Örtü Altı Domates Yetiştiriciliğinde Domates Güvesi (Tuta absoluta Meyrick)’ne Karşı Kullanılan Feromon ve Ferolite Tuzaklarının Etkinliğinin Karşılaştırılması

Bu çalışma, 2011-2012 sera üretim mevsiminde Çumra (Konya) ilçesinde bulunan seralarda Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917)]’nin mücadelesinde kullanılan feromon ve Ferolite tuzaklarının etkinliğini tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. İki adet beşer da seralara (1 ve 2 nolu sera) ikişer adet delta tipi eşey feromon tuzakları ve birer adet Ferolite ismi verilen hem ışık hem de eşey feromon tuzağı kombinasyonu olarak kullanılan tuzaklarla, zararlının kitle halinde yakalanıp, tuzakların etkinliği karşılaştırılmıştır. Haftalık yapılan kontrollerde tuzaklardaki yakalanan ergin bireyler kaydedilerek, popülasyon gelişimi saptanmıştır. Bir ve 2 nolu seralarda eşey feromon tuzaklarında yakalanan ortalama ergin sayısı en fazla sırasıyla 640 ve 626 adet/hafta, Ferolite tuzaklarında yakalanan ergin sayısı ise sırasıyla 1250 ve 1525 adet/hafta olarak tespit edilmiştir. Tuzakların etkililiğini araştırmak için yapılan t testi sonucunda, 1 ve 2 nolu seralardaki feromon ve Ferolite tuzaklarında yakalanan ergin sayılarının t değeri sırasıyla -2.02 ve -2.15 bulunduğu, aralarındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu tespit edilmiştir (P<0.05). Ferolite tuzaklarındaki ergin birey sayısının, eşey feromon tuzaklarındaki ergin birey sayısından iki kat fazla olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak, Ferolite tuzaklarına, hem erkek hem de dişi bireyler gelmesinden dolayı feromon tuzaklarına göre daha etkili oldukları saptanmıştır. Tuta absoluta’nın mücadelesinde Ferolite tuzakların kitle yakalama tekniği için başarıyla kullanılabileceği, eşey feromonlarıyla popülasyonunun belirlenip azaltılabileceği ve böylelikle bulaşıklık oranının, ergin sayıları azaltılarak düşürülebileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Domates, Domates Güvesi, Ferolite, Feromon, Konya

Comparison of the Efficiency of Pheromone and Pherolite Traps Used Against Tomato Moth (Tuta absoluta Meyrick) in Greenhouse Tomato Growing

This study was conducted to determine the efficiency of pheromone and Ferolite traps against tomato moth [Tuta absoluta (Meyrick, 1917)] in greenhouses in Çumra (Konya) district during greenhouse growing season in 2011 and 2012. In two 5 da greenhouses (number 1 and 2), the effectiveness of the traps were compared by locating and mass trapping with two delta type pheromone traps and one Ferolite trap, which is combination of both light and pheromone traps, for each greenhouse. Captured adults were recorded weekly and the population development was determined. The highest average number of adults caught in pheromone traps were 640 and 626 adult/week, in Ferolite traps were 1250 and 1525 in greenhouses 1 and 2, respectively, As a result of the t test to investigate the effectiveness of the traps, the t values of the adult numbers which were caught in pheromon and Ferolite traps in greenhouse 1 and 2 were -2.02 and -2.15, respectively and the differences between them are statistically significant (P<0.05). It was found that the number of adult in Ferolite traps was twice as many as the number of adult in pheromone traps. Consequently, the Ferolite traps were determined more effective than the pheromone traps due to trapping both male and female adults. We concluded that Ferolite traps could be used successfully for mass trapping against T. absoluta, the population could be determined and reduced by pheromone traps, and thus the infestation ratio could be reduced by decreasing the adult numbers.

Keywords:

Tomato, Konya, Tomato moth, Ferolite, Pheromone,

PDF

___

Aksoy A., Karaca İ., 2015. Uşak İlinde Yoğun Domates Yetiştiriciliği Yapılan Alanlarda (Hatipler ve Koyunbeyli) Sera ve Açık Alan Koşullarında Domates Yaprak Galeri Güvesinin Popülasyon Gelişimi. Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences Volume 19(3): 80-84.
Anonim, 2016a. http://gapmalatyadanismanlik.com/domates.html. (Erişim tarihi:05.04.2016)
Anonim, 2016b. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı Yaş Sebze ve Meyve Sektör Raporu, Ankara. (Erişim tarihi:05.04.2016)
Anonim, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)(Erişim tarihi: 05.04.2016)
Anonim, 2016d. Zirai Mücadele Teknik Talimatı: Domates Güvesi Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara. (Erişim tarihi: 05.04.2016)
Bayram Y., Bektaş Ö., Büyük M., Bayram N., , Duman M., Mutlu Ç., 2014a. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde domates güvesi [(Tuta absoluta Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] ve doğal düşmanlarının sürveyi. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi,5 (2):99-110
Bayram Y., Bektaş Ö., Büyük M., Bayram N., Duman M., Mutlu Ç., 2014b. Diyarbakır ili domates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin popülasyon gelişimi. Bitki Koruma Bülteni, 54(4):343-354
Cáceres, S.,1992. La polilla del tomate en Corrientes. Biología y control. Estación Experimental Agropecuaria Bella Vista, INTA, 19p.
Erler F, Can M, Erdoğan M, Ateş AÖ, Pradier T (2010). Domates güvesi, Tuta absoluta Antalya’da. http://www.bioglobal.com.tr/tr.i88.domates-guvesi-tuta-
Estay P., 2000. Polilla del Tomate Tuta absoluta (Meyrick). Impresos CGS Ltda. Available online at http://www.inia.cl/medios/Decargas/CRI/Platina/Informativo9.pdf.
Ferrara, F.A.A., E.F Vilela, G. N Jham, A. E Eiras, M. C. Picanço, A.B. Attygalle, A. Stavos, R.T.S. Frighetto and J. Meinwald, 2001. Evaluation of Synthetic Major Component of the Sex Pheromone of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Journal of Chemical Ecology, 27: 907-917.
Filho, M. M., E. F. Vileda, A. B. Attygalle, J. Meinwald, A. Svatoś and G. N. Jham, 2000. Field trapping of Tomato Moth, Tuta absoluta with Pheromone Traps. Journal of Chemical Ecology, 26: 875-881.
Karut K, Kazak C, Döker İ, Ulusoy MR 2011. Pest status and prevalence of Tomato moth Tuta absoluta (Meyrick 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) in tomato growing greenhouses of Mersin. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35: 339-347.
Kılıç, T.,2010.First record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38:243-244
Mamay M. & E. Yanık, 2012. Şanlıurf’da domates alanlarında Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nin ergin popülasyon gelişimi.Türkiye Entomoloji Bülteni, 2 (3): 189-198.
Portakaldalı M., Öztemiz S., Kütük, H., 2013. Adana’da Açık Alan Domates Yetiştiriciliğinde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) ve Doğal Düşmanlarının Popülasyon Takibi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 27(2),45-54
Ünlü L., 2011. Domates Güvesi, Tuta absoluta (Meyrick)’nın Konya İlinde Örtüaltında Yetiştirilen Domateslerdeki Varlığı ve Popülasyon Değişimi. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi ,25 (4): 27-29.