Sena KAPLAN, Halime ABAY, Esra BÜKECİK, Sevil ŞAHİN, Ayten ARIÖZ DÜZGÜN, Aysun BAY KARABULUT

TÜRKİYE’DE 2000-2018 YILLARI ARASINDA KADINLARDA BOŞANMA NEDENLERİNE YÖNELİK YAPILMIŞ ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ: SİSTEMATİK DERLEME

Bu çalışmada Türkiye’de 2000-2018 yılları arasında yayımlanmış olan kadınlarda boşanma nedenlerinin araştırıldığı çalışmaların sistematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmalar “Google Akademik” veri tabanında “boşanma nedenleri” ve “Türkiye” anahtar kelimeleri kullanılarak, “Google Scholar”, “Pubmed”, “ScienceDirect” veri tabanlarında ise “reason of divorce” ve “Turkey” anahtar kelimeleri kullanılarak taranmıştır. Tarama sonuçları “İngilizce sayfalardan ara” veya “Türkçe sayfalarda ara”, “2000-2018 yılları”, “Tam metin erişilebilenler”, “Türkiye’de gerçekleştirilenler”, “Nitel ve nicel araştırmalar”, “Boşanma nedenlerine yönelik bulgusu olanlar”, “Kadınlar ile gerçekleştirilenler” ve “Tekrar olan makalelerin çıkarılması” kriterleri kullanılarak sınırlandırılmıştır. Tarama sonucunda Google Scholar’da, Pubmed’te ve ScienceDirect’te dışlama kriterlerine göre uygun çalışmaya ulaşılamamıştır. Google Akademik’te yapılan taramada ise 148 makaleye ulaşılmıştır. Dışlama kriterlerine göre çalışmalar sınırlandırıldığında, 13 makale çalışmanın evrenini oluşturmuştur. Yapılan incelemede en dikkat çeken boşanma nedenlerinin “şiddet” ve “aldatılma” olduğu belirlenmiştir. “Şiddet” tüm çalışmalarda, “aldatılma” ise on iki çalışmada boşanma nedeni olarak gösterilmiştir. Çalışmaların yedisinde ise “aile üyelerinin olumsuz etkisi” ve “ekonomik sorunlar”; altısında “cinsel sorunlar” boşanma nedeni olarak belirtilmiştir. “Şiddetli geçimsizliğin” beş çalışmada ilk üç boşanma nedeni arasında yer aldığı dikkat çekmektedir. Ayrıca “kötü alışkanlıklar”, “ruhsal hastalıklar”, “sevgi eksikliği”, “aile rollerini yerine getirememe”, “kıskançlık”, “eşinden fazla gelire sahip olma” diğer boşanma nedenleri arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Boşanma nedenleri, Türkiye, Sistematik derleme

PDF

___

1. Abalı, S. (2006). Boşanmak İçin Başvuran Kadınların Evlilikteki Cinsel Yaşamlarını Boşanma Nedeni Olarak Görme Durumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul,
2. Aktaş, Ö. (2011). Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlükler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
3. Amato, P. R. ve Cheadle, J. (2005). The long reach of divorce: Divorce and child well‐being across three generations. Journal of Marriage and Family, 67 (1), 191-206.
4. Amato, P. R. ve Previti, D. (2003). People’s reasons for divorcing: gender, social class, the life course, and adjustment. Journal of Family Issues, 24 (5), 602-626.
5. Arpacı, F. ve Tokyürek, S. (2012). boşanmış bireylerin yeniden evlilik konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 31, 1-15.
6. Aybey, S. (2015). Aile ve dini rehberlik bürolarına gelen sorular ışığında kadınların boşanma nedenleri (Ege Bölgesi Örneği), Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (4): 104-126.
7. Aydın, O. ve Baran, G. (2010). Toplumsal değişme sürecinde evlenme ve boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21 (2), 117-126.
8. Vasudevan, B., Geetha D. M., Bhaskar, A., Areekal, B., Lucas, A. ve Chintha. (2016). Causes of divorce : a descriptive study from Central Kerala. Journal of Evolution of Medical and Dental Sciences, 4 (20), 3418-3426.
9. Can, Y. ve Aksu N. B. (2016). Boşanma sürecinde ve sonrasında kadın. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 888-902.
10. Clarke-Stewart, A. ve Brentano, C. (2006). Divorce: Causes and Consequences. New Haven and London: Yale University Press.
11. Coontz, S. (2007). The origins of modern divorce. Family Process, 46(1), 7-16.
12. Demirci, M. S. (2015). Toplumsal cinsiyet açısından yeniden evlenmeler: kadın ve erkekler gözünden niteliksel bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
13. Doğan, Ş. (2016). Boşanma nedenlerine yönelik tutumlar: boşanmayı artırıcı veya engelleyici faktörlere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 991-1011.
14. Mişe, M. A. (2015). Boşanmanın sosyo-psikolojik ve dini sebepleri ve sonuçları üzerine sosyolojik bir araştırma: Uşak ili örneği. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
15. Oruç, E. S. ve Kurt, A. (2009). Erzurum ve Bursa müftülüklerine 2005-2008 yıllarında gelen sorular ışığında kadınların boşanma talebinin nedenleri. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 299-325.
16. Özabacı, N., Gamsız, Ö., Biçen. B. Ş., Altınok, A., Dursun, A., Sandıkçı, Ç., Altunbaş, T. ve Ağcagil, Y. (2015). Boşanmış kadınların umutsuzluk düzeyleri ve sosyal destek alma durumları. Journal of Human Sciences, 12 (1), 436-479.
17. Öztürk, Ö. (2010). Genel Boşanma Sebepleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
18. Özuğurlu, K. (2006). Eşlerde Problem Çözme. Ana – Baba Okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
19. Sağlam, M. ve Aylaz, R. (2017). Çeşitli değişkenler açısından boşanmış bireylerin özellikleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (51), 584-590.
20. Salman, Ö. (2011). Aile birliğinin korunmasında aile içi şiddetin önlenmesine yönelik kamusal politikalar. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8 (1), 1-32.
21. Sarpkaya, O. A. (2013). Boşanmış kadınlarda toplumsal baskıya direnme stratejileri: Van örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (26), 30-50.
22. Sucu, İ. (2007). Boşanmış kadınların boşanma nedenleri ve boşanma sonrası toplumsal kabulleri (Sakarya ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
23. Süleymanov, A. (2010). Çağdaş türk toplumlarında aile ve evlilik ilişkileri. Aile ve Toplum, 11 (5), 7-17.
24. Şendil, G. ve Kızıldağ, Ö. (2005). Evlilik çatışması ve çocuk (1. Baskı). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
25. Taş, E. (2014). Evlilik göçüyle Türkiye’den Belçika’ya gelen gelinler ve boşanma sorunu. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (20), 217-235.
26. Türk Medeni Kanunu (TMK) (2001). 4722 Sayılı Medeni Kanun Değişikliği. 24607 No’lu Resmi Gazete. 8 Aralık 2001.
27. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2017a). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri. Erişim: 25.05.2018, www.tuik.gov.tr.
28. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2017b). Aile Yapısı Araştırması, 2016. Erişim: 25.05.2018, www.tuik.gov.tr.
29. Uçan, Ö. (2007). Boşanma sürecinde kriz merkezine başvuran kadınların retrospektif olarak değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10 (1): 38-45.
30. Uçar, O. (2011). İzmir aile mahkemelerinde boşanma davası görülen kadınların eş şiddetine maruz kalma durumu. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Aile Eğitimi ve Danışmanlığı Yüksek Lisans Programı, İzmir.
31. Uğur, S. B. (2014). Günümüzde kadının boşanma deneyimleri: akademisyen kadınlar üzerine bir araştırma. Mediterranean Journal of Humanities, 4 (2), 293-326.
32. Wolfinger, N. H. (2003). Parental divorce and offspring marriage: Early or late? Social Forces, 82, 337-354.
33. Yodanis, C. (2005). Divorce culture and marital gender equality: a cross-national study. Gender & Society, 19, 644-659.
34. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (ATHGM). (2014). Türkiye Aile Yapısı Araştırması Tespitler ve Öneriler. Araştırma ve Sosyal Politika Serisi 07, İstanbul: Çizge Yayıncılık.