İlkçağ Tarih Yazımının Batı Anadolu Öncüleri: I- Lampsakoslu Kharon

Günümüzde başlı başına bir bilim dalı olan tarih yazımı, önceleri yalnızca içinde yaşanılan anın olaylarını kayda geçirip bilgi aktarma uğraşı biçiminde oluyordu. Hellenlerde özellikle kolonizasyon hareketleriyle birlikte uzak ülkelere ilişkin bilgiler edinen ve edindikleri bilgileri halka açık alanlarda kendi yurttaşlarına aktarmaya başlayan kimselere logographos ve onların gittikleri ülkelerin tarihi, coğrafyası ve halkbilimiyle ilgili yaptıkları bilgilendirme konuşmalarına da “logos” denirdi. Düşünce açısından yıllar süren gelişme sonucu, çoğu Batı Anadolulu olan ve kendi zamanlarına ilişkin olayları yazan ilk yazarlar Miletoslu Hekataios, Lydialı Ksanthos, Lesboslu Hellanikos, Karyandalı Skylaks, Lampsakoslu Kharon ve Miletoslu Dionysios gibi yazarlar yerel tarihler yazmışlardı. Bu yazarlardan biri olan Lampsakoslu Kharon’a pek çok eser atfedilmiş olmasına karşın, günümüze yalnızca iki eserinden fragmanlar kalmıştır; Horoi (Yıllıklar) ve Persika (Pers Tarihi). Bu eserlere ait fragmanlardan, yazarın ayrıntıya girmekten kaçındığı, uzun cümlelere ve mitolojik öykülerle bezenmiş betimlemelere yer vermediği, arkaik bir biçemi olduğu anlaşılmaktadır.

The Western Anatolian Pioneers of the Writing of History of the Antiquity: I-Charon of Lampsacus

Historiography, which has now become a field of scholarly study, was formerly an effort to merely register current events and inform the coming generations through the chronicles handed down. Especially during the efforts of colonization in Ancient Greece, there were people called “logographos”, who travelled to the newly obtained lands and who made speeches about the lands visited to the fellow countrymen in public areas on their return home. The speeches by them were called “logos” delivered and were about the history, geography and ethnography of the land, through which they travelled. The forerunners of “logographoi”, among whom were Hecataeus of Miletus, Xanthus the Lydian, Hellanicus of Lesbos, Scylax of Caryanda, Charon of Lampsacus and Dionysius of Miletus, were mainly from the Western Anatolian coast. Although quite a large number of works have been attributed to Charon of Lampsacus, only the fragments from Horoi (Annals/Chronicles) and Persika (Persica/Greco-Persian Wars) have managed to find their way to the present day. The fragments reveal that the author has avoided getting into too much detail, decorating his work through employing mythological stories and lengthy statements and that he has preferred an archaic manner of writing.

PDF

___

Aelianus, Varia Historia. Aelianus, Varia Historia (Edit. M. Dilts), Leipzig: Teubner, 1974.
Apollonios Apollonius Rhodius, Argonautica. (İngilizce Çev. R.C. Seaton), London 1988.
Athenaios Athenaios, The Deipnosophists (İngilizce Çev. C. B. Gulick) LOEB, London 1930-1943.
FOWLER 1996 Robert L. FOWLER, “Herodotos and His Contemporaries”. Journal of Hellenic Studies (1996) 62-87.
F.Gr.Hist. Die Fragmente der Griechischen Historiker, III/A (ed. F. Jacoby), 1940.
GRIMAL 1997 P. GRIMAL, Mitoloji Sözlüğü: Yunan ve Roma (Çev. S. Tamgüç) İstanbul.
Halikarnasoslu Dionysios Dionysius of Halikarnassus, Critical Essays I (İngilizce Çev. S. Usher). London 1974.
Herodotos Herodotos, Herodot Tarihi (Çev. M Ökmen-A. Erhat). İstanbul. 1983.
HORNBLOWER 1994 S. HORNBLOWER, Greek Historiography: Introduction: Summary of the Papers; Intertextuality and the Greek Historians. Oxford.
JACOBY 1949 F. JACOBY, Atthis. The Local Chronicles of Ancient Athens. Oxford.
JACOBY 1956 Felix JACOBY, “Charon von Lampsakos” Şurada: Abhandlungen zur Griechischen Geschichtschreibung von Felix Jacoby. (Yayına Hazırlayan H. Bloch), Leiden, 178-206.
Lykophron Lykophron, Alexandra. (İngilizce Çev. A. Mair- G. Mair), LOEB, London 1921.
MEISTER 2003 K. MEISTER, “Charon (2)”. Şurada: The Oxford Classical Dictionary: The Ultimate Reference Work On the Classical World. (Ed. S. Hornblower- A. Spawforth). Oxford.
Pausanias Pausanias, Description of Greece. IV (İngilizce Çev. W.H.S. Jones) LOEB, London 1935.
PEARSON 1975 L. PEARSON, Early Ionian Historian. Connecticut. Greenwood Press, (Birinci Basım Connecticut 1939).
Photius, Lexicon Photius, Lexicon: (Edit. S. Naber), Leiden 1864.
Plutarkhos, Aetia Physika Plutarkhos, Plutarchi Moralia: Aetia Physika: (Edit. K. Hubert- M. Pohlenz), Vol.V, fasc.3, Leipzig: Teubner, 1955.
Plutarkhos, De Malignitate Herodoti Plutarkhos, Plutarch’s Moralia: (İngilizce Çev. L. Pearson) Vol. XI.London 1965.
Plutarkhos, Mulierum virtutes Plutarkhos, Moralia: Vol.II, Lipsiae, 1935.
Pluarkhos, Themistokles Plutarkhos, Vitae Parallelae,vol. I, Lipsiae, 1914.
Polyainos, Strategem Polyainos, Strategem: (Almanca Çev. E. Wülfflin- I. Melber). Stuttgart (Teubner) 1970.
Strabon Strabon, Coğrafya: Anadolu (Kitap: XII,XIII,XIV) (Çev. A. Pekman) İstanbul 1987.
Suidas Suidas, Svidae Lexicon. Pars IV Π-Ψ (Ed. A. Adler), Leipzig, 1935.
Tertullianus, De Anima Tertullianus, De Anima (İngilizce Çev. J.H. Waszink) Amsterdam 1947.
Thukydides Thukydides, Peloponnesos Savaşı (Çev. T. Gökçöl) İstanbul 1976.
WENDEL 1935 C. WENDEL, Scholia in Apollonium Rhodium Veterea. Berolini.