Hadis Yorumunun Sınırları / Limits of the Hadith Interpretation / حدود شرح الحديث

Çalışmada meşhur hadis şerhlerinden faydalanılarak hadis yorumunun sınırları tesbit edilmeye çalışılmıştır. Çeşitli örnekler üzerinden şarihlerin, hadisleri yorumlarken hangi kriterleri esas aldıklarının, yorumlama faaliyetinde takındıkları tavrın izi sürülmeye çalışılmıştır. Netice olarak şarihlerin zaman zaman tenkid yerine tevil, tahkik yerine taklid, tahlil yerine tahmil tefakkuh yerine tecahül, tesebbüt yerine tekerrür, taakkul yerine taassub, illet tesbiti yerine hikmet tesbiti vs. gibi tutumlarla şerh etme faaliyetinde bulundukları tesbit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, Şerh, Yorum, Metin

Limits of the Hadith Interpretation

Scholarly works, which aim to understand hadith, starts from early ages and continue with commentaries of the fundamental hadith sources. It is obvious that such studies written on different times and places contribute to multi-dimensional hadith interpretations. In this limited study, limits of hadith interpretations are the topic by critically reviewing studies of famous hadith commentaries. It is aimed to trace commentators’ style and methodology by various important cases. It can be seen that commentators, time to time, force the limits of interpretation by pointing fewer probable cases, repeating former commentators or not commenting on the real issue; instead of, preferring detailed investigation on problematic cases. In this article, the problems of commenting tradition are held and some solutions to them are presented.

Keywords:

Hadith, Commentary, Interpretation, Text,

PDF

___

Abdurrazzâk ibn Hemmâm, es-San’ânî, el-Musannef, tah. Habîburrahmân el-A’zamî, Beyrut ty., el-Meclisu’l-İlmî, I-XI.
Ahmed ibn Hanbel, el-Musned, İstanbul 1982, I-VI.
Askerî, Ebû Ahmed el-Hasan İbn Abdillah İbn Said,Tashifâtu’l-Muhaddisîn, tah. Mahmud Ahmed Meyra, Kahire 1982, 1. baskı, el-Matbaatu’l-Arabiyyetu’l-Hadise, I-IV.
Aynî, Bedruddîn Ebû Muhammed Mahmûd ibn Ahmed, Umdetu’l-Kârî Şerh-i Sahîhi’l-Buhârî, Kahire 1972, Halebi baskısı, I-XX.
Azimâbâdî, Ebû’t-Tayyib Muhammed Şemsu’l-Hak, Avnu’l-Ma’bûd, Şerhu Sunen-i Ebî Dâvûd, Beyrut 1979, Dâru’l-Fikr, I-XIV.
Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed ibn İsmâ’îl, el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul 1981.
Dârimî, Ebû Muhammed Abdullâh ibn Abdurrahmân, es-Sunen, İstanbul 1981.
Davudoğlu, Ahmed, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, Sönmez Neşriyat, İstanbul 1980.
Ebû Dâvûd, Suleymân ibn Eş’as es-Sicistânî, es-Sunen, İstanbul 1981.
Erul, Bünyamin, Keşful-muşkil min Hadîsi's-Sahîhayn, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 45 Sayı: 1, Yayın Tarihi: 2004, s. 314-319.
Erul, Bünyamin, Yorum-Rivayet İlişkisi: Yorumun Rivayete Katkısı Ve Rivayetin YorumaEtkisi, Günümüzde Sünnetin Anlaşılması [Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri], 29-30 Mayıs 2004/Bursa, 2005, s. 97-114.
Hıdır, Özcan, Yahudi Kültürü ve Hadisler, İnsan Yayınları, İstanbul 2006.
Harman, Ömer Faruk, “İsrail (Benî İsrail)” maddesi, DİA, XXIII. 193-5.
Harman, Ömer Faruk, “Havva” maddesi, DİA, XVI. 543-5.
Hattâbî, Ebû Suleymân, Meâlimu’s-Sunen, Ebû Dâvûd’un Sunen’i ile birlikte, İstanbul 1981, Çağrı Yay.
İbn Battâl, Ebû el-Hasan Ali ibn Halef İbn Abdilmelik, Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, tah. Ebû Temîm Yasir ibn İbrahim, Riyad 2003, 2. baskı, Mektebetu’r-Ruşd, I-X.
İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullâh ibn Muhammed, el-Kitâbu’l-Musannef, tah. Kemal Yûsuf el-Hût, Beyrut 1989, I-VII.
İbn Hacer, Ahmed ibn Alî ibn Hacer el-Askalânî, Fethu’l-Bârî bi-Şerh-i Sahîhi’l-Buhârî, tah. Muhibbuddîn el-Hatîb, el-Mektebetu’s-Selefiyye, Kahire 1407, 3. baskı, I-XIII.
İbn Mâce, Muhammed ibn Yezîd el-Kazvinî, es-Sunen, tah. M. Fuâd Abdulbâkî, İstanbul 1981.
Kâdî Iyâz, Ebû’l-Fadl Iyâd ibn Mûsâ el-Yahsubî, İkmâlu’l-Mu’lim, tah. Yahya İsmail, Mansûra 1998,1. baskı, Dâru’l-Vefa, I-IX.
Kılavuz, Ahmet Saim, “Azrail” maddesi, DİA, IV. 350-1.
Kirmânî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed ibn Yusuf İbn Ali, el-Kevâkibu’d-Derârî, Beyrut 1981, Dâru İhyâi’t-Turâs el-Arabî, I-XXV.
Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed İbn Ahmed İbn Ebî Bekr ibn Ferh, el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kurân, tah. Abdullah İbn Abdulmuhsin et-Turkî, Beyrut 2006, 1. baskı, er-Risâle, I-XXIV.
Mâlik ibn Enes, el-Muvatta’, tah. M. Fuâd Abdulbâkî, İstanbul 1981.
Merâğî, Ahmed Mustafa, Tefsîru’l-Merâğî, Beyrut-t.y., Dâru İhyâi’t-Turâs el-Arabî, (I-XXX)
Mevdûdî, Ebu’l-Âlâ Tefhîmu’l-Kur’an, İstanbul 2005, İnsan Yayınları, I- VII.
Mubârekfûrî, Muhammed Abdurrahman İbn Abdurrahim, Tuhfetu’l-Ahvezî, Beyrut 1990, 1. baskı, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, I-X.
Muslim, Ebû’l-Huseyn Muslim ibn Haccâc, es-Sahîh, tah. M. Fuâd Abdulbâkî, İstanbul 1981.
Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed ibn Şu’ayb, es-Sunen, İstanbul 1981.
Nesâî, Ebû Abdurrahmân Ahmed ibn Şu’ayb, es-Sunenü’l-Kübrâ, tah. Hasan Abdulmunim Şelebî, Beyrut 2001, 1. baskı, Müessesetü’r-Risâle, I-XII.
Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ İbn Şeref İbn Mürî, el-Minhâc, Kahire 1929, el-Matbaatu’l-Mısriyye bil-Ezheri, I-XVIII.
Tahâvî, Ebû Ca’fer Ahmed ibn Muhammed, Şerhu Muşkili’l-Âsâr, tah. Şu’ayb el-Arnavût, Beyrut 1987, Muessesetu’r-Risâle, (I-XV).
Tayâlisî, Ebû Dâvud, Musned, Haydarâbâd-1321.
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed ibn Îsâ, es-Sunen, İstanbul 1981, I-V.
Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd İbn Ömer İbn Muhammed el-Hârizmî, Keşşâf, Beyrut 2006, 1. baskı, Dâru’l-Kitâbı’l-Arabî, I-IV.