Filiz Çakir ZEYTİNOĞLU, Mert UYDACİ, Ebru Çağlayan AKAY, Başak Değerli, Nevin Karabiyik YERDEN

İstanbul’daki Alışveriş Merkezleri Üzerine Bir Araştırma: Kümeleme Analizi

Perakendeciliğin önemli uygulama alanlarından biri olan alışveriş merkezleri, bir çok ürün ve markanın bir arada bulunduğu, sosyalleşme ve eğlence merkezleri olarak tüketicilere hizmet vermektedir. Alışveriş merkezlerinin yol haritası, Türkiye’de özellikle İstanbul ilinde 1988 yılında başlamış ve 2000’li yıllardan sonra hızla artarak devam etmiştir. Bu çalışmada öncelikle, İstanbul’da 2004-2014 yılları arasında, alışveriş merkezlerinin durum analizi yapılarak, çeşitli istatistiksel tablolar ile mevcut durum belirlenmiştir. Daha sonra çok değişkenli istatistiksel yöntemlerden biri olan kümeleme analizi ile 2014 yılında İstanbul’da faaliyet gösteren alışveriş merkezlerinin belli özelliklerine göre sınıflandırılması yapılmıştır. Kümeleme analizinde kapalı alan, kiralanabilir alan, mağaza sayısı, stant sayısı, kat sayısı, market sayısı, market alanı, 500 metre kareden büyük mağaza sayısı, restaurant sayısı, toplam otopark alanıtoplam otopark araç sayısı ve sinema salon sayısı değişk-enleri kullanılmıştır. Bu değişkenlere göre 2014 yılında mevcut 80 alışveriş merkezi, hiyerarşik olmayan kümeleme yöntemlerinden k-ortalama yöntemi ile altı kümede toplanmıştır. Son olarak bu kümeler ve kümelerde yer alan alışveriş merkezleri yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Perakendecilik, Alışveriş Merkezleri, Durum Analizi, Kümeleme Analizi

A Study on Shopping Malls in Istanbul: Cluster Analysis

Shopping malls, one of the most important application areas of retailing, serve consumers as socialization and entertainment centers in which several products and brands are all together. Roadmap of shopping malls in Turkey began especially in Istanbul as of 1988 and increasingly continued rapidly after 2000s. In this study, primarily a situation analysis of shopping malls in Istanbul between 2004 and 2014 has been conducted and current situation has been specified with various statistical tables. Shopping malls operating in Istanbul as of 2014 have been categorized then according to some specific features through cluster analysis, one of the multivariate statistical methods. In cluster analysis; indoor area, rentable areas, number of stores, number of booth, number of floors, number of markets, market square-meter area, number of stores bigger than 500 square-meters, number of restaurants, total parking area , total available number of vehicles in parking area and number of movie theaters variables have been used. According to these variables; 80 shopping malls, active as of 2014 have been grouped in six clusters through k-means, a non-hierarchical cluster analysis. Finally the clusters and the shopping malls in these clusters have been interpreted

Keywords:

Retailing, Shopping Malls, Situation Analysis, Cluster Analysis,

PDF

___

Aktuna, O.K. (2012). Alışveriş Merkezleri, AVM’ler Nasıl Farklı Konumlandırılır?, Beta Yayınları, İstanbul
Arslan T. (2009). Türkiye’deki Alışveriş Merkezleri İncelemelerine Eleştirel Bir Bakış: Yorumlar, Eleştiriler, Tartışmalar, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, 147-159.
Arslan, M., & Bakır, O. (2010). Tüketicilerin İlgilenim Düzeylerine Göre Alışveriş Merkezlerini Tercih Etme Ve Sadakat Etkisi, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 28 (1), 227-259.
Aşıcı, Ö.Z. (1978). Fiziksel Dağıtım Yönetimi, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir.
Aydın,K. (2013). Perakende Yönetiminin Temelleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
Bakan,İ. & Eyitmiş,A.E. & Fettahlıoğlu,H.S. (2013). Kahramanmaraş’ta Alışveriş Merkezleri Algısı, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), 195-208.
Candan,B. & Aydın,K. (2007). Kategori Yönetimi/Üretici, Perakendeci, Tüketici Odaklı, Beta Yayınevi, İstanbul.
Cengiz,D.&Öztürk,F. (2012), Türkiye’deki İllerin Eğitim Düzeylerine Göre Kümeleme Analizi ile İncelenmesi , Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , Cilt 14, Sayı 1, 69-84.
Çakmak,A.Ç. (2012). Ziyaretçilerin Alışveriş Merkezlerini Tercih Etme Nedenlerinin Araştırılması:Karabük Şehir Merkezinde Bir Uygulama, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 195-215.
Demirci,O.F. (2010). Uluslararası Perakendecilik, Detay Yayıncılık, İstanbul.
İbicioğlu, H. (2005). Alışveriş merkezleri: Demografik Etkenler Ve Tüketici Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 43-55.
Kongar,E. & Berksoy,T. (1991). İstanbul Tüketicisinin Perakende Alışveriş Alışkanlıkları, İstanbul Ticaret Odası Yayınevi, İstanbul
Köksal,Y. & Aydın E.E. (2015). Tüketicilerin Alışveriş Merkezleri Algısı Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme: Göller Bölgesi Örneği, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 11, Sayı 24, 24, 231-248.
Köksal,Y. & Emirza,E. (2011), Kuruluş Yeri Açısından Cadde ve Alışveriş Merkezi Mağazacılığının Karşılaştırılması: Ankara İlinde Bir Araştırma, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:8, Sayı:16, 75-87.
Oluç, M & Şireli,A. & Okyay,E. (1979). Satış Gücü Yönetimi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul
Orhunbilge, N. (2010). Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, İstanbul Üniversitesi Yayını, İstanbul
Özdamar,K. (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), Yenilenmiş 5.Baskı, Kaan Kitapevi, Eskişehir
Özden, B. (2002). Perakendecilikte Yükselen Değer Alışveriş Merkezleri ve Tüketici Davranışlarına Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Yükseklisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Pojani,D. (2011). Urban and Suburban Retail Development in Albania’s Capital After Socialism, Land Use Policy, Vol 28, Issue 4, October, 836-845.
Soysal Alışveriş Merkezleri Kataloğu Shopping Centers Directory (2004). Soysal Perakende Katalogları, İstanbul
Soysal Alışveriş Merkezleri Kataloğu Shopping Centers Directory (2014). Soysal Perakende Katalogları, İstanbul
Soysal, S. (1998). Mağazacılık:Mükemmel Müşteri Hizmeti ve Etkili Satış Teknikleri, Remzi Kitapevi, İstanbul Tek,Ö.B. (1984). Perakende Pazarlama Yönetimi, Üçel Yayıncılık, İzmir.
Varman,R. & Belk,R.W. (2012). Consuming Postcolonical Shopping Malls, Journal of Marketing Management, Vol.28, No:1-2, February, 62-84.
Vural,T. & Yücel,A. (2006). Çağımızın Yeni Kamusal Mekanları Olan Alışveriş Merkezlerine Eleştirel Bir Bakış, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi Mimarlık,Planlama ve Tasarım, Cilt:5, Sayı:2, Kısım:1, 97-106.
Yalçın,A. (1995). Satış Teknikleri, Bilim ve Teknik Yayınevi, İstanbul. Yıldırım,T. (2010). İstanbul’da Bulunan Alışveriş Merkezlerinin Gelişim-Değişim Süreçleri ve Tasarım Kriterlerinin Karşılaştırmalı Analizi, Yükseklisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.