Hansel ve Gretel Adlı Masalın Greimas’ın Eyleyenler Modeline Göre İncelenmesi

En eski edebî türlerden birisi olan masallar, değişik yöntem ve yaklaşımlarla incelenmeye çalışılmıştır. Sadece dilsel göstergeleri değil, dil dışı göstergeleri de inceleyen; dilde var olan evrensel yapıları edebî metinlerde de araştıran göstergebilim bu tür yaklaşımlardan birisidir. Bu çalışmada, Grimm Kardeşlerin derlediği masallar arasında yer alan Hansel ve Gretel adlı eser, Greimas’ın eyleyenler modeline göre göstergebilimsel bir yöntemler incelenmiştir. Masal incelenirken, masalın yüzeysel ve sözdizimsel anlatı boyutları dikkate alınmış, temel anlamsal boyut incelemesi kapsam dışı tutulmuştur. Olay örgüsüne bakarak çalışmaya konu olan masal dört kesite ayrılmış, bu kesitlerde Greimas’ın modelindeki altı eyleyenin de bulunduğu, eyleyenlerin masaldaki fonksiyonları ile modelde bulundukları yerlerin birebir örtüştüğü görülmüştür. İnceleme sonucunda modelin, masalın kurgusal yapısını ortaya koyduğu, üretim süreçlerini görünür kıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Masal, Saussure, Propp, Greimas, göstergebilim, eyleyenler modeli, Hansel ve Gretel

Analysis of the Fairy Tale Hansel and Gretel According to Actantial Model of Greimas

Fairy tales, one of the oldest literary genres, have been studied using different methods and approaches. Semiotics, which investigates not only linguistic but also non-linguistic signs and looks for regular patterns in literal texts, is one of these approaches. In this study, the fairy tale Hansel and Gretel, which is one of those collected by Grimm Brothers, was examined using a semiotic method according to the actantial model of Greimas. In the process of the analysis, the linguistic and fictional features of the tale were considered, but the deep semantic structure of the text was excluded. Considering the plot, the tale was divided into four segments. It was seen that the six actants of the model took place in these segments and the functions of the actants in the tale overlapped with their place on the model. The result of the study showed that the model revealed the fictional structure and production processes of the tale.

Keywords:

Fairy tale, Saussure, Propp, Greimas, Semiotics, Actantial Model, Hansel and Gretel,

PDF

___

Asutay, H. (2013). Çocuk Yazınının Fantastik Dünyası: Masallar. Turkish Studies, 8(13), 265-278.
Erkman-Akerson, F. (2005). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Multilingual
Grimm, J. & W. (2011). Grimm Masalları, s.18-23. (E. Portakal, Çev.). İstanbul: Bilge Kirpi Yayıncılık.
Günay, U. T. (2011). Elazığ Masalları ve Propp Metodu. Ankara: Akçağ
Kıran A. & Z. (2011). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Parsa, S & A. F. (2004). Göstergebilim Çözümlemeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Propp, V. (1968). Morphology of the Folktale. Austin: University of Texas Press
Rifat, M. (2007). Homo Semioticus ve Genel Göstergebilim Sorunları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Rifat, M. (2013). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
Saussure, F. (1959). Course in General Linguistics. New York: Philosophical Library
Şirin, M. R. (2007). Masal Atlası: Masal Edebiyatı Kültürü Üzerine Yazılar. Ankara: Kök Yayıncılık
Yücel, T. (1982). Yapısalcılık. İstanbul: Ada Yayınları
Zipes, J. (2003).The Brothers Grimm: From Enchanted Forests to the Modern World. New York: Palgrave Macmillan.