İBN TEYMİYYE'NİN SİYASİ DÜŞÜNCESİNİN ANALİZİ: REELPOLİTİKTEN ÜTOPYAYA

Bu makale 13. yüzyıl Memlūklü Âlimi Takıyyüddīn Ibn Teymiyye'nin siyasi düşüncesini konu edinmektedir. İbn Teymiyye, çağdaş İslam siyaset düşüncesinin en önemli kaynaklarından biri olması hasebiyle son zamanlarda onun düşünceleri üzerinde daha fazla durulmakta ve daha çok araştırmaya konu edilmektedir. Bu çalışmada genel olarak İbn Teymiyye’nin normatif siyaset teorisi sorunu ele alınırken özelde de politik ve yasal yazılarının zamanındaki statükoyu dini açıdan meşrulaştırma olup olmadığının analizi yapılmaktadır. İbn Teymiyye statükocu otoritenin siyasi meşruiyetini kabul etmesine rağmen, onun Raşit Halifeler’'in tarihsel önceliğinden elde edilen bağımsız, normatif bir siyasi toplum anlayışını sürdürdüğü iddia edilmektedir. İbn Teymiyye’nin siyasal düşüncesine ilişkin önceki çalışmaları izah ederek onun fıkhî ve akidevî argümanlara dayanan çok yönlü teorisi ve bu argümanlar arasındaki çelişkiler irdelenmektedir. Ayrıca bu çalışma erken dönem İslam tarihinin yorumlamasında bu tür argümanların nasıl kullanıldığını da incelemektedir. İbn Teymiyye’ye göre hukuki ve doktrinel meşruiyet arasındaki fark, hem "İslami" siyasal otoritenin pasifliğini açıklamakta hem de "seküler" yöneticilere karşı militan muhalefetin tavrını ortaya koymaktadır.