Serap BALABAN, Yahya ÖZDOĞAN, Aslı UÇAR

Annelerin Çocuk Besleme Uygulamaları ve Çocukların Yemek Yeme Davranışları

Bu çalışmada, okul öncesi dönem çocuğu olan annelerin çocuklarını besleme uygulamaları ile çocukların yemek yeme davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma Ankara ilinde 2-6 yaş grubu çocuğu olan 255 anne ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasından anket formu kullanılmıştır. Annelerin çocuk besleme uygulamaları, CFQ (Child Feeding Questionare), çocukların yeme davranışı CEBQ (Child Eating Behavior Questionare) ölçeği kullanılarak belirlenmiştir. Ölçekler sırasıyla algılanan sorumluluk, izlem, çocuk ağırlığı hakkındaki ilgi, kısıtlama ve yeme baskısı; besin heveslisi olma, duygusal aşırı yeme, besinden keyif alma, içme tutkusu, tokluk heveslisi olma, yavaş yeme, duygusal az yeme ve besin seçiciliği alt boyutlarından oluşmaktadır. Çocukların %47.8’i kız, %52.2’si erkektir. Çocukların çoğunluğu (%78.8’i) 3 yaşın üzerindedir. Annelerin %50.2’si çocuklarının doğru besinleri tercih etmesinden her zaman kendini sorumlu tutmakta ve çocuklarının yediği şekerli (%78.4), abur cubur (%75.3) ve yağ içeriği yüksek besinleri (%78.4) kontrol etmektedirler. Anneler bazen çocuklarının yemek yemeyi sevdiğini (%34.9), tabağında yemek bıraktığını (%49.0), yeni yiyeceklerin tadına bakmaktan zevk aldığını (%38.0) düşünürken, %42.4’ü yeni yiyecekleri reddettiğini, %35.3’ü bazen yemekle mutlu etmenin zor olduğunu düşünmektedir. Her iki ölçekte de alt boyut toplam puanları incelendiğinde cinsiyetler arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır (p>0.05). Annelerin yeme baskısı ile çocukların besinden keyif alma davranışı negatif yönlü, besin seçiciliği, tokluk heveslisi olma, yavaş yeme davranışı pozitif yönlü korelasyon göstermektedir. Annelerin yeme baskısı ile kısıtlama ve çocuk ağırlığı hakkındaki ilgi davranışı pozitif yönlü korelasyon göstermektedir. Yeme konusunda baskıcı ailelerin çocuklarında yeme bozuklukları daha sık görülmektedir. Bu çalışma sonucunda annelerin çocuklarının beslenmesinde baskıcı bir tutum izledikleri görülmüştür. Annelerin mutlaka çocukların ileriki yaşamlarını etkileyecek yanlış tutum izlememe konusunda bilgilendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, çocuk besleme, yeme davranışı, yeme baskısı

PDF

___

[1] Merdol T.K., “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Beslenmesi”, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2008
[2] Kırkıncıoğlu, M., “Çocuk beslenmesi” Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 2003
[3] Yalvaç S., Erkan T., Erginöz E., Çokuğraş F.Ç., Kutlu T., “Bahçelievler çocuk yuvası 0-6 yaş grubunda beslenme durumunun değerlendirilmesi”, Türk Pediatri Arşivi, 43, 89-93, 2008
[4] Arlı M., Şanlıer N., Küçükkömürler S., Yaman M., “Anne ve çocuk beslenmesi” Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2012
[5] Rydell A.M., Dahl M., Sundelin C., “Characteristics of school children who are choosy eaters”, Journal Genetic Psychology, 156: 217-229, 1995
[6] Selimoğlu M.A., “Sağlıkta ve Hastalıkta Çocuk Beslenmesi”, Akademi Yayınları, İstanbul, 2014
[7] Erkan T., Yalvaç S., Erginöz, Çokuğraş F.Ç., Kutlu T., “İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Yuvası’ndaki çocukların beslenme durumlarının antropometrik ölçümlerle değerlendirilmesi”, Türk Pediatri Arşivi, 42, 142-147, 2007
[8] Birch L.L., Fisher J.O., Grimm-Thomas K., Markey C.N., Sawyer R., Johnson S L., “Confirmatory factor analysis of the Child Feeding Questionnaire: a measure of parental attitudes, beliefs and practices about child feeding and obesity proneness”, Appetite, 36(3), 201-210, 2001 [9] Camcı N., Bas M., Buyukkaragoz A.H., The psychometric properties of the Child Feeding Questionnaire (CFQ) in Turkey. Appetite, 78, 49-54, 2014
[10] Wardle J., Guthrie C.A., Sanderson S., Rapoport L., “Development of the Children's Eating Behaviour Questionnaire”, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42, 963-970, 2001
[11] Yılmaz R., Esmeray H., Erkorkmaz Ü., “Adaptation study of the Turkish children’s eating behavior questionnaire”, Anatolian Journal of Psychiatry, 12(4), 287-294, 2011
[12] Lloyd-Williams F., Bristow K., Capewell S., Mwatsama M., “Young children's food in Liverpool day-care settings: a qualitative study of pre-school nutrition policy and practice”, Public health nutrition, 14(10), 1858-1866, 2011
[13] Hu C., Ye D., Li Y., Huang Y., Li L., Gao Y., Wang, S., “Evaluation of a kindergarten-based nutrition education intervention for pre-school children in China”, Public health nutrition, 13(02), 253-260, 2010
[14] Schmidt R., Richter R., Brauhardt A., Hiemisch A., Kiess W., Hilbert A., “Parental feeding practices in families with children aged 2–13 years: Psychometric properties and child age-specific norms of the German version of the Child Feeding Questionnaire (CFQ)”, Appetite, 109, 154-164, 2017
[15] Cachelin F.M., Thompson D., “Predictors of maternal child‐feeding practices in an ethnically diverse sample and the relationship to child obesity”, Obesity, 21(8), 1676-1683, 2013
[16] Canals-Sans J., Blanco-Gómez A., Luque V., Ferré N., Ferrando P.J., Gispert-Llauradó M., Esc ribano J., Closa-Monasterolo R., (2016). “Validation of the child feeding questionnaire in spanish parents of schoolchildren”, Journal of nutrition education and behavior, 48(6), 383-391, 2016
[17] Gregory J.E., Paxton S.J., Brozovic A.M., “Pressure to eat and restriction are associated with child eating behaviours and maternal concern about child weight, but not child body mass index, in 2-to 4-year-old children”, Appetite, 54(3), 550-556, 2010
[18] Ainuki T., Akamatsu R., “Associations Between Children's Appetite Patterns and Maternal Feeding Practices”, Food and Nutrition Sciences, 2, 228–34, 2011
[19] Jani R., Mallan K.M., Daniels L., “Association between Australian-Indian mothers' controlling feeding practices and children's appetite traits”, Appetite, 84, 188–95, 2015
[20] Ek A., Sorjonen K., Eli K., Lindberg L., Nyman J., Marcus C., Nowicka P., “Associations between Parental Concerns about Preschoolers’ Weight and Eating and Parental Feeding Practices: Results from Analyses of the Child Eating Behavior Questionnaire, the Child Feeding Questionnaire, and the Lifestyle Behavior Checklist”, PloS one, 11(1), e0147257, 2016
[21] Birch L.L., Fisher J.O., “Development of eating behaviors among children and adolescents”, Pediatrics, 101, 539-549,1998
[22] Galloway A.T., Fiorito L.M., Francis L.A., Birch, L.L., “'Finish your soup': Counterproductive effects of pressuring children to eat on intake and affect” Appetite, 46, 318-323, 2006
[23] Francis L.A., Hofer S.M., Birch, L.L., “Predictors of maternal child-feeding style: Maternal and child characteristics”, Appetite, 37, 231-24, 2001
[24] May A.L., Donohue M., Scanlon K.S., Sherry B., Dalenius K., Faulkner P., Birch L.L., “Child-feeding strategies are associated with maternal concern about children becoming overweight, but not children’s weight status”, Journal of the American Dietetic Association, 107(7), 1167-1174, 2007
[25] Powers S.W., Chamberlin L.A., Schaick K.B., Sherman S.N., Whitaker R.C., “Maternal feeding strategies, child eating behaviors, and child BMI in low‐income African‐American preschoolers”, Obesity, 14(11), 2026-2033, 2006
[26] Nowicka P., Sorjonen K., Pietrobelli A., Flodmark C.E., Faith M.S., “Parental feeding practices and associations with child weight status: Swedish validation of the Child Feeding Questionnaire finds parents of 4-year-olds less restrictive”, Appetite, 81, 232–241, 2014
[27] Jansen P.W., Roza S.J., Jaddoe V.W., Mackenbach J.D., Raat H., Hofman A., Verhulst F.C., Tiemeier H., “Children’s eating behavior, feeding practices of parents and weight problems in early childhood: results from the population-based Generation R Study”, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 9:130, 2012
[28] Jennings A., McEvoy S., Corish C., “Nutritional practices in full‐day‐care pre‐schools”, Journal of human nutrition and dietetics, 24(3), 245-259, 2011
[29] Orrell-Valente J.K., Hill L.G., Brechwald W.A., Dodge K.A., Pettit G.S., Bates J.E., “"Just three more bites": An observational analysis of parents' socialization of children's eating at mealtime”, Appetite, 48, 37-45, 2007
[30] Sherry B., McDivitt J., Birch L.L., Cooks F.H., Sanders S., Prish J.L., Francis L.A., Scanlon K.S., “Attitudes, practices, and concerns about child feding and child weight status among socioeconomically diverse white, Hispanic, and African-American mothers”, Journal of the American Dietetic Association, 104, 215-221, 2004
[31] Santos J.L., Ho-Urriola J.A., González A., Smalley S.V., Domínguez-Vásquez P., Cataldo R., Obregon A.M., Amador P., Weisstaub G., Hodgson M.I., “Association between eating behavior scores and obesity in Chilean children”, Nutrition journal, 10(1), 108, 2011