NURİ ÖZGÜR DOĞAN, Aycan KAMA

Tedarik zincirinde değer katmayan faaliyetlerin ortadan kaldırılması: İmalat sektöründe bir değer akış haritalama uygulaması

Günümüzdeki artan rekabet ortamında işletmeler arasındaki rekabet artık işletmelerin yer aldığı tedarik zincirlerine genişlemiştir. Hammadde tedarikçisinden nihai ürünün müşteriye ulaşmasına kadar uzayan bir tedarik zincirinde yer alan tüm aktörler birbirlerine entegre bir şekilde faaliyet göstermelidir. Yani zincirde sadece bir işletmenin etkin ve etkili olması yeterli değildir. Tedarik zinciri boyunca ilk tedarikçiden son müşteriye kadarki süreçte meydana gelen ürün ve/veya hizmet akışı ile bilgi akışı kesintiye uğramadan akıcı bir şekilde gerçekleşmelidir. Bunun için de süreçlerde israf olarak nitelendirilebilecek değer katmayan faaliyetler yer almamalıdır. Süreç içerisindeki israfın görünür hale gelmesinde kullanılan yöntemler vardır. Yalın üretim yöntemlerinden olan değer akış haritalama (DAH) da bunlardan birisidir. Bu çalışmada bu yöntem tek bir işletme yerine işletmenin yer aldığı bir tedarik zincirine odaklanarak kullanılmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı imalat sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin tedarik zincirinde DAH yöntemi kullanılarak israf ve israf kaynaklarının tespit edilmesidir. Bu kapsamda ilk olarak mevcut durum haritası çizilmiş ve zincir boyunca gerçekleşen akışta yer alan israf ve israf kaynakları belirlenmiştir. Bu israf kaynaklarının ortadan kaldırıldığı ya da en aza indirildiği yalın akış ise gelecek durum haritası çizilerek gösterilmiştir. Çalışmada son olarak araştırmanın kısıtları ile ileriye dönük önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Değer Akış Haritalama, Tedarik Zinciri Yönetimi, yalın üretim

Eliminating non value-added activities in supply chain: A value stream mapping case study in manufacturing sector

In today's increased competitive environment, competition between enterprises has expanded to supply chains. All actors in a supply chain extending from the raw material supplier to final product reaching the customer must operate in an integrated manner. In other words, it is not enough that only one enterprise in the chain is effective and efficient. Throughout the supply chain, the flow of products and / or services from the first supplier to the end customer must flow smoothly without interrupting the flow of information. For this purpose, activities that do not add value that can be considered as waste should not be included in the processes. There are methods used to make the waste in the process visible. Value stream mapping (VSM), one of the lean manufacturing methods, is one of them. In this study, this method is used instead of a single enterprise by focusing on a supply chain with the enterprise. In this direction, the aim of the study is to determine the waste and resources of waste by using the VSM method in the supply chain of an enterprise operating in the manufacturing sector. In this context, the current state map was drawn and the waste and resources of waste in the flow along the chain were determined. Lean flow, where these waste sources are eliminated or minimized, is shown by drawing a future state map. In the study, the recommendations of the study are given as a result of the limitations of the research.

Keywords:

Value stream mapping, Supply chain management, Lean manufacturing,

PDF

___

[1] K. Bulut ve H. Altunay, Değer akışı haritalandırma yöntemi: mobilya sektöründe bir uygulama. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 8(1), 48-55,2016. doi: 10.5505/ pajes. 2016. 59251
[2] H. Maraşlı, C. Akça & A. Kama, Yalın düşünce ve değer akış haritalamasının dondurma üretim işletmesinde uygulanması. International Journal of Academic Value Studies, 2(5), 106-120, 2016. http://dx.doi.org/10.23929/javs.75
[3] G. Dincel, Tekstil-iplik, Tskb Ekonomik Araştırmalar, Temmuz, pp. 1-7, 2014.
[4] Ö. U. Türkan, Üretimde yalın dönüşümün temel performans kriterleri. Baü Fen Bilimleri Ensitüsü. Dergisi, 12(2), 28-41, 2010.
[5] İ. Gökçe, Mevcut üretim sürecinin yalın üretim yaklaşımıyla yeniden yapılandırılması ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2006.
[6] L. J. Krajewski, L. P. Rıtzman ve M. K. Malhotra, Çeviren: S. Birgün, Üretim Yönetimi Süreçleri ve Tedarik Zincirleri. (Çev.) Birgün, S., Nobel Yayıncılık, İstanbul, 2013.
[7] J. Adams, Stop Wasting Time, Effort, Money. Supply House Tims, 48(11):26, 2006.
[8] J. Womack ve D. Jones, Yalın Düşünce. Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1998.
[9] K. Altun, ve A. Göleç, Üretim kontrol sistemlerini kıyaslayıcı bir benzetim çalışması. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27(2), 200-207, 2011.
[10] H. C. Koh, K. L. Sım and L. N. Kıllough, The ınteraction effects of lean production manufacturing practices, compensation and ınformation systems on production costs: a recursive partitioning model. Advances in Management Accounting, 12, pp. 115-135, 2004. https://doi.org/10.1016 / S1474-7871 (04) 12005-4
[11] S. Bulut, Beyaz eşya yan sanayi sektöründe erp ve yalın üretim olgunluğu analizi ve otomotiv yan sanayi ile kıyaslama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2012.
[12] Y. Sugımorı, K. Kusunokı, F. Cho and S. Uchıkawa, Toyota production system and kanban system materialization of just-in-time and respect-for-human system. The Internatıonal Journal of Productıon Research, 15(6), 553-564, 1977. https://doi.org/ 10.1080/00207547708943149
[13] S. Kanat ve M. Güner, Tam zamanında üretim sisteminin tekstil ve konfeksiyon sanayine uygulanabilirliği. Tekstil ve Konfeksiyon, 16, pp. 274-278, 2006.
[14] T. Ö. Özçelik ve F. Cinoğlu, Yalın felsefe ve bir otomotiv yan sanayi uygulaması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(23), 79-101, 2013.
[15] A. Ersoy, Yalın üretim tekniklerinden hızlı kalıp değişimi ve bir imalat işletmesi uygulaması. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2007.
[16] N. Ö. Doğan ve B. Şimşek Yağlı. Value stream mapping: a method that makes the waste in the process visible, https://www.intechopen.com/ Online-First/Value-Stream-Mapping-A- Method-That-Makes-The-Waste-İn-The-Process-Visible Adresinden Alındı, Erişim Tarihi: 30.05.2019.
[17] Z. Aytaç, Hastanelerde yalın yönetim sistemleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
[18] M. Türker, F. Balyemez ve A. A. Biçer, Üretim sürecinde tedarik zincirinin önemi ve maliyet yönetimi. V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 2005.
[19] K. Baynal ve E. Yüzügüllü, Tedarik zinciri yönetiminde analitik ağ süreci ile tedarikçi seçimi ve bir uygulama. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 77-92, 2013.
[20] V. Çağlıyan, Küresel rekabet ortamında tedarik zinciri yönetimi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Konya, 2002.
[21] İ. Elagöz, Tedarik zinciri yönetimi yaklaşımının maliyet hesaplama çalışmalarına etkisi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2006.
[22] T. Davıs, Effective Supply Chain Management, Sloan Management Review, Summer, 1993.
[23] H. İ. Dağ, Yalın üretime geçişte değer akışı analizi ve haritalandırma ile israf kaynaklarının belirlenmesi: güneş enerjisi kollektörleri üreten bir işletmede uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2009.
[24] H. Alaca, Değer akış haritalama araçları ile değer zinciri analizi: beyaz eşya sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2010.
[25] Ö. F. Efe,. Yalın hizmet/ değer akışı haritalama: bir acil serviste uygulanabilirliği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2011.
[26] F. Morlock ve H. Meier, Service value stream mapping in industrial product-service system performance management. Procedia Cırp, 30, 457-461, 2015.
[27] M. R. Adalı, A. Kiraz, U. Akyüz ve B. Halk, Yalın üretime geçiş sürecinde değer akışı haritalama tekniğinin kullanılması: büyük ölçekli bir traktör işletmesinde uygulama, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(2), 242-251, 2016. 10.16984 / saufenbilder.283787
[28] N. Ö. Doğan ve O. Unutulmaz, Lean production in healthcare: A simulation-based value stream mapping in the physical therapy and rehabilitation department of a public hospital. Total Quality Management & Business Excellence, 27(1-2), 64- 80,2016.https://doi.org/10.1080/14783363.2014.94532
[29] N. Ö. Doğan ve Y. Ersoy, Hizmet sektöründe değer akış haritalama uygulaması: bir üniversite araştırma ve uygulama merkezi örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (48), 103-116, 2016.
[30] H. G. Gören, Yalın üretim için değer akış haritalandırma ve simülasyon: mobilya sektöründe bir uygulama. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 23(4), 462-469, 2016. 10.5505/pajes.2016.59251
[31] L. F. Romero ve A. Arce, Applying value stream mapping in manufacturing: a systematic literature review, Ifac-Papersonline, 50(1), 1075-1086, 2017.https://doi.org/10.1016/j.ifacol.2017.08.385
[32] D. Antonellı and D. Stadnıcka, Combining factory simulation with value stream mapping: A critical discussion. Procedia Cırp, 67, 30- 35, 2018. https://doi.org/10.1016/j.procir.2017.12.171
[33] R. Aktaş, ve M. Karğın, Yalın muhasebe: yalın üretim ortamında yeni bir yönetim muhasebesi yaklaşımı. Muhasebe ve Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı Dergisi, 3, 91-128, 2011.
[34] A. Deran ve B. Beller, Hastanelerde yalın yönetimin bir aracı olarak değer akış maliyetleme ve kamu hastanesinde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 161-174, 2014.
[35] M. Rother and J. Shook, Learning to see: value stream mapping to add value and eliminate muda, Brookline, Ma. Lean Enterprise Institute, 1999.
[36] Doğaka, Kahramanmaraş İl Yatırım Destek ve Tanıtım Stratejisi, Şubat, 22, 2017.
[37] http://www.hurriyet.com.tr/kahramanmaras-tekstilde-ilk-dortte- 37222261 Adresinden Alındı, Erişim Tarihi: 11.02.2019.
[38] http://www.tesk.org.tr/tr/calisma/ihracat/8.html Adresinden Alınmıştır. Erişim Tarihi: 11.02.2019.
[39] http://www.kumport.com.tr/tr-tr/yararli-linkler--sik- sorulan- sorular-liman-hizmetlerinizde-verilen-cfs- hizmet-aciklamalari- nelerdir/627568 Adresinden Alındı. Erişim Tarihi: 11.02.2019.
[40] Dış Ticaret İlanı. http://blog.disticaretilani.com/ gecici-kabul- nedir/ Adresinden Alındı. Erişim Tarihi: 11.02.2019.
[41] Deniz Taşımacılığı Terimleri. http:// www. armen shipping.com/Evraklar/Armen_Shipping_Deniz_Nakliye_Terimleri.Pdf Adresinden Alındı. Erişim Tarihi: 11.02.2019.