Uygarlığın beşiği olarak kabul edilen Yukarı Mezopotamya’nın tarihöncesine dair son yıllarda gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalarda oldukça değerli bilgilere ulaşılmıştır. Son elli yıl içerisinde bu coğrafyaya hayat veren Fırat ve Dicle nehirleri üzerine inşa edilen barajlar nedeniyle yoğunluk kazanan arkeolojik etkinlikler sayesinde eski bilgilerin yeniden değerlendirilmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Yukarı Mezopotamya’nın ilk boyalı çanak-çömlek türleri olan Hassuna, Samarra ve Halaf hakkındaki görüşler geçen yüzyıldaki geleneksel fikirlere dayanmaktadır. Bu eski yaklaşımlar son zamanlarda Mezopotamya uzmanları arasında ciddi bir tartışma konusuna dönüşmüştür. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki kazıların yanı sıra, Kuzey Suriye’de yürütülen arkeolojik etkinlikler konunun yeniden ele alınmasını zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada Yukarı Mezopotamya’nın Geç Neolitiği içinde değerlendirilen Hassuna, Samarra ve Halaf hakkında geçen yüzyılda ortaya çıkan algılar ve yanlışlar ayrıntılı olarak ortaya konulmaya çalışılmakta; günümüz bilgileri ışığı altında meydana gelen yeni düşünceler ve yaklaşımlar da tartışılmaktadır. İki bölüm halinde hazırlanan bu çalışmanın birinci bölümünde muğlak bazı tanımlamalar üzerine dayanan Hassuna ve Samarra konusu ele alınırken, ikinci bölümde ise son yıllarda tartışmaların yoğunluk kazandığı Halaf konusu ayrıntılı incelenmektedir

Recent archaeological investigations carried out in the frame of several dam projects on the Euphrates and the Tigris Rivers revealed valuable data on Upper Mesopotamian prehistory, the cradle of civilizations. The new data obtained from the salvage projects in the last 50 years claims a re-assessment of the earlier arguments. The traditional concepts on the earliest painted pottery of Upper Mesopotamia – the Hassuna, Samarra and Halaf potteries – are based on the arguments from the last century. Recently, the previous approaches are intensively discussed among specialists. The archaeological excavations carried out in South-eastern Anatolia and those in Northern Syria require a re-handling of this subject. This study deals with a detailed discussion on the mistakes of the previous approaches on the potteries of Hassuna, Samarra and Halaf, and on the new approaches and suggestions basing on recent informations. The first part of this study deals with the ambiguous explanations on the Hassuna and Samarra, and the second part with a detailed discussion of recent arguments on the Halaf.