ORTAÖĞRETİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERSLERİNDE METİN TÜRLERİNİN ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ (MALATYA İLİ ÖRNEĞİ)

Bu çalışmada, ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı (TDE) derslerinde metin türlerininöğretimi ile ilgili durum, ayrıntılarıyla tespit edilerek TDE öğretiminde ana malzeme olanmetin türlerinin daha iyi öğretilebilmesi için çözümler bulabilmek amaçlanmıştır.Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanınçalışma evrenini Malatya ilinde görev yapan TDE dersi öğretmenleri oluşturmaktadır.Araştırmada verileri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 32öğretmenle görüşme yapılmış, veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Bunagöre öğrenciler metin türlerini tespit ederken metni oluşturan birim, metnin yazılış amacı,gerçeklikle ilişkisi ve metinde kullanılan anlatım türü gibi değişkenlere dikkat etmektedir.Öğretmenler, öğrencilere metin türlerini öğretirken olay yazılarındaki yapısal unsurlara,metnin yazılış amacına, gerçeklikle ilişkisine, metinde olayın varlığına/yokluğuna, kurgunun olup olmamasına, kelimelerin kazandığı anlamsal değişimlere vb. dikkatçekmektedir. Ders kitaplarındaki metinlerin geneli türünün belirgin özellikleriniyansıtmaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçlara uygun olarak benzer çalışmalarınortaokul ve lise düzeyinde farklı illerde yapılabileceği, öğretmenlerin metin türlerininöğretimi noktasında bilinçlendirilebileceği ve özellikle tiyatro türünün konuşma becerisiüzerindeki etkisinin araştırılması gerektiği şeklinde çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Teacher Opinions on Teaching Text Types According to School Type in Secondary Education Turkish Language and Literature Lessons (Malatya Province Example)

In this study, it was aimed to find solutions for the teaching of text types, which are the main materials in TAT teaching, by determining the situation related to the teaching of text types in secondary education Turkish language and literature (TAT) lessons in detail according to the type of school. Phenomenology design, one of the qualitative research designs, was used in the study. The study population of the research consists of TAT teachers working in Malatya. In the study, 32 teachers were interviewed using a semistructured interview form to collect qualitative data, and the data were analyzed by content analysis method. Accordingly, while determining the text types, students pay attention to variables such as the unit that creates the text, the purpose of the text, its relation to reality, and the type of expression used in the text. While teachers are teaching the text types to students, the structural elements in the event writings, the purpose of writing the text, its relationship with reality, the presence / absence of the event in the text, the presence of fiction, the semantic changes gained by the words, etc. draws attention. The texts in the textbooks generally reflect the distinctive features of the genre. In accordance with the results obtained in the study, various suggestions were made that similar studies can be carried out in different provinces at the secondary and high school levels, teachers can be made aware of the teaching of text types, and the effect of theater genre on speaking skills should be investigated.

PDF

___

Aytaş, G. (2006). Edebî türlerden yararlanma. Milli Eğitim Dergisi Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, 169, 261-276.
Bayazıt, Z. (2012). Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım Derslerinde Karşılaşılan Sorunlar ve Bunlara Yönelik Çözüm Önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2019). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (27. Baskı). Pegem Akademi.
Canlı, S. (2014). Türkçe Ders Kitaplarına Seçilecek Metinlerin Niteliği Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni (çev. S. B. Demir). Eğiten Kitap.
Cura, A. (2019). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programlarına Göre Hazırlanan Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çetişli, İ. (2006). Edebiyat eğitiminde “edebi metin”in yeri ve anlamı. Milli Eğitim Dergisi, Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, 169, 75-84.
De Beaugrande, R. A., & Dressler, W. U. (1981). Introduction to Text Lingusitics. Longman Group Company.
Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları (Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı), 13, 151- 155.
Duman, A. (2010). Türkçe eğitiminde metne müdahale sorunu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, s. 285-295.
Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık.
Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde çok uyaranlı bir öğrenme ortamı oluşturmak için seçkin edebîürünlerden yararlanma. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 241-270.
Günay, V. D. (2013). Metin Bilgisi. Papatya Yayınları.
Güneş, F. (2014). Türkçe Öğretimi Yaklaşımlar ve Modeller. Pegem Akademi.
Gürler, Z. (2011). Dinî-Tasavvufi Türk Edebiyatı Öğretiminin, Ders Kitabı, Öğrenci ve Öğretmen Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
İşeri, K. (2002). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlköğretim Programına Uygunluğunun İncelenmesi: Gösterge Bilimsel Bir Betimleme. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bil. Enstitüsü.
Karakuş, N. (2010). Türkçe Öğretiminde Kaynak Metinlerin Temalara Uygunluğu Yönünden Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Sage Publications.
MEB. (2015). Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
MEB. (2017). Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Merriam, S. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama için Bir Rehber. (S. Turan, Çev.) Nobel Yayınları.
Özden, M. (2009). Türkçe Kaynak Metinlerin Türkçe Öğretiminde Kullanılabilirliği. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şimşek, N. D. (2012). Türkiye ve ABD’de Ana Dili Öğretimi: 6. Sınıf Ana Dili Ders Kitaplarındaki Metinlerin Karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.