Hematopoietik kök hücre nakli yapılan pediatrik olgularda paranazal sinüs bulgularının manyetik rezonans görüntüleme ile değerlendirilmesi

Amaç: Hematopoietik kök hücre nakli (HKHN) yapılan pediatrik olgularda paranazal sinüslerde ortaya çıkan manyetik rezonans görüntüleme (MRG) bulgularının değerlendirilmesi. Yöntem: Kurumumuzda Şubat 2013-Haziran 2018 tarihleri arasında 228 pediatrik olguya HKHN yapıldı. Çeşitli nedenlerle hem nakil öncesi ve hem nakil sonrası baş-boyun MRG çekilmiş olan ve yaşları 3-19 arasında değişen (ortalama yaş 10±5.2) 21’i kız, 19’u erkek 40 olgunun (%17.5) MRG’leri retrospektif olarak değerlendirildi. Normal havalanan sinüs 0, sinüste mukozal kalınlaşma 1, hava-sıvı seviyelenmesi 2 ve total havalanma kaybı 3 olarak skorlandı. Bulgular: Kırk olgunun 11’i (%27.5) talasemi, dokuzu (%22.5) akut lenfoblastik lösemi, altısı (%15.0) akut myeloblastik lösemi, üçü (%7.5) Hodgkin dışı lenfoma ve üçü (%7.5) aplastik anemi nedeniyle takip edilmekteydi. Nakil öncesi 21 olgunun (%52.5) MRG’si normaldi, 19 olguda (%47.5) paranazal sinüslerde MRG bulgusu saptandı ve olgu başına ortalama skor 1.55 olarak hesaplandı. Nakil sonrası 11 olgunun (%27.5) MRG’si normaldi, 29 olguda (%72.5) MRG bulgusu saptandı ve ortalama skor 3.57 idi. Nakilden önce MRG’si normal olan 21 olgunun 12’sinde (%57.1) nakil sonrası MRG bulgusu ortaya çıktı. Nakilden önce MRG bulgusu saptanan 19 olgunun 11’inin (%57.9) skoru arttı. Nakil öncesi ve sonrası MRG’lerde en sık mukozal kalınlaşma saptandı. Paranazal sinüslerde MRG bulgusu en sık maksiller sinüste ve en az frontal sinüste gözlendi. Sonuç: HKHN yapılan olgularda nakil öncesi görüntülemede paranazal sinüslerde MRG bulgularının varlığı nakil sonrası sinüzit riskini arttırabilir. Bu bulguların bilinmesi nakil sonrası ortaya çıkan sinüzitin daha doğru yönetilmesini ve olası ciddi komplikasyonların önlenmesini sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler:

Hematopoietik kök hücre nakli, manyetik rezonans görüntüleme, paranazal sinüs, sinüzit

PDF

___

1. Won YW, Yi SY, Jang JH, Kim K, Kim SJ, Kim WS, Jung CW, Kim DH. Retrospective analysis of paranasal sinusitis in patients receiving hematopoietic stem cell transplantation. Int J Hematol 2011;93:383–388.
2. Sullivan KM, Mori M, Sanders J, Siadak M, Witherspoon RP, Anasetti C, Appelbaum FR, Bensinger W, Bowden R, Buckner CD. Late complications of allogeneic and autologous marrow transplantation. Bone Marrow Transplant 1992;10 (Suppl 1):127–134.
3. Billings KR, Lowe LH, Aquino VM, Biavati MJ. Screening sinus CT scans in pediatric bone marrow transplant patients. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2000;52:253–260. 4. Zamora CA, Oppenheimer AG, Dave H, Symons H, Huisman TA, Izbudak I. The role of screening sinus computed tomography in pediatric hematopoietic stem cell transplant patients. J Comput Assist Tomogr 2015;39(2): 228-231.
5. Savage DG, Taylor P, Blackwell J, Chen F, Szydlo RM, Rule SA, Spencer A, Apperley JF, Goldman JM. Paranasal sinusitis following allogeneic bone marrow transplant. Bone Marrow Transplant 1997;19:55–59.
6. S. Yee, S.J. Stern, H.G. Hearnsberger, Suen JY. Sinusitis in bone marrow transplantation. Southern Med. J 1994;87: 522–524.
7. Drakos PE, Nagler A, Or R, Naparstek E, Kapelushnik J, Engelhard D, Rahav G, Neeman D, Slavin S. Invasive fungal sinusitis in patients undergoing bone marrow transplantation. Bone Marrow Transplant 1993;12:203–208.
8. S.S. Choi, G.J. Milmoe, P.A. Dinndorf, Quinones RR. Invasive aspergillus sinusitis in pediatric bone marrow transplant patients, Arch. Otolaryngol. Head Neck Surg 1995; 121: 1188–1192.
9. Arulrajah S, Symons H, Cahoon EK, Tekes A, Huisman TA, Izbudak I. Relationship between clinical sinusitis symptoms and sinus CT severity in pediatric post bone marrow transplant and immunocompetent patients. Eur J Pediatr 2012;171:375–381.
10. Sekine L, Manica D, Piltcher O. Rhinosinusitis in autologous and allogeneic bone marrow transplantation: a retrospective study on the performance of imaging studies on severity and prognostic evaluation. Rev Bras Hematol Hemoter 2010; 32:29–33.
11. Leite ED, Seber A, de Barbosa FG, Ginani VC, Carlesse FC, Gouvea RV, Zecchin VG, Carvalho CR, Szarf G, Lederman HM. Rapid, low-cost MR imaging protocol to document central nervous system and sinusabnormalities prior to pediatric hematopoietic stem cell transplantation. Pediatr Radiol.2011 Jun;41(6):749-756.
12. Thompson AM, Couch M, Zahurak ML, Johnson C, Vogelsang GB. Risk factors for post-stem cell transplant sinusitis. Bone Marrow Transplant 2002; 29:257–261.
13. Von Kalle T, Fabig-Moritz C, Heumann H, Vinkler P. Incidental findings in paranasal sinuses and mastoid cells: a cross-sectional magnetic resonance imaging (MRI) study in a pediatric radiology department. Rofo 2012;184:629–634.
14. Rak KM, Newell JD2, Yakes WF, Damiano MA, Luethke JM. Paranasal sinuses on MR images of the brain: significance of mucosal thickening. AJR Am J Roentgenol 1991; 156:381–384.
15. American College of Radiology. [Accessed September 26, 2014] ACR Appropriateness Criteria. 2014 May.