Finansal Kiralama İşlemlerinin Vergi Usul Kanunu ile Büyük ve Orta Boy İşletmeler( BOBİ) Açısından Karşılaştırılması Üzerine Bir Değerlendirme

Günümüzde alternatif finansman kaynaklarına eğilim gün geçtikçe gelişmekte olan ekonomilerdeki işletmeler için önem arz etmektedir. İşletmelerin finansman kaynağı olarak tercih ettiği yöntemlerden biri olan, dünyada uzun zamandan beri ve ülkemizde yerleşik olarak kullanılan finansal kiralamadır. Türkiye Muhasebe Standardı 17 (TMS 17 Kiralama İşlemleri Standardı) göre finansal kiralama; Bir varlığın mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan her türlü risk ve yararların devredildiği sözleşmedir. Hukuki düzenlemelerde değişikliklerin süreklilik arz etmesi, finansal kiralama işlemlerinde hem kiraya veren hem de kiracı yönünden değişikliklere neden olmuştur. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Büyük ve Orta Boy İşletmelerde finansal kiralama açısından son yıllarda gerçekleştirilen mevzuat değişikliklerinin özellikle Vergi Usul Kanunu (VUK), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardının (BOBİ FRS) kapsamında karşılaştırılmalı bir teorik çalışma yaparak,finansal kiralama işlemlerinin VUK ve BOBİ FRS’ye göre taraflar açıcından benzerlikleri ve farklılıkları tespit etmektir. Çalışmada finansal kiralama işlemleri ile ilgili Vergi Usul Kanunu ve BOBİ FRS arasındaki kiralayan ve kiracı açısından benzerlikler ile farklılıklar irdelenmiştir ve tablolar halinde belirtilmiştir. Kiralama işlemi yapıldığında, kiracının maddi duran varlıklara mı yoksa maddi olmayan duran varlığın mı kaydedeceği konusu ortaya çıkarılan farklılıklardan biridir.

Anahtar Kelimeler:

Finansal Kiralama, Vergi Usul Kanunu, Kiralama İşlemleri Standardı

An Assessment on the Comparison of Financial Leasing with The Tax Procedural Law and The Financial Reporting Standards for Large and Medium-Sized Enterprises

Today, the tendency to alternative sources of financing is important for enterprises in increasingly emerging economies. One of the preferred methods of finance as a source of enterprises is financial leasing which has been used in the world for a long time and settled in our country. In accordance with Turkey Accounting Standard 17 (IAS 17 Leases Standard) by leasing; It is the contract to which all the risks and benefits arising from owning an asset are transferred. The continuity of the changes in the legal regulations has caused changes in terms of both the lessor and the tenant in the financial leasing transactions. In this context, the aim of this study is to make a comparative study on the legislative changes made in recent years in terms of financial leasing in Large and Medium-sized Enterprises, especially in the Tax Procedure Law (TPL), Financial Reporting Standard for Large and Medium-Sized Enterprises (LMS FRS), and LMS FRS to identify similarities and differences from the parties opener. In this study, the similarities and differences between the Tax Procedures Law and BOBİ FRS regarding leasing and tenants are examined and stated in tables. When leasing is performed, it is one of the differences that reveal whether the lessee will record tangible assets or intangible assets.

Keywords:

Financial Leasing, Tax Procedure Law, Leasing Operations Standard,

PDF

___

Acar, M., Temiz, H., ve Aktaş, R. (2017). UMS 17 kiralama işlemleri standardından UFRS 16’ya geçişin finansal tablolar üzerinde etkisi: Borsa İstanbul örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3), 592-623.
Akbulut, D. H. (2018). Faaliyet kiralaması işlemlerinin aktifleştirilmesinin finansal tablolara ve finansal oranlara etkisi üzerine bir telekomünikasyon şirketinin vak’a incelemesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 78, 17-36.
Aslan, Ü. (2018). UFRS 16 kiralamalar standardı kapsamında faaliyet kiralamasının kiracı işletme tarafından muhasebeleştirilmesi ve raporlanması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (77), 55-68.
Cengiz, S. (2017). Finansal kiralama işlemlerinin mevzuat boyutu ve muhasebe uygulamaları: TMS 17 ve VUK kapsamında incelenmesi. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 6(11), 43-56.
Demirci, Ş. D., ve Kıymaz Kıvraklar, M. (2018). Ulusal ve uluslararası düzenlemeler çerçevesinde finansal kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi (Özel Sayı), 508-531.
Doldur, S. (2018). Finansal kiralama işlemlerinde değerleme, muhasebe kayıtları ve bazı özellikli durumlar. Mali Çözüm, (145), 225-249.
Duman, H., Polat, Y., ve Yücenursen, M. (2015). Türkiye muhasebe standartları (TMS) 17'ye göre finansal kiralamanın finansal tablolar ve oranlar üzerine etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(1), 1-28.
Gökgöz, A. (2013). Finansal kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35), 107-121.
Gönen, S., & Akça, N. (2014). Finansal kiralama işlemlerinin TMS 17 kiralama işlemleri standardı ve vergi usul kanunu açısından muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 71-94.
Kamu Gözetim Kurumu. (2017). Büyük ve orta boy işletmeler için finansal raporlama standardı. T.C. Resmi Gazete: 30138 .
Kayapınar, A., ve Eflatun, A. O. (2017). Büyük ve orta boy işletmeler için finansal raporlama standardı uygulamalar ve yorumları. Ankara: Gazi Kitapevi.
Kırlıoğlu, H., ve Öztaş, S. (2015). Türkiye’de finansal kiralama işlemleri ve muhasebeleştirilmesi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(2), 1-21.
Köksal, A. G., ve Beller, B. (2013). Finansal kiralama işlemlerinin TMS 17, vergi mevzuatı, BDDK tebliği açısından incelenmesi ve muhasebe uygulamaları. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 150-171.
Maliye Bakanlığı. (2003). 11 seri no'lu muhasebe sistemi uygulama genel tebliği. T.C. Resmi Gazete: 25185 .
Marşap, B., ve Yanık, S. (2018). IFRS 16 kapsamında kiralama işlemlerinin finansal raporlamaya etkisinin incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (80), 23-42.
Öztürk, C. (2016). UFRS 16 kiralama işlemleri standardının eski UMS 17 standardı ile karşılaştırılması ve Almanya ve Türkiye'de hisse senetleri halka açık olan hava yolu şirketlerinin finansal durumuna etkisi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 1-50.
Pamukçu, F., ve Çakmak, M. (2017). Uluslararası ticarette finansal kiralama işlemleri ve muhasebeleştirilmesi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(48), 245-267.
Şeker, K., ve Çemberlitaş, İ. (2018). TMS 17 kapsamında finansal kiralama işlemlerinin raporlanması. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 1(1), 42-60.
Şengür, E. D. (2013). Finansal kiralama işlemlerinde kiracı açısından asgari kira ödemelerinin hesaplanması ve finansal raporlama üzerindeki etkileri. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 263-279.
Şentürk, F. (2016). Türk Vergi Mevzuatı kapsamında faaliyet kiralaması yapan işletmelerde muhasebe uygulamaları. Journal of Business Research-Türk, 8(1), 619-639.
Şenyiğit, Y. B. (2014). Finansal kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde ve raporlanmasında beklenen değişiklikler: Bir hava yolu işletmesinde vak’a çalışması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 288-299.
Şişman, D., ve Şişman, M. (2017). Finansal kiralama (leasing) ve ekonomi için önemi: Riskler, avantajlar. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (Özel Sayı 1), 144-154.
T.C. Kırşehir Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü. (2011). Özelge: Finansal kiralama işleminden sonra oluşan ana para kur farkları ile faizlerin ilk yıl iktisadi kıymetin maliyetine eklenmesi, sonraki yıllar ise gider veya maliyet olarak dikkate alınması hk. Sayı: B.07.4.DEF.0.40.10.00-008-19 .
Wyman, H. E. (1973). Financial lease evaluation under conditions of uncertainty. The Accounting Review, 48(3), 489-493.
Yakut, M. (2016). Finansal kiralama işlemlerinin türkiye muhasebe standardı 17 kiralama işlemleri ve vergi mevzuatı açısından değerlendirilmesi ve muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Denetim Dünyası, 1(2), 95-122.
Yardımcıoğlu, M. (2016). İcare (Finansal Kiralama) işlemlerinin islami muhasebe standartları çerçevesinde incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(2), 62-77.
Yıldız, F., Kara, E.,ve Yanık, A. (2014). KOBİ TFRS’ye göre kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 461-478.