Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Amaç: Bu çalışmada 18 yaş üstü bireylerin akılcı ilaç kullanımı konusundaki farkındalıklarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 18 yaş üstü 402 birey katılmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen veriler 22 maddelik 5’li Likert tipinde bir ölçek deneme formu kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler üzerinden betimsel istatistikler, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, bağımsız gruplar t testi uygulanmış ve Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıştır. Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sonuçları ölçeğin tek faktörlü 3 bileşenli bir yapı sergilediğini ve 15 maddeden oluştuğunu göstermiştir. Tek faktörlü üç bileşenli bu yapı doğrulayıcı faktör analiziyle de doğrulanmıştır. Ölçeğin alfa güvenirliği 0.83 olarak belirlenmiştir. Sonuç: Ölçeğin akılcı ilaç kullamını farkındalığını ölçmeye yönelik güvenilir ve geçerli bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı İlaç Kullanımı, Farkındalık, AFA, DFA

Development of consciousness scale towards rational drug use in adults: Validity and reliability study

Objective: In this study, it was aimed to develop a scale for determining the consciousness of rational drug use among individuals over the age of 18. Method: A total of 402 individuals that is over 18 participated in this research. The research data is obtained from the 5 point Likert type trial scale with 22 items. Descriptive statistics, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, independent groups t test were applied and Cronbach's alpha coefficient was calculated. Results: The exploratory factor analysis results showed that the scale had a single factor structure and 3 component were composed of 15 items. This structure was confirmed by confirmatory factor analysis. It has been found that Cronbach alpha value of the scale is 0.83. Conclusison: It is concluded that the scale is a reliable and a valid tool for measuring the consciousness of the individulas rational drug use.

Keywords:

Rational Drug Use, consciousness, EFA, CFA,

PDF

___

1- Uskun E, Başar Uskun S, Öztürk M, Kişioğlu AN. Sağlık Ocağına Başvuru Öncesi İlaç Kullanımı. STED 2014;13(12):451-454.2- World Health Organization. Antimicrobial resistance: a threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients A58/14(2005). Erişim Yeri: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/20291/A58_14-en.pdf?sequence=1&isAllowed=y, Erişim Tarihi: 01.10.20183- Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. Neden akılcı ilaç kullanımı. Erişim Yeri: http://www.akilciilac.gov.tr/?page_id=81, Erişim Tarihi:01.10.2018.4- Ambwani S, Mathur AK. Rational Drug Use. Health Administrator 2006;9(1):5-7.5- World Health Organization. The rational use of drugs’ World Health Organization report of the conference of experts. Nairobi, 25-29 November (1985). Erişim Yeri: http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s17054e/s17054e.pdf, Erişim tarihi:02.10.2018.6- Erkuş A. Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. İkinci Baskı, Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık, 2014.7- Şahin Hisli N, Yeniçeri Z. “Farkındalık” Üzerine Üç Araç: Psikolojik Farkındalık, Bütünleyici Kendilik Farkındalığı ve Toronto Bilgece Farkındalık Ölçekleri. Turk J Psychol 2015;30(76):48-64.8- Cigolla F, Brown D. A way of being: bringing mindfulness into individual therapy. Psychother Res 2011;21:709-721.9- Karakelle S, Saraç S. Çocuklar İçin Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B Formları: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. TPY 2007;10(20):87-103.10- Fletcher L, B Schoendorff, Hayes SC. Searching for mindfulness in the brain: A process-oriented approach to examining the neural correlates of mindfulness. Mindfulness 2010;1(1):41-63.11- Beitel M, Ferrer E, Cecero JJ. Psychological mindedness and awareness of self and others. J Clin Psychol 2005;61(6):739-750.12- Gulick RV. Consciousness. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Erişim Yeri: http:///plato.stanford.edu/entries/co nsciousness/, Erişim Tarihi:02.10.2018.13- Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Birinci Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2010.14- Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Üçüncü Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2006.15- Tatlıdil H. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Birinci Baskı, Ankara: Engin Yayınları, 1992.16- Erkuş A. Psikometri Üzerine Yazılar. Birinci Baskı, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2003.17- Tabachnick BG, Fidel SL. Using multivariate statistics. Fourth Edition, New York: Harper Collins,2001.18- Kan A, Akbaşi A. Lise Öğrencilerinin Kimya Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. MEÜ Eğitim Fakültesi Dergisi 2005;1(2):227-237.19- Alıcı D. Okula Yönelik Tutum Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Eğitim ve Bilim 2013;38(168):318-331.20- Kline RB. Principles and practice of structural equation modeling. Second edition, New York: The Guilford Press, 2005.21- Şimşek ÖF. Yapısal eşitlik modellemesine giriş: temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Birinci Baskı, Ankara: Elinoks Yayıncılık, 2007.22- Yılmaz V, Çelik HE. LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi ı: temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Üçüncü Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2009.23- Edwards AL. Techniques of Attitude Scale Construction. First Edition, New York: Appleton-Century-Crofts., Inc., 1957.