Saldırganlık davranışının boyutları ve ilişkili olduğu faktörler: Lise ve üniversite öğrencileri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma

Lise ve üniversite öğrencilerinin saldırganlık davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelendiği bu araştırma genel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma örneklemini 2007–2008 öğretim yılında Konya ilindeki liselerde öğrenim gören öğrenciler ve Selçuk Üniversitesi’nin farklı fakültelerinde öğrenim görmekte olan (1294’ü lise (%57,7), 948’i (%42,3) üniversite ) toplam 2242 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verilerini toplamak amacıyla “kişisel bilgi formu” ve “saldırganlık ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi; bağımsız değişkenlerin, bağımlı değişkenler üzerindeki etkilerini ortaya koyabilecek bir desen içinde ele alınmıştır. Bu araştırmanın bağımsız değişkenleri; devam edilen eğitim kurumunun düzeyi, cinsiyet, geldikleri yerleşim yerinin türü (Köy-mezra, Kasaba, İlçe, İl ve Büyükşehir), mezun olunan/devam edilen lise türü (Genel Lise, Meslek Lisesi ve Kolej), baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, sosyo ekonomik düzey ve kitle iletişim araçlarını kullanma düzey ve biçimleridir. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise saldırganlık düzeylerindir. Lise ve üniversite öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri puan ortalamalarının devam edilen eğitim kurumu düzeyi ve cinsiyet değişkeni açısından farklılaşma durumunu ortaya koymak amacıyla bağımsız gruplar için t testi kullanılmıştır. Saldırganlık düzeyi puan ortalamalarının geldikleri yerleşim yerinin türü devam edilen /mezun olunan lise türü, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi ve sosyoekonomik düzey değişkenleri açısından farklılaşma durumunu ortaya koymak amacıyla tek yönlü varyans analizi (F testi) kullanılmış, farklılaşmanın kaynağını belirlemek için tukey testi uygulanmıştır. Saldırganlık düzeyinin kitle iletişim araçlarını kullanma düzey ve biçimleri açısından incelenmesi amacıyla Pearson momentler çarpımı korelasyon tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında ulaşılan sonuçlar aşağıda özetlenmiştir: Araştırma bulguları lise ve üniversite öğrencilerinin saldırganlık davranışının alt boyutları açısından anlamlı düzeyde farklılaştığını ortaya koymuştur. Diğer taraftan saldırganlık davranışının öğrencilerin cinsiyetleri açısından da anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucu elde edilmiştir. Araştırma bulguları ışığında öneriler geliştirilerek tartışılmıştır.

PDF

___

Anderson, C. A. & Bushman, B. J. (2001). Effects of violent video games on aggressive behavior, aggressive cognition, aggressive affect, physiological arousal, and prosocial behavior: A meta-analytic review of the scientific literature. Psychological Science, 12, 353-359.

Bandura, A., Ross, D. & Ross, S. A. (1963). Imitation of film-mediated aggressive models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 66(1), 3-11.

Bettencourt, B. A., & Miller, N. (1996) Gender differences in aggression as a function of provocation: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 119, (3), 422-447

Bjorkqvist, K. (1994). Sex differences in physical, verbal and indirect aggression: A review of recent research. Sex Roles, 30(3/4), 177-188.

Dill, K. E. & Dill, J. C. (1998). Video game violence: A review of the empirical literature. Aggress Violent Behav 3:407–428.

Edmondson, H. & Bullock, L. (1998). Youth with aggressive and violent behaviors: pieces of a puzzle, Preventing School Failure, 42(3): 135-141.

Efilti, E. (2008). Orta Öğretim Kurumlarında Okuyan Öğrencilerin Saldırganlık ve Denetim Odağı’nın Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 19. Sayfa: 213-230, Selçuk Üniversitesi: Konya.

Ersoy, Ş. (2001). Çocuk Yuvasında Kalanlarla Ailesiyle Yaşayan Dokuz-Onbir Yaş Grubundaki Çocukların Saldırganlık Eğilimlerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.

Hatunoğlu, A. (1994). Ana-baba tutumları ile saldırganlık arasındaki ilişkiler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Karriker-Jaffe, K. J., Foshee, V.A., Ennett, S. T. & Suchindran, C. (2008). The Development of Aggression During Adolescence: Sex Differences in Trajectories of Physical and Social Aggression Among Youth in Rural Areas Journal of Abnormal Child Psychology. New York: Nov 2008. Vol. 36, Iss. 8; pg. 1227, 10 pgs

Loeber, R. & Hay, D. (1997). Key issues in the development of aggression and violence from childhood to early adulthood. Annual Review of Psychology, 48, 371-410.

Maccoby, E. & Jacklin, M. (1974). The psychology of sex differences. Stanford, California: Stanford University Press.

Newson, J. (1995). Televizyonda Şiddet ve Çocukların Korunması. Çev. Şeniz Özusta Düzen. Türk Psikoloji Bülteni, Nisan. (2), 59-61.

Palabıyıkoğlu, R. (1997). Medya ve şiddet. Kriz Dergisi, 5 (2): 123-126.

Silvern, S. B. & Williamson, P. A. (1987). The effects of video game play on young children’s aggression, fantasy, and prosocial behavior, J Appl Dev Psychol, 8:453–462.

Tieger, T. (1980). On the biological basis of sex differences in Aggression. Child Development, 51, 943- 963. Society for Research in Child Development, Inc.

Tyler, T R. (1980). The impact of directly and indirectly experienced events. The origin of crimerelated judgments and behaviors. Journal of Personality and Social Psychology, 39(1), 13-28.

Uluğtekin, S. (1976). Çocuk yetiştirme yöntemleri açısından ana-baba-çocuk ilişkileri ana-baba davranışları ile çocuğun saldırganlık ve bağımsızlık eğilimi arasındaki ilişkilerin araştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.