Triticale' de melez gücü üzerine bir araştırma

Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Ve Uygulama Merkezi deneme alanında yürütülen bu çalışmada Triticale 'de bazı agronomik özellikler yönünden melez gücü araştırılmıştır. Melez gücünün belirlenmesinde Heterosis ve Heterobeltiosis değerleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, tüm melezlerin ortalama heterosis değerleri birlikle ele alındığında sadece başak boyunda bir artış gözlenmiş, diğer özellikler bakımından anaç ortalamalarına ve üstün anaca göre negatif yönde sonuçlar elde edilmiştir. En yüksek negatif değer % - 69 ile 1x3 kombinasyonunda başakta tane ağırlığı özelliğinde saptanırken, en yüksek pozitif melez gücü değeri de aynı özellik yönünden % 121.5 ile 6x4 kombinasyonundan elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

hibritler, tritikale, melez azmanlığı, tarımsal özellikler

A research on the hybrid vigor in triticale

This research was carried out to determine hybrid vigor for some agronomical traits in Triticale in Uludağ University Agriculture Faculty,Application and Research Center experimental fields. Heterosis and Heterobeltiosis values \vere used for determining hybrid vigor. As a result of this research, means of heterosis values "were taken up for all hybrids, an increase was observed only in spike length and negative results were obtained front the other traits according to midparent and superiority parent. The highest negative value was obtained from 1x3 combination with - 69 %for seed weight /spikelet and the highest positive value was ottainedfrom 6x 4 combination with 121.5 %for the same trait.

Keywords:

hybrids, triticale, heterosis, agronomic characteristics,

PDF

___

Anonim,2002a. FAO İstatistikleri.http//www.FAO.org
Anonim,2002b.http//www.resourceseeds.com/ TRITICAL triticale/triticale
Balcı, A., İ. Turgut. 1999. Bazı Ekmeklik Buğday (T. aestivum var. aestivum) Çeşit ve Hatlarında Melez Gücü Üzerine Araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt 1. Genel Tahıllar, 70-74. 15-18 Kasım 1999. Adana.
Bhatt, G.M. 1971. Heterotic Performance and Combining Ability in A Diallel Crosses Among Spring Wheats (T. aestivum L. ) Australian J. of Agric. 2:359-368.
Bochev, B., İ. Doncheva, I. 1977. Comparative Study of The intervarietal Hybridization of Winter Bread Wheat with and without Irrigation. Plant Breeding Abst. 47:190
Brown, C. M., R.O. Weibel, R.D. Self. 1966. Heterosis and Combining Ability in Common Winter Wheat. Crop Science 6:382-383.
Brownik, A., T. Mureşan, G. Burloi, V. Gheorche. 1982. Investigation of The Inheritance of Some Quantitative Characters in Winter Wheat. 1. Number of Fertiİe Spikelets and Grain Weight in The Main Ear and Per Plant . Proplemede Teoretica Si Aplicata, 14:269-288.
Dağüstü, N. ve M. Bölük. 2002. Yedi Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Dialel Melezlerinin Kimi Tarımsal Özelliklerinde Heterosis. Uludağ Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi.16/1; 211-223.
Demir, İ., Korkut, K.Z., Altınbaş, M., Akdemir, H. ve C. Dutlu, 1986. Yazlık Tritikaie Islah Çalışmaları. Tübitak-TAOG. Bitki Islahı Simpozyümu, :131-. 140. İzmir.
Dotlacil, L. 1983. The Yield Structure of F, Hybrid of Spring Wheat. Bot. UVTIZ. Genet. A Slecht. 19 (2): 103-111.
Ekingen, 1992. Bitki Islahı ,Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları,No:31 .Bursa.
Elgün ,A., Türker, S. Ve S.A.Bağcı,1996. Paçal Yapımında Triticaienin Yumuşak Buğday Yerine Kullanılması. Un Mamulleri Dünyası, 4-10.
Fonseca, S., F.L. Patterson. 1968. Hybrid Vigor in A Seven Parent Diallel Crosses in Common Wheat (T. aestivum L.) Crop Science 8. 85-88.
Kihara, H. 1951. Substitution of Nucleus and Its Effect on Genome Manifestations, Cytologia, 16,177-193
Kınacı, G. ve E. Kmacı.2000. Yeni tahıl türü tritikalenin Buğdaya karıştınlıması ile Elde Edilen Paçalların Kalite Özellikleri ve Ekmek Yapımında Kullanılma Olanakları. Unlu Mamuller Teknolojisi,4(9),41-47.
Mc Neal,F.H., D.E. Baldrıdge, M.A. Berg, C.A. Watson. 1965. Evaluation of Three Hard Red Spring Wheat Crosses for Heterosis. Crop Science 5:399-400.
Muntzing,A. 1989. Titicale Today. Triticale: A Pro-missing Addition to the World's Cereal Grains. 1-7. National Research Council, National Academy Press, U.S.A.
Özgen, M. 1989. Kışlık Ekmeklik Buğdayda (T. aestivum L.) Melez Gücü'. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi. Vol:13-3b.l 190-1201.
Poehlman, J.M. 1979. Breeding Field Crops, AVÎ Publishing Co. Inc. Westport, Connecticut.U.S.A.
Rochinski, T., I. Stoeva. 1981. Inheritance of The Main Components of Yield Per Ear in Intervene-tal Wheat Crosses. Genetika Selektsiya, 14:205-212.
Saakyan, G. A. 1977. Heterosis in Hybrid of T. aest. L. Plant Breed.Abst. 47: 432.
Sip. V., M. Skorpik.1981. Yield Components Which Determine Fj Combining Ability in Spring Wheat . Plant Breed. Abst. 53(4):264.
Sun, P.L.F., H.L. Shands, R.A. Forsberg.1972. Inheritance of Kernel Weight in Spring Wheat Crosses. Crop Science 12:1-5.
Taş, B. ve K.Yağdı, 2002. İki Sıralı Arpada (Hordeum vulgare conv. Distichon) Melez Gücünün Belir-. lenmesi. A. Ü. Zir. Fak. Dergisi, 33/4;359-362.
Topal, A. ve S.Soylu, 1998. Makarnalık Buğday ( T. Durum Desf.) Diallel Melez Populasyonunda Bazı Tarımsal Karakterlerin Kalıtımı Ve Melez Gücü Üzerine Araştırmalar. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 121(16): 1-16.
Turan, Z. M. 1995. Araştırma Deneme Metodları Ders ^Notları, No:62, Bursa.
Ulukan. H., 1997. Ekmeklik (T.aestivum L.) ve Makarnalık (T.durum Desf.) Bazı Buğday Melezlerinin Fİ Kuşağındaki Çeşitli Morfolojik ve Agronomik Karakterler Yönünden Melez Gücünün Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, Samsun.
Yağbasanlar, T. 1990. Çukurova Koşullarında Bazı Ekmeklik (T. aestivum L ) ve Makarnalık (T. Durum Desf) Buğday Melezinde Fİ Populasyonu-nun Bitkisel Özellikleri ve Melez Gücü Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü.Z.F. Dergisi 5 (3):145-160.
Yağdı, K., Ş.Karan. 2000. Ekmeklik Buğdayda (T. aestivum L.) Melez Gücünün Belirlenmesi. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi. Vol:24: 231-236
Yurtman, N. 1975. Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Bitki Boyunun, Başakta Tane Veriminin ve Başaklanma Zamanının Kalıtımı ile İlgili Araştırmalar. A.Ü. Zir. Fak. Bitki. Yet. ve Islahı. (Doktora Tezi) Ankara.