GÜRCİSTAN, CAVAKHETİ'DE DİL DURUMUNUN OLUŞUM SÜRECİ VE ONU ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Gürcü tarihi kaynaklarında Gürcistan’ın serhat bölgesi olan Cavakheti’de meydana gelen dil ve etnik açıdan birçok değişiklik mevcuttur. Günümüzde Cavakheti Bölgesi’nde yan yana din ve kültür açısından birbirinden farklı olan Gürcüler, Ermeniler ve Ruslar yaşamaktadır. Bu insanlar birbirini etkiler ve halka açık yerlerde birbirleriyle özgürce iletişim kurarlar. Aynı kanunlara uyarlar ve genellikle aynı tür devlet okullarında eğitim alırlar. Bununla birlikte, aralarındaki sık ve düzenli etkileşimler en önemli ve kültürel farklılıkları ortadan kaldırmaz. Her grup, farklı özelliklerde ortaya çıkan özel geleneklerini, değerlerini, isteklerini korur. Cavakheti'deki dil durumuna gelince, özellikle iki dilliliğe odaklanmayı uygun gördük. Çünkü buradaki dil durumunu göz önünde bulundurduğumuzda dillerin kullanımında değişikliklere tanık oluyoruz. Bununla birlikte, iki dilli faktörlerde de değişiklikler izlenmektedir. Cavakheti'de, dilbilimsel açıdan iki dillilik bileşeninin dil kullanım alanlarını yeniden dağıtılmasına neden olacak bir süreç başlamış ve bu durum her dilin işlevselliğini doğrudan etkilemiştir. Bahsedilen mesele konu üzerindeki ilgiyi daha da ilginç hale getirmiştir. Makalede, tarihi kaynaklara dayalı Cavakheti Bölgesi’nde kullanılan dillerin farklı zamanlarda değişkenliğe yol açan süreçler mümkün olduğu kadar değerlendirilmiştir. Bugün Cavakheti'de kullanılan Gürcüce, Rusça, Ermenice ve Türkçe dil alanları tespit edilmiştir. Dil politikasının bakış açıları ve devlet dilinin işleyişinin özellikleri özetlenmiştir. Tarihi olaylar günümüz duruma göre değerlendirilmiş ve Cavakheti'deki dilsel durumu etkileyen ana faktörler tanımlanmıştır. Makaledeki araştırmada dilbilimsel bir disiplin olarak sosyolengüistik, saha araştırmaları (anket, röportaj, doğrudan gözlem) ile analiz (gruplama, matematiksel istatistikler), tanım ve karşılaştırma-açıklama yöntemleri kullanılmıştır.

THE LINGUISTIC FORMATION PROCESS AND INFLUENCING FACTORS IN JAVAKHETI, GEORGIA

The Georgian historical sources preserve important information which enables us to restore the process of changes taking place in one of the frontier districts of Georgia, Javakheti, from the linguistic and ethnical viewpoint.  In Javakheti region the ethnical Georgians, Armenians and Russians live together in a close vicinity. They have usual inter-influences and interrelations in their daily lives, they have ties, relationships and are obedient to the same government and are the citizens of one country. They often study at the same schools, though the regular interinfluence does not eliminate their cultural peculiarities and differences which are important. Each group maintains own peculiarities and characteristic features, traditions, values, aspirations which reveal themselves in different circumstances. Based on historical sources, to the extent possible, the processes which in the different times were conditioning alteration of the spheres of usage of the different linguistic components, are described in the present work in a sequential manner. The spheres which nowadays are divided in Javakheti region as spheres of Georgian, Russian, Armenian or Turkish languages and their linguistic variations are identified; The perspectives of the language policy and the peculiarities of using the State language are clearly shown. The historical events are analyzed basing on the modern days situation and the main factors influencing the language situation in the region are shown.  The research article is based on the methods of social linguistics as well as on Linguistics as a discipline. Those methods can be for the purpose of discussion divided in three parts. The scientists use the methods of gathering the language material to the first group; the second group involves the methods of the material processing and the third group involves the methods of evaluation and interpretation of the received data.  

___

  • Tavzishvili G, (1948). Saxalxo ganatlebisa da pedagogiuri azrovnebis istoria saqartveloshi 1801-1870. Tbilisi:
  • Tamarashvili M. (1995). Qartuli eklesia dasabamidan dgemde. Tbilisi.
  • Ingorokva P. (1990). Saqartvelos istoriis sazgvrebis Shesaxeb. Tbilisi.
  • Lomsadze S. (1975). Samtskhe-Javakheti (XVIII saukunis Sua wlebidan XIX saukunis Sua wlebamde). Tbilisi.
  • Lortkipanidze V. (1994). Samtskhxe-javakhxeti XIX-XX saukuneebshi. Tbilisi.
  • Lomsadze S. (1975). Meskhebi da Meskheti, Tbilisi.
  • Nicolski L. B. (1976) Sinkhronnaia sotsiolingvistika (teoria I problemi), Moskva.
  • Tabidze M. (2005). Enobrivi situatsia saqartveloshi da qartuli enis funqcionirebis sakitkhebi. Tbilisi:.
  • Schweitzer A.D. (1977) Sovremenneia sociolingvistika. Teoria, problemi I metodi, Moskva.
  • Barnet V. (1988). Diferenciacia nacionalnogo iazika I socialnaia komunikacia. Hovoe v zarubejnoi lingvistike, XX. Мoskva.
  • Desheriev U. D. (1981). Teoria iazika I rechevaia praktika, Teoreticheskie problemi socialnoi lingvistiki, Мoskva.
  • Tumanian E. G. (1981). Tipologia iazikovikh situacii, Kompleqsnie modeli form sushestvovania iazika. Тeoritechnie problemi socialnoi lingvistiki, Мoskva.
  • Kobaidze M. (2008). Vinaobisa da enis politikis dagegmvis istoriidan saqartveloshi. http://www.ice.ge/GAMOCEMEBI/ICE/pdf/15%20.kobaidze.pdf.
  • Sikharulidze T. (2008). Enobrivi situacia saqartveloSi. Gulani. 1. Akhaltsikhe.