Öner AKGÜL

Soğuk Savaş Sonrası Dönemde NATO - AB İlişkilerinde Rekabet-İşbirliği Analizi ve Türkiye Faktörü

“Doğu Bloğunun ortadan kalkmasıyla başlayan dönemde hem Avrupa bütünleşmesi hem de Atlantik ittifakı bir dönüşüm süreci içerisine girmiştir. Bu dönemde her iki örgüt için de başat güçlerin öncülüğünde yeni oluşumlar hazırlanmıştır. Artık NATO’ya ihtiyacın kalmadığı inancı AB’nin yeni bir güvenlik oluşumu yaratmasının yolunu açmış ancak ABD önderliğinde NATO, bu süreçte AB’yi kontrol altında tutmayı başarmıştır. Ne varki Balkanlarda çıkan katliamlar sırasında AB’nin pasif kalması, 1998 St. Malo sürecine giden yolun önünü açmış ve AB için NATO’dan bağımsız bir ordu kurma fikri gün yüzüne çıkmıştır. Bu süreçte NATO ile AB arasında işbirliği bulunurken aynı zamanda bir rekabet de başgöstermiştir. Bu bağlamda NATO’nun en önemli müttefik ülkelerinden biri olan ve ayrıca AB ile müzakere süreci devam eden Türkiye’nin, bu kapsamda yeri tartışma konusudur. Nitekim operasyonel anlamda büyük ölçüde NATO’ya bağlı Avrupa ordusu, Türkiye’nin vetosu ile karşılaşılması halinde kilitlenmektedir. Çalışmada NATO AB arasında Soğuk Savaş sonrası yaşanan rekabet ve işbirliği vurgulanmakta ve bu süreçte Türkiye’nin rolü tartışılmaktadır.”

Competition-Cooperation Analysis in the NATO - EU Relations in the Post Cold War Era and the Factor of Turkey

“The European integration and Atlantic alliance initiated a transformation process through an era began with collapsing of the Eastern Bloc. By the mediation of the pioneer powers, the new formations were prepared for both organisations. The abolishment of beliefs on the necessity of NATO paved the way to EU to launch a new security initiative, nevermore US-led NATO accomplished to keep its dominance on the EU. However, EU’s fail to act during the crisis in Balkans, opened the way to 1998 St. Malo process and intention to construct an army independent from NATO became apparent. There has been a rivalry between NATO and EU whilst keeping the cooperation in this process. In this context Turkey’s position is quite controversial due to its position in NATO as one of the most sigifnicant ally and a candidate maintaining her negotiation process with the EU. However, the European security initiatives which has depended to NATO operationally has been locked in case of Turkey’s veto. In this research the cooperation and competition between NATO and EU lived after the Cold War period was emphasized and the role of Turkey was discussed in this conflict.“

PDF

___

1) AĞACAN, Kamil, “Güney Kafkasya”, Stratejik Öngörü 2023, Asam Yayınları, Ekim 2006.
2) ARCHIK, Kristin & GALLIS, Paul “NATO and European Union”, CRS Report For Congress, 6 April 2004.
3) ANDERSON, Stephaine & SEITZ, Thomas R. “European Security and Defense Policy Demystified: Nation-building and Identity in the European Union”, Armed Forces & Society, Vol. 33, No.1, October 2006.
4) AYKAN Mahmut Bali, “Turkey and European Security and Defence Identity/Policy (ESDI/P): A Turkish View”, Journal of Contemporary European Studies Vol. 13, No. 3, December 2005.
5) BAÇ, Meltem, Müftüler, “Türkiye ve AB: Soğuk Savaş Sonrası İlişkiler”, Alfa Yayınları, Eylül 2001.
6) BAÇ, Meltem, Müftüler-, “Turkey’s Role in the European Security and Foreign Policies”, Security Dialogue, SAGE Publications, Vol.31, No.4, 2000.
7) BAILES, Alyson J. K. “NATO’s European Pillar: The European Security and Defence Identity”, Defense Analysis, Vol. 15, No.3, 1999.
8) BARANY, Zoltan, “The Future of NATO Expansion”, Cambridge University Press, Edinburgh 2003.
9) BİLGİN, Pınar, “The ‘Peculiarity’ of Turkey’s Position on EU–NATO Military/Security Cooperation: A Rejoinder to Missiroli”, Security Dialogue, Vol.34, No. 3, SAGE Publications, 2003.
10) British-French Summit St. Malo: 3-4 December 1998 Joint Declaration on European Defence, http://atlanticcommunity.org/ Saint-Malo%20Declaration%20Text.html, 05.03.07.
11) BURWELL, Frances C., David C. Gombert, Leslie S. Lebl, Jan M. Lodal & Walter B. Slocombe, Transatlantic Transformation: Building a NATO-EU Security Architecture, Policy Paper, The Atlantic Council of the United States, March 2006.
12) CEBECİ, Münevver, “A Delicate Process of Participation: The question of participation of WEU Associate Members in decision-making for EU-led Petersberg operations, with special reference to Turkey”, Occassional Paper, http://aei.pitt.edu/673/01/occ10.html, 10.12.06.
13) CEBECİ, Münevver, The European Security Strategy: A Reflection of EU’s Security Identity?, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi- Journal of European Studies, Vol. 12. No.1-2, 2004.
14) Consolidated Version of Treaty on European Union, 24.12.2002, Official Journal of the European Communities http://www.ellispub. com/downloads/eu_cons_treaty.pdf, 10.02.2006.
15) CORNISH Paul, Quille Gerrard, “EU and NATO: Co-operation or Competition?”, European Parlıament Directorate-General for External Policies of the Union, Briefing Paper, October 2006.
16) ÇAYHAN, Esra, “Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası ve Türkiye”, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı. 3, 2002
17) ÇOMAK, Hasret, “Avrupa’da Yeni Güvenlik Anlayışları ve Türkiye: Soğuk Savaş Sonrası Avrupa’da Güvenlik Yapılanması Sorunları”, Tasam Yayınları, İstanbul, Ekim 2005.
18) DOVER,Robert, “The EU’s Foreign, Security and Defence Policies”, (ed. By) Michael Cini, European Union Politics, 2nd Edition, Oxford University Press, 2003
19) DRORIAN Sevgı, “Rethinking European Security: The Inter-regional Dimension and the Turkish Nexus”, European Security, Vol. 14, No. 4, December 2005.
20) EMERSON, Michael & TOCCİ, Natalie, “Turkey as Bridgehead and Spearhead: Integrating EU and Turkish Foreign Policy”, EU-Turkey Working Papers, No.1 Ağustos 2004.
21) European Council Cologne, 3-4 June 1999, Presidency Report on Strengthening of the common European policy on security and defence, http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/ pressData/en/ec/kolnen.htm.
22) Facts and Figures on Turkey’s Operational Contributions To NATO and EU Operations, Turkey and ESDP, http://www.sipri.org/archive/ab/ESDPTurkeyFacts.doc, 05.12.07
23) Military Capabilities Commitment 22 November 2004, EU Security and Defense: Core Documents 2004, Vol. 5, Insititute for Security Studies, Paris 2005.
24) GNESOTTO, Nicole, “EU Security and Defence Policy: The First Five Years (1999-2004)”, Institute for Security Studies, European Union, Paris,2004.
25) GORDON,Philip H., “Does the WEU Have a Role”, The Washington Quarterly, Vol.20, No.1, Winter 1997
26) GÜNEY, Nurşin Ateşoğlu, “Batı’nın Yeni Güvenlik Stratejileri: AB-NATO-ABD”, Bağlam Yayınevi, İstanbul, Kasım 2006.
27) HAINE Jean-Yves, “An Historical Perspective”, (Ed. by) Nicole Gnesotto, EU Security and Defence Policy: The First Five Years (1999-2004),Institute for Security Studies, European Union, Paris,2004.
28) HAM Peter Van, “Europe’s Common Defence Policy: Implications for the Transatlantic Relationship”, Security Dialogue, SAGE Publ., Vol.31, No.2, 2000.
29) HUNTER, Robert, “The European Security and Defense Policy: NATO's Companion or Competitor?” http://www.rand.org/ pubs/monograph_reports/MR1463/, 15.02.07, s.55.
30) İKV Müzakere Çerçeve Belgesi Değerlendirme Raporu, www.ikv.org, 12.01.06.
31) KUPCHAN, Charles A., “In Defence of European Defence: An American Perspective”, Survival, Vol. 42, No.2, Summer 2000.
32) LACHOWSKI, Zdzıslaw, “The Military Dimension of the European Union”, SIPRI Yearbook, Armaments, Disarmament and International Security, 2002, http://editors.sipri.se/pubs/ yb02/ch03.html, 06.01.2007
33) LINDSTROM, Gustav, “EU-US Burdensharing: Who Does What”, Chaillot Paper, No.82, Institute for Security Studies, European Union, Paris, September 2005.
34) LINDSTROM Gustav, Enter the EU Battlegroups, Institute for Security Studies, Paris, February, 2007.
35) ORTEGA, Martin, “Military Intervention and the European Union”, Challiot Paper 45, Institute for Security Studies, Paris, March 2001.
36) ÖZDAL, Barış & GENÇ, Mehmet, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikasının Türkiye-AB İlişkilerine Etkileri, Aktüel Yayınları, İstanbul, 2005.
37) PETERS, Ingo, “ESDP as a Transatlantic Issue: Problems of Mutual Ambiguity”, International Studies Review, Vol.6, No.2, 2004.
38) Petersberg Declaration, Western European Union Council of Ministers, Bonn, 19 June 1992, http://www.weu.int/documents/ 920619peten.pdf, 12.12.06.
39) QUILLE Gerrard, “The European Security Strategy: A Framework for EU Security Interests?”, International Peacekeeping, Vol. 11, No. 3, Autumn 2004.
40) REÇBER, Kamuran, “Avrupa Birliği Mevzuatı, Bursa, Ezgi Kitabevi Yayınları, 2003.
41) RUGGIE, John Gerard, “Consolidating the European Pillar: The Key to NATO’s Future”, The Washington Quarterly, Vol.20, No.1, Winter 1997.
42) RUTTEN,Maartje, “From St. Malo to Nice: Core Documents”, Chaillot Paper 47, Institute for Security Studies, European Union, Paris, 2001.
43) SAYGUN, Ergin, “Değişen Güvenlik Ortamında NATO, Güvenliğin Yeni Boyutları ve Uluslararası Örgütler" Konulu Uluslararası Sempozyum Bildirisi, Harp Akademileri Komutanlığı, 31 Mart 2007
44) SLOAN, Stanley R., “The United States and European Defence”, Chaillot Paper, No:39, Institute for Security Studies, European Union, Paris, April 2000.
45) TERZİ, Özlem, “New Capabilities Old Relationships: Emerging ESDP and EU-Turkish Relations”, Southeast European Politics, Vol.3 No.1, June 2002.
46) TOCCI, Natalie & HUBEN, Mark, “Accomodating Turkey in ESDP”, CEPS Policy Brief, No. 5, Center For European Policy Studies, Mayıs 2001.
47) The NATO Handbook, http://www.nato.int/docu/ handbook/2006/hb-en-2006.pdf, 21.02.2007.
48) The EU Battlegroups, Directorate-General For External Policies of The Union, European Parliament, 12 September 2006.
49) The NATO Brussel Summit Declaration, Declaration of the Heads of State and Government participating in the meeting of the North Atlantic Council, Brussels, 11 January 1994, http://www.nato.int/docu/basictxt/b940111a.htm, 24.12.2006.
50) The NATO Berlin Summit Declaration, http://www.nato.int/ docu/pr/1996/p96-063e.htm, 24.12.06.
51) The North Atlantic Council, Washington Summit Communiqué, Washington, 24 Nisan 1999 http://www.nato.int/docu/pr/1999/p99-064e.htm, 03.11.2007.
52) WHITE, Brian, Understanding European Foreign Policy, Palgrave, New York, 2001
53) WHITMAN, Richard G., “NATO the EU and ESDP: An Emerging Division of Labor?”, Contemporary Security Policy, Vol.25, No.3, December 2004.

ISSN: 1305-4740
Yayın Aralığı: 3
Başlangıç: 2005
Yayıncı: Millî Savunma Üniversitesi Atatürk Stratejik Araştırmalar ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

İran Nükleer Krizinde Bıçak Sırtında Siyaset

Kemal TURAN

Körfez Savaşı ve Irak'ın İşgali Arasındaki Dönemde Irak'ta Faaliyet Gösteren BM Misyonları

Mehmet Akif OKUR

Soğuk Savaş Sonrası Dönemde NATO - AB İlişkilerinde Rekabet-İşbirliği Analizi ve Türkiye Faktörü

Öner AKGÜL

Soğuk Savaş Sonrası Dönemde NATO–AB İlişkilerinde Rekabet-İşbirliği Analizi ve Türkiye Faktörü

Öner AKGÜL

Lizbon Reform Andlaşması'nın Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası'na İlişkin Düzenlemelerinin Analizi

Barış ÖZDAL

Türkiye'nin Güvenlik Strateji Belgesi Nasıl Hazırlanmalıdır?

Ahmet KÜÇÜKŞAHİN, E. Önder UYAR, Erçin TAHMİNCİLER, Duygu DİNÇER

Yirmi Birinci Yüzyılda Çatışma Alanlarında Görülen Yeni Unsurlar

Haldun YALÇINKAYA, Kadir Tamer TÜRKEŞ