Halil UZUN, Bircan KILINÇ

Yüksek rakımda yetiştirilen bazı sofralık üzüm çeşitlerinin fenolojik ve kalite özellikleri

Bu çalışma, 2018 yılında Kahramanmaraş’ın Göksun ilçesinde (bağın rakımı: 1420 m) gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Kabarcık, Kirkit ve Yalova İncisi sofralık üzüm çeşitleri incelenmiştir. Çeşitlerin fenolojik özelliklerinin yanında, salkım ve tane özellikleri ölçülmüştür. İncelenen çeşitler arasında en erken, Yalova İncisi çeşidi olgunlaşmıştır. Uyanmadan olgunlaşmaya kadar geçen en kısa süre, Yalova İncisi’nde gerçekleşmiştir (138 gün). Çeşitler nisan sonunda uyanmış ve haziran ortasında çiçeklenmiştir. Yalova İncisi’nin hasat edildiği 5 Eylül 2018 tarihinde tanelerde %18.8 SÇKM ve %0.52 asit tespit edilmiştir. Yerel çeşitlerden Kirkit, ekim ayı başında olgunlaşmıştır. Bu çeşitte %22.8 SÇKM ve %0.56 asitlik belirlenmiş ve olgunluk indisi 34.03 olarak hesaplanmıştır. Fakat Kabarcık bu tarihte tam olarak olgunlaşamamış ve tanelerde %13.1 SÇKM belirlenmiş ve çeşidin bu tarihteki olgunluk indisi 14.24 olarak hesaplanmıştır. Bu zamanda yörede don olaylarının meydana gelmesi nedeniyle, Kabarcık çeşidi erken hasat edilmek zorunda kalınmıştır. En büyük salkımlar Kabarcık’ta (583.99 g), en iri taneler ise Yalova İncisi’nde (4.85 g) saptanmıştır. Tane eti sertliği bakımında Kirkit ( 2.91 N) diğerlerine göre daha sert, tanenin saptan kopma kuvveti ise Kabarcık (1.88 N) çeşidinde daha kuvvetli bulunmuştur. en fazla çekirdek Kabarcık çeşidinde (3.2 adet tane-1) saptanmıştır. İncelenen çeşitlerden Yalova İncisi ve Kirkit’in yöre için uygun olduğu fakat Kabarcık çeşidinin yöre de yetiştiriciliğinin sonbahardaki erken donlar nedeniyle riskli olduğu saptanmıştır. Yörede, diğer erkenci ve çok erkenci üzüm çeşitlerinin adaptasyon çalışmalarının yapılmasında fayda vardır.

Anahtar Kelimeler:

Ekoloji, Vinifera, Sofralık üzüm, Yayla bağcılığı

Phenology and quality characteristics of table grape cultivars grown in high elevation

This study was carried out in a vineyard located in Göksun town of Kahramanmaraş (elevation: 1420 m) in 2018. Yalova İncisi, Kabarcık and Kirkit grape cultivars were investigated for date of phenological stages and fruit characteristics. Yalova İncisi was the earliest matured cultivar. The shortest period of time from bud-burst to maturing was observed in Yalova Incisi (138 days). Bud-burst happened at the end of April and flowering was observed in mid-June. Clusters of Yalova Incisi were harvested at 18.8% brix and 0.52% acidity on September 5. Kirkit matured in early October at 22.8% brix and 0.67% acidity with maturity index was 34.03. However, Kabarcık was not fully matured at this date and maturity index was measured as 14.24. Because of the occurrence of early frosts in autumn, Kabarcık had to be harvested earlier on the beginning of October. The largest clusters were found in Kabarcık (583.99 g) and the largest berries in Yalova Incisi (4.85 g). In terms of berry firmness, Kirkit (2.91 N) was found to be stronger than the others, and berry detachment force of the berries were found to be strongest in the Kabarcık (1.88 N). The highest number of seeds per berry was measured in Kabarcık (3.2 piece berry-1). Yalova Incisi and Kirkit cultivars were suitable for the region but cultivation of the Kabarcık variety was risky due to early frosts in autumn. It is recommended that adaptation studies of other early and very early grape cultivars should be carried out in that region.

Keywords:

Ecology, Vinifera, Table grape, Highland viticulture,

PDF

___

Ağaoğlu YS (2002) Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık, Cilt II, Asma Fizyolojisi (I). Kavaklıdere Eğitim Yayınları No: 5, Ankara, s. 445.
Aktürk B (2017) Bazı üzüm çeşitlerinin Antalya ekolojisindeki fenolojik safha tarihleri, etkili sıcaklık toplamları ve yörelere uygunlukları üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya, s. 62.
Cemeroğlu B (2010) Gıda Analizleri, Gıda Teknolojisi Dergisi Yayınları No:34, Ankara, s. 657.
Gazioğlu Şensoy R, Balta F (2010) Bazı üzüm çeşitlerinin Van ekolojik şartlarına adaptasyonu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 20(3): 159-170.
Gürsöz S, Ergenoğlu F (1987) Adana koşullarında yetiştirilen 16 üzüm çeşidinin bazı fenolojik ve kimyasal değerleri üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi I(2): 29-38.
Karaçalı İ (2006) Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. 5. Baskı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 494, İzmir, s. 481.
Kıraç AM (2016) Kısıntılı ve kısmi kök kuruluğu sulama tekniklerine MM 106 anaçlı “Red Chief” elma çeşidinin tepkilerinin belirlenmesi. Doktora tezi, Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
OIV (2001) 2nd Edition of the OIV descriptor list for grape varieties and vitis species. Paris, pp. 232.
Uzun Hİ, Barış C, Gürnil K, Özışık S (1995) Bazı yeni üzüm çeşitlerinin Antalya koşullarına adaptasyonu üzerine araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 8: 65-80.
Uzun Hİ (2004) Bağcılık El Kitabı. Hasad Yayıncılık, s. 156.
Yalınkılıç A (1996) Kahramanmaraş ili bağcılığı, üzüm çeşitlerinin fenolojik gelişimleri ve ümitvar görülen bazılarında göz verimliliklerinin saptanması üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş, s. 23.
Yücel E (2009) Ceyhan ilçesi bağ alanlarının uzaktan algılama sistemleri kullanılarak saptanması ve üzüm çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana, s. 66.