ZAFER KARAGÖLGE

Ortaöğretimde Kimya Dersi Öğretim Programı İçin Yeşil Örnekler

Kimya Dersi Öğretim Programı’yla öğrencilerin; kimya dersinde edindiği bilgi ve becerileri günlük hayat, sağlık, sanayi ve çevre ile ilgili olayları açıklamada kullanmaları, kimyasal teknolojilerin hayata yansıyan olumlu ve olumsuz yanlarını ayırt edebilecek tutum geliştirmeleri amaçlanmaktadır. Aynı zamanda bu öğretim programı öğrencilerin geliştirdiği tutumları sağlık, toplum, çevre ve hayat kalitesi açısından değerlendirmelerini, kimyanın topluma, sosyal hayata, ekonomiye ve teknolojiye etkilerinin farkına varmalarını ve mevcut enerji kaynaklarının yanında yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarını tanımalarını, çevreye duyarlı teknolojileri geliştirmelerini ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kimyanın önemini kavramalarını hedeflemektedir. Kimya temellerinin yeni bir uygulaması olan Yeşil Kimya, temel olarak çevresel korumayı amaçlayan aktiviteler içermekle beraber yaşam kalitesi, insan refahı ve sürdürülebilir kalkınma üzerinde de etkili olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Kimya dersi öğretim programı çerçevesinde, 1990’lardan günümüze her geçen gün daha da önem kazanan Yeşil Kimya ve ilkelerini yeşil örnekler vererek öğretmen ve öğrencilerin yaşanabilir bir çevre, çevre eğitimi, sağlık ve sürdürülebilir kalkınma konularına dikkatlerinin çekilmesi ve bu konulara olan ilgilerinin artırılmasıdır. Günlük yaşamdan somut örnekler vererek, öğrencilerin günlük yaşamda karşılaştıkları sorunlara kimya biliminin nasıl somut ve akılcı çözüm yolları önerdiğini görmelerini sağlamak bu çalışmanın diğer bir amacıdır.

Anahtar Kelimeler:

yeşil kimya, kimya eğitimi, çevre eğitimi, sürdürlebilir kalkınma, öğretim programı

Green Samples for Chemistry Curriculum in Secondary Education

With the chemistry course curriculum, students are aimed to comprehend the significance of chemistry by using of knowledge and skills acquired in this course in explanation of daily life, health, industry and environment-related events, developing a manner to distinguish pros and cons of chemical technology reflecting our life. Similarly, students are expected to evaluate these developed manners in respect to health, community, environment and life quality, being aware of influence of chemistry on community, social life, economics and technology and identifying the renewable and alternative energy sources alongside with current energy sources, developing environmentally sensitive technologies and providing a sustainable development. Green Chemistry which is the new application of the basics of chemistry has impact on life quality, human welfare and sustainable development as well as basically involving the activities which aim to protect environment. The aim of this study within the framework named chemistry course curriculum is drawing attentions of teachers and students to the livable environment, environmental education, health and sustainable development topics by giving green examples of green chemistry and its policies and raising their interest for these topics which gain significance day by day since 1990s up to today. Another aim of this study is to ensure that students see how the science of chemistry provides concrete and rational solutions to the daily life problems that they encounter, by giving concrete examples.

Keywords:

green chemistry, chemistry education, environmental education, sustainable development, curriculum,

PDF

___

Anastas, P., & Warner, J. C. (1998). Green Chemistry: Theory and Practice. NewYork: Oxford University Pres.
Ayas, A., Çepni, S., Johnson, D., & Turgut, M. F. (1997). Kimya Öğretimi, Öğretmen Eğitimi Dizisi . Ankara.
Bare, J. C. (2003). The Tool For The Reduction And Assessment of Chemical And Other Environmental Impacts. Journal of Industrial Ecology, 6, 49-78.
Bennett, J., & Lubben, F. (2006). Context-based Chemistry: The Salters Approach. International Journal of Science Education, 28(9), 999-1015.
Can, T. (2005, Ocak). Sürdürülebilir Dünya Umudu Yeşil Kimya. Bilim ve Teknik, 66-69.
Candaş, D., & Akbaba, G. (2005, Kasım). Su. Bilim ve Teknik, Yeni Ufuklara, 1-31.
Chang, R. (2000). Fen ve Mühendislik Bölümleri için Kimya. (A. B. Soydan, A. Z. Aroğuz, Çev.) İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A. Ş.
Constable, C. J. G., & David, J. (2016). Yeşil Kimya ve Mühendislik. (T. K. Aşkar, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
Çabuk, M., & Çabuk, U. F. (2017). “Yeşil Kimya ile Çevreyi Koruyorum” İsimli Projenin Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Çevreye Yönelik Bilgi Düzeyi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. DPÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi / EBDER, 1(1), 64-74.
Çakmak, R., Topal, G., & Çakmak, M. (2012). Kimya Öğretiminde Yeni Bir Kavram: Yeşil Kimya. The Journal of Academic Social Science Studies, JASS, 5(8), 359-371.
Çengel, Y. (2012, Ekim). Bilim ve Teknoloji. Bilim ve Teknik, 50-53.
Demircioğlu, G., Aslan, A., & Yadigaroğlu, M. (2015). Yenilenen Kimya Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşleri İle Destekli Analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4, 135-146.
Erökten, S. (2006). Kimya Eğitiminde “Yeşil Kimya” Konusunun Öğretimi İle İlgili Çeşitli Değerlendirmeler. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
Gerçek, Z. (2012). Kimya’nın Yeni Rengi: Yeşil Kimya. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 2(1), 50-53.
Gürbüz, H., & Çakmak, M. (2012). Biyoloji Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 162-173.
Hjeresen, D. L., Schutt, D. L. & Boese, J. M. (2000). Green Chemistry and Education. Journal of Chemical Education, 77(12), 1543-1544.
Karagölge, Z., & Ceyhun, İ. (2002). Öğrencilerin Bazı Kimyasal Kavramları Günlük Hayatta Kullanma Becerilerinin Tespiti. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 287-290.
Karagölge, Z., & Gür, B. (2016). Sustainable Chemistry: Green Chemistry. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 6(2), 89-96.
Kirchhoff, M. M. (2001). Topics in Green Chemistry. Journal of Chemical Education, 78(12), 1577.
Koçak, C., & Önen, S. (2012). Kimya konularının Günlük Yaşam Konsepti Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 262-273.
Kutu, H., & Sözbilir, M. (2011). Yaşam Temelli ARCS Öğretim Modeliyle 9. Sınıf Kimya Dersi ''Hayatımızda Kimya'' Ünitesinin Öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
Lancaster, M. (2002). Green Chemistry: An IntroductionText. Cambridge, UK: The Royal Society of Chemistry.
Lerman, Z. M. (2003). Using the Arts To Make Chemistry Accessible to Everybody. 2002 James Flack Norris Award, sponsored by ACS Northeast Section. Journal of Chemmical Education, 80, 1234-1243.
MEB. (2007). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı MEGEP, Gıda Teknolojisi İçme ve Kullanma Suyu Analizleri. Ankara.
MEB. (2017). 2017-Kimya Dersi Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Morgil, İ., Yılmaz, A., Aktuğ, P., & Göbekli, İ. (2002, Temmuz 8-12). Evaluation of the Student’s Understanding on Environmental Problems and Suggestions. ISWA-2002, 5, s. 3029-3034. İstanbul.
Öğüt, A. (2001). Bilgi Çağında Yönetim. Ankara: Nobel Yayınları.
Pekel, K., Kaya, E., & Demir, Y. (2007). Farklı Lise Öğrencilerinin Ozon Tabakasına İlişkin Düşüncelerinin Karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 169-174.
Pollution Prevention Act of 1990 U.S.C., Sections 13101-13109, United States Environmental Protection Agency (https://www.epa.gov/p2/pollution-prevention-act-1990).
Rauch, I. E. (2012). Sustainable Development And Green Chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 57-58.
Shen, K. (1993). Happy Chemical Education. Journal of Chemical Education, 70.
Turgut, M. F., Baker, D., Cunningham, R., & M., P. (1997). İlköğretim Fen Öğretimi, Öğretmen Eğitimi Dizisi. Ankara.
Ültay, N., & Çalık, M. (2011). Asitler ve Bazlar Konusu İle İlgili Örnekler Üzerinden 5E Modelini ve REACT Stratejisini Ayırt Etmek. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 199-220.
Wardencki, W., & Curyo, j. W. (2004). Green Chemistry - Current and Future Issues. Gdañsk University of Technology, Narutowicza, Poland, 11-12.
Wardencki, W., Curylo, J., & Namiesnik, J. (2005). Green Chemistry — Current and Future Issues. Polish Journal of Environmental Studies, 14(4), 389-395.
Yılmaz, E. (2001, Kasım). Kimya Endüstrisine Bahar Geliyor: Yeşil Kimya. Bilim ve Teknik, 94-97.
Yılmaz, F., & Gültekin, M. (2012). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevre Sorunları Bağlamında Öğrenim Gördükleri Programa İlişkin Görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120-132.
Yücel, S. A. (2008). A New Motto in Environmental Protection: Green Chemistry. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 145-154.
Zumdahl, S. S., & Zumdahl, S. A. (2012). Chemistry: An Atoms First Approach. Belmont, USA: Brooks/Cole, Cengage Learning.