulu, s. 351-365, İ zmir.
Girgin, A., G. Geçgel ve S. Gül, 1999b. Gediz Havzas ı ndaki sulamalar ı n su yönetimi aç ı s ı ndan başar ı durumlar ı . İ zmir Su Kongresi Bildiriler Kitab ı . TMMOB Izmir İ l Koordinasyon Kurulu, s.317-334, İ zmir.
Gündoğ muş, E., B. Çakmak, H. Tanr ı vermiş ve M. Türker, 2001. Türkiye'de sulama tesislerinin birlik ve kooperatiflere devri ve devir sonras ı tesislerin i şletmeciliğinde yaşanan sorunlar. 1.Ulusal Sulama Kongresi, s.82-91, Antalya.
Kloezen, W. H. and C. Garces-Restrepo, 1998. Assessing Irrigation Performance with Comparative Indicators:The Case of the Alto Rio Lerma Irrigation District, Mexico. International Water Management Institute, Research Report 22, Colombo, Sri Lanka.
Molden, D. J., R. Sakthivadiel, C. J. Perry and C. Fraiture, 1998. Indicators for Comparing the Performance Irrigated Agriculture. IWMI Research Report 20, Sri Lanka.
Murray-Rust, D. H. and M. Svendsen, 2001. Performance of locally managed irrigtaion in Turkey: Gediz case study. Irrigation and Drainage Systems, 15, 373-388, Netherlands.
Özlü, H., F. C. Erdo ğan, E. Döker and S. Uşkay, 2002. Participatory irrigation management (PIM) and irrigation management transfer (IMT) activities in Turkey. Follow-up Seminar on Towards a Sustainable Agricultural Development New Approaches, 15-21 April 2002, 10p., Antalya.
Svendsen, M. and D.H. Murray-Rust, 2001. Creating and consulting locally managed irrigation in Turkey : The national perspective. Irrigation and Drainage Systems, 15, 355-371, Netherlands.
Vermillion, D. L. and C. Garces-Restrepo, 1996. Results of management turnover in two irrigation distircts in colombia. International Water Management Institute, Research Report 4, Colombo, Sri Lanka.
Vermillion, D. L. and C. Garces-Restrepo, 1998. Impacts of Colombia's current irrigation management transfer program. International Water Management Institute, Research Report 25, Colombo, Sri Lanka.
Vermillion, D. L. and J. A. Sagardoy, 1999. Transfer of Irrigation Management Services: Guideline, FAO Irrigation and Drainage Paper 58, FAO, IWMI and GTZ, Rome.
Vermillion, D. L. 2000. Guide to Monitoring and Evaluation of Irrigation Management Transfer, International Network on Participatory Irrigation Management (INPIM), USA.
Vermillion, D. L., M. Samad, S. Pusposutardjo, S. S. Arif and S. Rochdyanto, 2000. An Assessment of the Smal-Scale Irrigation Management Turnover Program in Indonesia. International Water Management Institute, Research Report 38, Colombo, Sri Lanka.