FATMA EBRU İKİZ, GÖZDE ŞENSOY, Kemal BALKAN, Hande AKIMAN

Psikolojik Danışmanların Meslek Etiğine Yönelik Algıları: Özel Çalışanlara Yönelik Bir İnceleme

Psikolojik danışmanlar, meslek hayatları boyunca etik karar vermeyi gerektiren durumlarla sıklıkla karşılaşmaktadır. Bu çalışmanın amacı, özel kurum ve kuruluşlarda psikolojik yardım hizmeti veren danışmanların meslek etiği konusunda bilgi ve tutumlarını incelemektir. Araştırma kapsamında, aktif olarak psikolojik danışma hizmeti vermekte olan gönüllü 16 danışmanla nitel görüşmeler yapılmıştır. Danışmanlara yöneltilen yarı yapılandırılmış sorular, danışmanların meslek etiğine yönelik uyması gereken kurallara dair bilgi düzeyini; yaşadığı etik ikilemleri; etik ikilemlerle karşılaştığında başvurduğu kaynakları; gizliliği ihlal etmesi gereken durumlar hakkındaki bilgi düzeyini ve danışanla çoklu ilişkilere dair tutumlarını belirlemeye yönelik oluşturulmuştur. Katılımcıların cevapları içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuçlar, en önemli mesleki etik ilkenin gizlilik olduğunu ortaya koymaktadır. Etik ikilem yaşanan konuların da en çok gizlilik ve yetkinlik konularında olduğu; etik ikilem yaşandığında süpervizyon gruplarından ve meslektaşlardan yardım arandığı saptanmıştır. Hayati tehlike arz eden durumlarda danışan gizliliğinin ihlal edilebileceği ileri sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Danışma Etiği, Etik İhlal, Etik İkilem, Meslek Etiği, Psikolojik Danışma

Perceptions of Counselors About Occupational Ethics: Investigation on Special Workers

The purpose of the study is to examine the knowledge and attitudes of counselors who provide psychological help in private institutions and organizations. Qualitative interviews were conducted with 16 volunteer counselors. Semi-structured questions were designed to determine the level of knowledge about the rules that counselors should obey for occupational ethics; the ethical dilemmas they have experienced; the sources they ask for help against ethical dilemmas, the level of knowledge about the situations that they should violate the confidentiality and their attitudes towards multiple relationships with the client. Responses were evaluated by content analysis techniques. The results indicated that the most important professional ethic principle is confidentially. The most experienced ethical dilemmas are about confidentially and competence. It is argued that the confidentially of the client may be violated if there is a vital danger.

Keywords:

Counseling, Counseling Ethics, Ethical Dilemma, Ethical Violation, Occupational Ethics,

PDF

___

American Counseling Association. (2014). ACA code of ethics: As approved by the ACA Governing Council. https://www.counseling.org/resources/aca-code-of-ethics.pdf adresinden edinildi (18.5.2017).
American School Counseling Association. (2016). Ethical Standards for School Counselors. https://www.schoolcounselor.org/asca/media/asca/Ethics/EthicalStandards2016.pdf adresinden edinildi (18.5.2017).
Anderson, S. K., & Kitchener, K. S. (1996). Nonromantic, nonsexual posttherapy relationships between psychologists and former clients: An exploratory study of critical incidents. Professional Psychology: Research and Practice, 27(1), 183-293.
Balcı, S. (2017).Gizlilik ve Kayıtların Saklanması. F. E. İkiz (Ed). Meslek Etiği ve Yasal Konular (ss:108- 136). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
Bond, T. (2013). Psikolojik danışma uygulamalarında etik ve standartlar. (B. Yeşilyaprak, Çev., 3. Basım). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
British Association of Counseling & Psychotherapy. (2010). Ethical Framework for Good Practice in Counselling & Psychotherapy. http://www.bacp.co.uk/ethical_framework/new_ef.php adresinden edinildi (1.06.2017).
Camadan, F. (2017). Etik İkilemler ve Karar Verme Modelleri. F. E. İkiz (Ed). Meslek Etiği ve Yasal Konular (ss:75-104). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
Crenshaw, W. B. & Lichtenberg, J. W. (1993). Child abuse and limits of confidentially: Forewarning Practices. Behavioral Sciences and the Law, 11, 181-192.
Dailor, A. N., & Jacob, S. (2011). Ethically challenging situations reported by school psychologists: Implications for training. Psychology in the Schools, 48(6), 619-631.
Hartley, M. T., & Cartwright, B. Y. (2015). Analysis of the reported ethical complaints and violations to the Commission on Rehabilitation Counselor Certification, 2006–2013. Rehabilitation Counseling Bulletin, 58(3), 154-164.
Dallesasse, S. L. (2010). Managing nonsexual multiple relationships in university counseling centers: Recommendations for graduate assistants and practicum students. Ethics & Behavior, 20(6), 419-428.
Erdur-Baker, Ö. Ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: Davranışta Kırılma Noktası.. R. Özyürek, F. Korkut Owen & D. W. Owen(Eds.), Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Meslekleşme Sürecindeki İlerlemeler (ss: 163-182, cilt: 1). Ankara: Nobel yayınları.
Ergene, T. (2004). Ethical Dilemmas in Psychological Counseling: ethical decision making process. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (15), 49-55.
Even, T. A., & Robinson, C. R. (2013). The impact of CACREP accreditation: A multiway frequency analysis of ethics violations and sanctions. Journal of Counseling & Development, 91(1), 26-34.
Forester- Miller, H. ve Davis, T. (1996). A Practitioner's Guide to Ethical Decision Making. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2017, https://www.counseling.org/docs/ethics/practitioners_guide.pdf?sfvrsn=2
Herlihy, B., & Dufrene, R. L. (2011). Current and emerging ethical issues in counseling: A Delphi study of expert opinions. Counseling and Values, 56(1‐2), 10-24.
Hoose, W.H. (1986). Ethical Principles in Counseling. Journal of Counseling and Development, 64, 168-169.
İkiz, F.E. (2017). Meslek Etiği ve Yasal Konular. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
İkiz, F.E., Mete Otlu, B. Ve Arslan, Ü. (2017). Trainee Psychological Counselors’ Understanding of Ethics. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 6(2), 10-17.
İşgüden, B. ve Çabuk, A. (2006). Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 59-86.
Jennings, L., Sovereign, A., Bottorff, N., Mussell, M. P., & Vye, C. (2005). Nine ethical values of master therapists. Journal of Mental Health Counseling, 27(1), 32-47.
Kırel, Ç. (2000). Örgütlerde etik davranışlar, yönetimi ve bir uygulama çalışması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Kitchener, K. S. (1986). Teaching Applied Ethics in Counselour Education: An Integration of Psychological Processes and Philosophical Analysis. Journal of Counseling and Development, 64, 306-310.
Kolay Akfert, S. (2012). Farklı Kurumlarda Çalışan Psikolojik Danışmanların Yaşadıkları Etik İkilemler İle Bu İkilemler Karşısındaki Tutum ve Davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1791-1812.
Kuzgun, Y. (2011). Psikolojik Danışmada Etik ve Hukuk, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 102-103.
Lindsay, G. ve Clarkson, P. (1999). Ethial Dilemmas of Psychotherapist. The Psychologist, 12, 182-185.
Neukrug, E., Milliken, T. & Walden, S. (2001). Ethical Complaints Made Against Credentialed Counselors: An Updated Survey of State Licensing Borards. Counselor Education & Supervision. 41 (1), 57-70.
Nigro, T. (2004). Counselors' experiences with problematic dual relationships. Ethics & Behavior, 14(1), 51-64.
Phelan, J. E. (2007). Membership expulsions for ethical violations from major counseling, psychology, and social work organizations in the United States: A 10-year analysis. Psychological Reports, 101, 145–152. Abstract retrieved from http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.2466/pr0.101.1.145-152?journalCode=prxa
Pope, K. ve Vetter, A. V. (1992). Ethical Dilemmas Encountered by Members of the American Psychological Association: A National Survey. American Psychologist, 47(3), 397-411.
Poyrazlı, S., Doğan, S. ve Eskin, M. (2013). Counseling and psychotherapy in Turkey: Western theories and culturally inclusive methods. In Handbook of counseling and psychotherapy in an international context. R. Moodly, U.P. Gielen & R. Wu (Eds). Handbook of Counseling and Psychotherapy in an International Context (ss: 404-414). NY: Routledge.
Robson, M., Cook, P., Hunt, K., Alred, G., & Robson, D. (2000). Towards ethical decision-making in counselling research. British Journal of Guidance & Counselling, 28(4), 533-547.
Sadeghi, M., Fischer, J. M., & House, S. G. (2003). Ethical dilemmas in multicultural counseling. Journal of Multicultural Counseling and Development, 31(3), 179-192.
Sanders, R. K. (2016). Ethics and Values in Psychotherapy: Introduction to Special Issue. Journal of Psychology and Christianity, 35(4), 291-295.
Saunders, J. L., Barros-Bailey, M., Rudman, R., Dew, D. W., & Garcia, J. (2007). Ethical complaints and violations in rehabilitation counseling: An analysis of Commission on Rehabilitation Counselor Certification data. Rehabilitation Counseling Bulletin, 51(1), 7-13.
Savi Çakar, F. (2017) Psikolojik Danışmada Yetkinlik/Yeterlilik. F. E. İkiz (Ed). Meslek Etiği ve Yasal Konular (ss:158- 174). İstanbul: Lisans Yayıncılık. Sökmen, A. ve Tarakçıoğlu, S. (2011). Mesleki Etik. Ankara: Detay Yayıncılık.
Tarvydas, V. M., & Cottone, R. R. (2000). The code of ethics for Professional rehabilitation counselors: What we have and what we need. Rehabilitation Counseling Bulletin, 43, 188–196.
Taşdan, M. ve Yalçın, İ. (2007). Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Etik, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 99-107.
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği (2011). Etik Kurallar Kitapçığı. http://www.pdr.org.tr/userfiles/file/etik.pdf adresinden 2 Haziran 2017’de erişildi.
Yıldırım, G., ve Kadıoğlu, S. (2007). Etik ve tıp etiği temel kavramları. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 29(2), 7-12.