Öz: Bu makalenin merkezi amacı fenomenal bilinç probleminin betimleyici ve kategorik bir analizini sunmak şeklindedir. Bu hedefi gerçekleştirmek için makale, ilk olarak fenomenal bilincin, çağdaş bilimsel paradigma için neden bir problem oluşturduğunu açıklamaya teşebbüs etmektedir. Doğal olarak bu görev, öncelikle fenomenal bilincin bir tanımını vermeyi, eğer bu mümkün değilse de fenomenal bilincin karakteristik niteliklerini belirlemeyi gerektirmektedir. Bu minvalde makale, fenomenal bilincin tatmin edici, döngüsel olmayan ve doğruluğu henüz gösterilememiş bir teoriye dayanmayan bir tanımının verilemeyeceği varsayımından hareketle fenomenal bilincin iki karakteristik niteliğini, “öznellik” ve “niteliksellik” niteliklerini betimleme ve detaylarını analiz etme girişiminde bulunmaktadır. Bu iki karakteristik niteliğin birbirleriyle kökten ilişkili olduğu fikrinden hareket eden makale, öznellik niteliğini merkeze almakta ve öznellik niteliğini belirleyen üç özelliğin, fenomenal bilincin çağdaş bilimsel paradigmaya entegre edilmesinin önündeki üç ana engeli oluşturduğu tespitini yapmaktadır. Bu üç özellik sırasıyla şunlardır: (i) fenomenal bilinç üçüncü şahıs perspektifinden gözlenebilen bir fenomen değildir. (ii) Fenomenal bilince sahip bir özne, kendine ait fenomenal bilinçli durumları da yine üçüncü şahıs perspektifinden gözleme imkanına sahip değildir. Ve (iii) Fenomenal bilinçli zihinsel bir durum, birden fazla özne tarafından deneyimlenebilir değildir. Öznellik niteliğinin bu üç belirleyici özelliğini açıklama girişiminde sonra makale, fenomenal bilinç problemine yönelik literatürde var olan temel felsefi yaklaşımları ana hatlarıyla ortaya koymaktadır. Bu yaklaşımlar arasında doğaüstücülük, idealizm, natüralist düalizm, Kartezyen düalizm, standart-olmayan bilimsel natüralizm, bilişsel sınırlamacılık/agnostik gizemcilik ve materyalizm/fizikalizm bulunmaktadır. Makale son olarak literatürde “materyalizm” ve “fizikalizm” terimlerinin kullanımları arasındaki farkı açıklama girişiminde bulunmakta ve fenomenal bilincin doğasını açıklamada literatürde en yaygın şekilde savunulan tezin materyalist ya da fizikalist tez olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca makale, fenomenal bilincin karakteristik niteliklerini sadece çağdaş fizik ve biyoloji bilimlerinin kabul ettiği temel ontik kategorilere başvurmak suretiyle açıklamaya çalışan materyalist/fizikalist tezin, fenomenal bilincin çağdaş bilimsel paradigmaya entegre edilmesinde de en sık şekilde savunulan tez olduğuna vurgu yapmaktadır. 

Abstract: The chief purpose of this paper is to give a descriptive and categorical analysis of the problem of phenomenal consciousness. To achieve this goal, the paper first attempts to explain why phenomenal consciousness is a puzzle for the current scientific conception of the world. This requires defining, and if it is not possible, determining the essential characters of phenomenal consciousness. Accordingly, based on the inevitable assumption that phenomenal consciousness cannot be given a satisfactory, non-circular, non-theory-based definition, the paper ventures to describe and lay out the two essential characters of phenomenal consciousness: “subjectivity” and “qualitativity.” Keeping in mind that these two characters are interrelated, the paper centralize the subjective character and points out that three features of subjective character are the major obstacles for the incorporation of phenomenal consciousness to the scientific conception of the world. These are that (i) phenomenal consciousness is not a publicly observable phenomenon, that (ii) one could not observe one’s own phenomenally conscious states from a third-person perspective, and that (iii) a particular phenomenally conscious state could not be experienced by more than one subject. After characterizing these three decisive features of subjectivity, the paper surveys the wide range of philosophical approaches to the problem of phenomenal consciousness such as supernaturalism, idealism, naturalistic dualism, cartesian dualism, non-standard scientific monism, cognitive limitationism/agnostic mysterianism and materialism/physicalism. The paper finally attempts to explain the difference between the usage of the term “materialism” and “physicalism” in the literature and points out that materialism or physicalism is the most commonly defended naturalistic thesis to explain the nature of phenomenal consciousness and to incorporate it to the scientific conception of the world by explaining its essential characters only in terms of ontologically fundamental entities of current physical and biological sciences.