Hekimbaşı Edvarının Sistematik Müzikoloji Açısından İncelenmesi
Türk müziği repertuarını oluşturan güftelerin toplandığı eserler güfte mecmuaları olarakisimlendirilmektedirler. Türk müzik eğitiminin kaynaklarından olan ve eski güfteleringünümüze ulaşmasında önemli bir rol oynayan bu mecmuaların sistemli ve ciddi bir şekildearaştırılması ve incelenmesi ise büyük değer taşımaktadır. Zira Türk müziğinin mevcut değeriancak bulunduğu kaynakların inceleme ve araştırılması, gün yüzüne çıkarılması ile mümkünolabilecektir. Hekimbaşı edvarı bugüne kadar incelenmemiş ve gözden geçirilmemişedvarlardan biridir. İki nüshası vardır. Her iki nüsha karşılaştırılarak müzikolojik çözümlemesiilk defa bu makalede yapılmıştır. Bu çalışmada ele alınan edvar bilgiyi sınıflandırmayı esas alansistematik müzikoloji metoduyla incelenmiştir. Bu metot bilindiği üzere üzerinde çalışılanyazma eserdeki bilgilerin modern müzikoloji araştırmacılarına bilgi sınıflandırılması demektir.Amaç bilgilerin günümüz müzikoloji alanına yararlı olacak şekilde gruplandırmasıdır. MilliMüzikoloji, Müzik teorisi tarihi, Müzik tarihi açısından Hekimbaşı edvarının XVIII. yüzyıltarihi çalışmalarında da değerlendirilmesi ihmal edilmemelidir.
___
- Adıvar, A. (1955). ‘’Osmanlı Türklerinde İlim’’. 5. Baskı, İstanbul, Remzi Kitabevi.
Atabek, E. M.(1986). “Hollandalı Hekim H. Boerhaave’nin “Aphorisma”larının Türk Tıp
Tarihindeki yeri”. Tıp Tarihi Araştırmaları (1), İstanbul, İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yay., s.
25-44.
Altınölçek, H. (2004). “Tedavide Müzik ve Antik Dönem’de Uygulanması", Müzik ve Bilim
Dergisi / Journal of Music and Science, 1, İstanbul.
Bayat, A. H. (2003). ‘’Tıp Tarihi’’. İzmir, Sade Matbaa.
Bayat, A. H. (1999) ‘’Osmanlı Devleti’nde Hekimbaşılık Kurumu ve Hekimbaşılar’’, Ankara,
Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
Dural, S. (2016). “Şiirden Doğaçlamaya Güftenin Nağmeyle Sarmalı: Osmanlı Türk Müziğinde
Gazel İcrası, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları XI Gazelden Gazele: Dünün Şiirine Bugünden
Bakışlar, Klasik Yayınları, 2016, İstanbul s. 266-288.
Dural, S. (2014). “Ali Ufkî, Kantemiroğlu ve Kevserî’nin Müzik Yazılarının Türk Müzik
Geleneği Bağlamında Uzzal Peşrevi Üzerinden İncelenmesi” Rast Müzikoloji Dergisi
Uluslararası Müzikoloji Dergisi, vol. 2, 2014, s. 147-162.
Erdem, S. (2001). ‘’Subhî-zâde Azîz ve Dîvânı’’, Isparta, Fakülte Kitabevi, 2001, s. XI-XXIII.
Erdemir, A. D. & Özcan, N. (1988). “Abdülaziz Efendi, Hekimbaşı”, DİA, C. I, İstanbul,
Türkiye Diyanet Vakfı, s. 190-191.
Halıcı, F. (1986). ‘’Türk Mûsikîsinin Dünü Bugünü Yarını’’, Ankara, Sevinç Matbaası, s. 112-
113. Hekimbaşı Mecmuasının Diğer Nüshası, İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Bölümü
Türkçe Yazmalar, Nr.5641.
Güray, C. (2011). ‘’Bin Yılın Mirası Makamı Var Eden Döngü: Edvar Geleneği’’, Pan
Yayıncılık, İstanbul.
Kılıç, E. (2013). ‘’Mecmûa-yı Letâif fî Sandukati’l-meʽârif’’, (İstanbul Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Kılıç, E. (2014). “Türk Müziğinde Güfte Mecmuaları: Hekimbaşı Örneği”, UHMAD Uluslar
arası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi, sy. 1, c. 1, s. 19-29.
Kılıç, E. (2015). “Mecmûa-yı Letâifte İnsan Sağlığına Dair İpuçları”, Medeniyet Sanat, İMÜ
Sanat ve Tasarım Fakültesi Dergisi, s. 1, 2015, s. 19-30.
Leriche, R. (1960). ‘’Şirürjinin Felsefesi’’, çev. N. Karabuda, Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı Yay., Ankara, s. 2.
Süreyya, M. (1995). ‘’Sicill-i Osmanî’’, C. V, haz. A. Aktan-A. Yuvalı-M. Keskin, İstanbul,
Sebil Yayınevi,
Mehmed Tâhir (Bursalı) (1975).‘’Osmanlı Müellifleri’’, C. III, haz. İ. Özen, İstanbul, Meral
Yayınevi, 200.
Nasuhioğlu, İ. (1975). ‘’Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış’’, Ankara, Diyarbakır Tıp Fakültesi Yay.,s.
46.
Özalp, M. N. (1986). ‘’Türk Mûsikî Tarihi-Derleme’’, C. I, Ankara, Müzik Daire Başkanlığı
Yay.
Öztuna, Y. (2006). ‘’Ansiklopedik Sözlüğü Türk Mûsikîsi’’, C. I, Ankara, Orient Yay.
Sanal, H. (1964). ‘’ Mehter Musikisi’’, MEB yay., İstanbul, 1964.
Şehsuvaroğlu. B. N.-Demirhan, A. E.- Güreşsever, G. C. (1984) ‘’Türk Tıp Tarihi’’, Bursa, Taş
Kitapçılık-Yay.
Tan, A. (2015). “Türk Müziğinde Türü Etkileyen İcra Problemleri: Tavır, Ritim ve Güfte
İlişkisi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı:51, Kırgızistan, 2015, s. 462-469.
Tüfekçioğlu, S.(2015). “XV. Yüzyıl Edvâr Geleneğinde Meclislerde Mûsikîşinâs
Âdâbı”.Medeniyet Sanat, c. 1, sy. 2, İstanbul, 2015, s. 78-89.
‘’Osmanlı Musiki Literatürü Tarihi’’, Haz. Ekmeleddin İhsanoğlu, Ramazan Şeşen, Gülcan
Gündüz, M. Serdar Bekar, Ed. Ekmeleddin İhsanoğlu, IRCICA, İstanbul, 2003.
Öztuna, Y. (2006). ‘’Türk Mûsikîsi Ansiklopedik Sözlüğü’’, C. I, Ankara, Orient Yay., 2006, s.
14.
Uslu, R. (2007) ‘’Fatih Sultan Mehmed Döneminde Mûsikî ve Şems-i Rûmî’nin Mecmûa-i
Güfte’si’’, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.
Uslu, R. (2009a) “Türkçe Müzik Teorisi Eserleri Nasıl Çalışılmalı”, Folklor/ Edebiyat, sy. 58, s.
45-62.
Uslu, R. (2009b) ‘’Saraydaki Kemancı’’, İstanbul, Özel Yay.
Uslu, R. (2015) “Türk Musikisi Tarihinde Yeni Bir Dönemlendirme Önerisi”, Medeniyet Sanat,
sy. 2, s. 91-109.
Ünver, A. S. (1943) ‘’Tıp Tarihi’’ (Tarihten Evvelki Zamandan İslam Tababetine Kadar) 1,
İstanbul, İÜ Yay.