Radyonun Demokratik Yaşamda Ve Siyasetteki Etkisi: Demokrat Parti Dönemi (1950-60)

İstenilen sesi bir yerden bir yere elektromanyetik dalgalar vasıtasıyla ileten Radyo’nun keşfi, hiç şüphesiz 19.yy’ın en önemli olaylarından biridir. Tüm dünyayı kısa sürede derinden etkileyen radyo; toplumsal, kültürel, siyasal, askeri, iktisadi ve eğitim alanında ülkemizi de derinden etkilemiştir. Bu çalışmada Radyo’nun dünyada ve ülkemizde tarihsel gelişim süreci anlatıldıktan sonra, Radyo’nun, Demokrat Parti (1950-1960) iktidarı döneminde, demokratik yaşama ve siyasette etkisi incelenmiştir. Aralıksız on yıl iktidar partisi olan Demokrat Parti’nin (DP) radyoyu kültürel, siyasal ve toplumsal anlamda demokratik kriterlere iktidar döneminde nasıl kullandığı, iktidarın başladığı 2 Haziran 1950 tarihinden itibaren, ezici bir zafer kazandığı 1954 seçimleri ve kısmen gerilediği 1957 seçim dönemlerinden, 27 Mayıs 1960 askeri darbesine kadar olan on yıllık dönem ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, Demokrat Parti’nin radyoyu “kültürel ve siyasal bir araç” olarak, muhalefetin sert tepkilerine rağmen vatan-millet hizmetinde kullanmasının siyasal ve demokratik hayata etkileri incelemektir. Çalışmanın önemi, devlet radyosunun iktidarda olan siyasi gücün “tek taraflı” olarak kullanmasının, demokratik yaşam ve siyasal hayatta etkilerini ortaya koyması olacaktır. Bunun için çalışmada literatür tarama yöntemiyle elde edilen veriler, tarihsel bir bakış açısıyla analiz edilmiştir. Varılan sonuçlara göre, Radyo, demokratik yaşam ve siyaset üzerinde, ülkenin ve milletin maddi-manevi değerlerini önemli derecede etkili olmuştur.

TheEffect of Radio on Democratic Life AndPolitics: the DemocratPartyPeriod (1950-60)

Thediscovery of Radio, whichtransmitsthedesiredsoundfromplacetoplaceviaelectromagneticwaves, is undoubtedlyone of themostimportantevents of the 19th century. Deeplyaffectingthewholeworld in a short time; It has deeplyinfluencedourcountry in social, cultural, political, military, economicandeducationalfields.Inthisstudy, afterexplainingthehistoricaldevelopmentprocess of Radio in theworldand in ourcountry, theeffectof Radio on democratic life andpoliticsduringtheperiod of theDemocraticParty (1950-1960) wasexamined. How theDemocraticParty (DP), therulingpartyfor ten years, usedtheradio in democratic, cultural, politicalandsocialtermsduringtheperiod of power. Thedecadeuntilthe 1960 militarycoupwasdiscussed.Theaim of thestudy is toexaminetheeffects of theDemocraticParty’suse of radio as a “culturalandpoliticaltool,in the service of thenation-nationdespitetheharshreactions of theopposition on thepoliticalanddemocratic life.Theimportance of thestudywill be thattheuse of thestateradio as a “unilateral on politicalpower in powerrevealstheeffects of democratic life andpolitical life. Forthispurpose, thedataobtainedbyliteraturesearchmethodwereanalyzedfrom a historicalpoint of view. Accordingtotheresults, Radio has had a significanteffect on thematerialand moralvalues of thecountryandthenation on democratic life andpolitics.

___

  • Ahmad, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, Sarmal Yayınevi, İstanbul 2010.
  • Akın, Mahmut Hakkı, “İki Modernleşme Arasında Türkiye’de Siyasal Kültür Değişmesi ve Medya”, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, C. 2018, S. Özel Sayı (2018), s. 154-64.
  • Asker, Ayşe, Askeri Darbeye Doğru: Demokrat Parti’nin Tahkikat Komisyonu Girişimi, İmge Kitabevi, Ankara 2013.
  • Cankaya, Özden, Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000, Yapı Kredi Yayınları 2003.
  • Çizmeli, Şevket, Menderes Demokrasi Yıldızı?, Arkadaş Yayınları 2007.
  • Kuruoğlu, Huriye, Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo, Nobel Yayın Dağıtım 2006.
  • Oskay, Ünsal, Toplumsal Gelişmede Radyo ve Televizyon: Geri Kalmışlık Açısından Olanaklar ve Sınırlar, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi 1971.
  • Resmi Gazete (1950).
  • Şeyhanlıoğlu, Hüseyin, Türk Siyasal Muhafazakarlığın Kurumsallaşması ve Demokrat Parti, Kadim Yayınları 2011.
  • Şeyhanlioğlu, Hüseyin, “12 Temmuz Beyannamesi’nin Siyasal Etkileri ve Önemi Siyasal Hayatımızda Çatışma Çözümüne Bir Başarı Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 16 (2012), s. 77-100.
  • TBMM Tutanak Dergisi, 24 Mayıs 1949; 9 Şubat 1950; 11 Ocak 1952; 14 Ocak 1952; 30 Haziran 1954; 16 Şubat 1960.
  • “TRT’nin Tarihçesi”, (24.12.2019), https://www.trt.net.tr/Kurumsal/tarihce.aspx. “Ulus Gazetesi”, Ulus Gazetesi, (04.06.1955).