İBRAHİM ŞEKER, ABDULLAH ÖZEN, HAKAN GÜLER, Pınar ŞEKER, İbrahim ÖZDEN

Elazığ’da kırmızı et tüketim alışkanlıkları ve tüketicilerin hayvan refahı konusundaki görüşleri

Elazığ ili Merkez ilçedeki kırmızı et tüketim alışkanlığını ve tüketicilerin hayvan refahı konusundaki görüşlerini belirlemek amacıyla 2010 yılı Mart ayında 463 kişi üzerinde anket uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların %58.4’ünün öncelikli olarak kırmızı eti tercih ettiği ve en çok tercih edilen kırmızı et türünün de sırasıyla “sığır” (%55.3), “koyun” (%15.3), “keçi” (%11.7) olduğu görülmüştür. Kırmızı etin tüketim şekli olarak %40.8 “ızgara-kızartma”, %40.8 “sebzeli”, %8.6 “haşlama” ve %9.7 oranında ise “diğer” tercihi ortaya konulmuştur. Kırmızı et tüketen ailelerin %44.3’ünün “ayda 4 kg’dan az” kırmızı et tükettikleri tespit edilmiştir. Tüketilen kırmızı eti “lezzetli” bulanların oranı %49.2 olmuştur. Kırmızı etin satın alındığı yer olarak %66.6’lık oranla “kasap” ilk sırada yer almıştır. Ayrıca tüketicilerden satın aldıkları kırmızı eti güvenilir bulanların oranı %78.8 olarak belirlenmiştir. Katılımcıların, %46.0’ı, çiftlik hayvanları içerisinde, en fazla refah sorunu yaşayan hayvanların “besi sığırları” olduğunu bildirmişlerdir. Çiftlik hayvanlarının refahı açısından en fazla endişe duyulan konuların başında “sağlık hizmetleri” (%25.0) gelirken; hayvanların maruz kaldıkları refah problemlerinin başında ise “veteriner hekimliği hizmetlerinin yoksunluğu” parametresi (%18.0) olduğu belirlenmiştir. Bu parametrelere paralel olarak, katılımcıların %22.0’si, çiftlik hayvanlarının yaşamlarında düzeltilmesi gereken öncelikli durumun “hastalıklar” olduğunu beyan etmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, beslenme davranışı, gıda tüketimi, Elazığ, tüketici eğilimleri, tüketici davranışları, hayvan refahı

Red meat consumption behavior in Elazığ and consumers’ opinion in animal welfare

The current survey was undertaken to determine the consumer behavior in red meat consumption in central district of Elazığ and to elaborate consumers’ opinion on animal welfare. The survey was carried out in March 2010 with a total of 463 consumers. Results showed that 58.4% of the consumers preferred red meat over other meats. The species preferred ranked from the most to the least as “beef” (55.3%), “sheep” (15.3%), and “goat” (11.7%). As for the preparation of red meat for consumption, 40.8% of the consumers preferred “barbecuing-frying”, 40.8% were “preparing with vegetable”, 8.6% were “boiling”, and 9.7% were “others”. 44.3% of the families preferring red meat was consuming “less than 4.0 kg meat/month” 49.2% of the families found the meat they consume palatable. “The butchers” ranked first with 66.6% as the preferred place of purchase of meat. In addition, 78.8% of the consumers found the red meat they consumed as trustable. 46.0% of the consumers joined the survey thought that “beef cattle” were the animals facing welfare problem most. The primary problem for livestock concerned by the consumers was “health services” (25.0%) while the primary welfare problem that the animals were exposed to was “the lack of veterinary service and care” (18.0%). Parallel to these parameters, 22.0% of the consumers thought that the major problem that needs to be improved for in the life of animals were “animal diseases”.

Keywords:

Turkey, feeding behaviour, food consumption, Elazig, consumer surveys, consumer behaviour, animal welfare,

PDF

___

1. Gögüş AK: Et Teknolojisi. s. 243, Ankara Üniv Ziraat Fak Yayınları: 991, Ders Kitabı, 291, Ankara, 1986.
2. Anonim: Hayvancılık istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 04.12.2010.
3. Sarıözkan S, Cevger Y, Demir P, Aral Y: Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğrencilerinin hayvansal ürün tüketim yapısı ve alışkanlıkları. Erciyes Üniv Sağlık Bil Derg, 16 (3): 171-179, 2007.
4. Anonim: Dünyada ve Türkiye’de kırmızı et ve memurlar raporu. http:// www.kamusen.org.tr/haberler, 2010. Erişim tarihi: 4.12.2010.
5. İçöz Y: Talep kavramı, kırmızı et ve et ürünlerinde talebi etkileyen faktörler. Tarımsal Ekonomi Enst, T.E.A.E-BAKIŞ, 7 (1): 1-4, 2004.
6. Stefanikova Z, Sevcikova L, Jurkovicova J, Sobotova L, Aghova L: Positive and negative trends in university students’ food intake. Bratisl Lek Listy, 107, 217-220, 2006.
7. Özen A: Hayvan dostu ürün (HDÜ). Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 78 (3): 20-21, 2007.
8. Şengül S: Türkiye’de gelir gruplarına göre gıda talebi. ODTÜ Gelişme Derg, 31, 115-148, 2004.
9. Atay O, Gökdal Ö, Aygün T, Ülker H: Aydın ili Çine ilçesinde kırmızı et tüketim alışkanlıkları. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-4 Eylül, Isparta, s. 348-354, 2004.
10. Aygün T, Karakuş F, Yılmaz A, Ülker H: Van ili merkez ilçede kırmızı et tüketim alışkanlığı. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-4 Eylül, Isparta, 2004.
11. Cevger Y, Aral Y, Demir P, Sarıözkan S: Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 55, 189-194, 2008.
12. Karakuş K, Aygün T, Alarslan E: Gaziantep ili merkez ilçede kırmızı et tüketim alışkanlıkları. J Agric Sci, 18 (2) :113-120. 2008.
13. Saygılı M: Kuş gribinin tüketicilerin tavuk eti tüketim alışkanlıklarına etkisi (Tokat ili örneği). GOÜ Zir Fak Derg, 23 (2): 25-31, 2006.
14. Tosun ÖO, Hatırlı SA: Tüketicilerin kırmızı et satın alım yerleri tercihlerinin analizi: Antalya ili örneği. SDÜ İİBF Derg, 14 (2): 433-445, 2009.
15. Anonim: Gelir, tüketici, tüketim ve yoksulluk istatistikleri. http:// www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 04.12.2010.
16. Akgül A: Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri. 1. Baskı. YÖK, Ankara, 1997.
17. SPSS: SPSS for Windows. Standard version release 11.5. Copyright SPSS Inc., 2002.
18. Nal AY: Türkiye’de kırmızı et üretim-tüketim ve dış ticareti. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniv Sosyal Bilimler Enst, Eskişehir, 1997.
19. Yıldırım İ, Acar A, Uluat Ş: Van ili merkez ilçede kırmızı et tüketim yapısı. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül, Erzurum, s. 1636-1644, 1998.
20. Kara MK, Eyduran E, Özdemir T, Zer C: Van’da et ve ürünleri tüketim alışkanlıkları üzerine bir araştırma. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 01-03 Eylül, Isparta, s. 661- 664, 2004.
21. Çelik Y, Şengül T: Şanlıurfa ili kentsel alanında tüketicilerin yumurta tüketim düzeyleri ve tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Hayvansal Üretim, 42 (2): 53-62, 2001.
22. Şengül S: Türkiye’de kentsel ve kırsal kesimde gelir gruplarına göre gıda talebi. Uludağ Üniv İİBF Derg, 21 (1): 257-282, 2002.
23. Yalçınkaya O: Van ili Erciş ilçesinde hayvansal gıda tüketim yapısı. Yüksek Lisans Tezi, YYÜ Fen Bil Enst, Van, 1999.