MEHMET ALİ SAKİN, Özgür AZAPOĞLU

Tokat-Kazova Koşullarında Şeker Mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) Taze Koçan ve Tane verimi ile Bazı Verim ve Kalite Özelliklerine Azot ve Fosforun Etkileri

Bu çalışmanın amacı, Tokat-Kazova koşullarında şeker mısırında taze koçan ve tane verimi ile bazı verim ve kalite özellikleri üzerine azot ve fosfor dozlarının etkilerini belirlemektir. Araştırma, 2010 ve 2011 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada bitki materyali olarak hibrit Vega F1 şeker mısırı çeşidi kullanılmıştır. Tarla denemeleri tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede azot dozları kontrol, 16 kg da-1, 24 kg da-1 ve 32 kg da-1 fosfor dozları ise kontrol, 8 kg da-1, 10 kg da-1 ve 12 kg da-1 olarak uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; erkenciliği sağlaması, koçan özelliklerini iyileştirmesi, dekara taze koçan ve taze tane verimi yanında kaliteyi de artırması nedeniyle dekara 24 kg azot dozunun uygun olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, fosfor dozlarının verim ve kalite özelliklerine etkisinin ise önemsiz olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Azot, fosfor, gübreleme, kalite, şeker mısırı, verim

PDF

___

Akintoye HA, Olaniyan AB (2012). Yield of sweet corn in response to fertilizer sources. Global Advanced Research Journal of Agricultural Science, 1(5): 110-116.
Albayrak Ö (2013). Diyarbakır Koşullarına Uygun Şeker Mısır (Zea mays L. saccharata Sturt.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimler Ens. Tarla Bitk. Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, , 47 Sayfa, Diyarbakır.
Alimohammadi M, Yousefi M, Zandi P (2011). Impact of Nitrogen rates on growth and yield attributes of Sweet Corn grown under different phosphorus levels. Journal of American Science, 7(10): 201-206.
Alp R (2000). Şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) azot ve potasyumun verim ve verim unsurlarına etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimler Ens. Tarla Bitk. Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 47 Sayfa, Tokat.
Arun Kumar MA, Gali SK, Patil RV (2007). Effect of levels of NPK on quality of sweet corn grown on vertisols. Karnataka J. Agric. Sci., 20(1): 44 – 46.
Asghar A, Ali A, Syed WH, Asif M, Khaliq T, Abid AA (2010). Growth and yield of maize (Zea mays L.) cultivars affected by NPK application in different proportion. Pakistan Journal of Science, 62 (4): 211-216.
Azanza F, Bar-Zur A, Juvik JA (1996). Variation in sweet corn kernel characteristics associated with stand establishment and eating quality. Euphytica, 87:7-18.
Bhatt PS (2012). Response of sweet corn hybrid to varying plant densities and nitrogen levels. African Journal of Agricultural Research Vol. 7(46): 6158-6166.
Çetinkol M (1989). Tatlı Mısır Üretimi. Hasat Aylık Tarım Dergisi. İstanbul.
Dartt B, Black R, Marks P, Morrone V (2002). Cost of fresh market sweet corn production in Monroe country, Michigan Staff Paper 2002-40.
Doerge TA, Stroehlein JL, Tucker TC, Fangmeier DD, Oebker NF, McCreary TW, Husman SH (1990). Effects of nitrogen and water rates on nitrogen uptake dynamics in drip irrigated Sweet Corn. College of Agriculture, University of Arizona, Vegetable Report, 32-46.
Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları II). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 1021, 381 s., Ankara.
Eşiyok D, Bozokalfa MK, Uğur A (2004). Farklı lokasyonlarda yetiştirilen şeker mısır (Zea mays L. var. saccharata) çeşitlerinin verim kalite ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 41 (1):1-9.
Fletcher A, Moot DJ, Stone PJ (2004). Fertilizer P effects on biomass partitioning and quality of sweet corn in a cool temperate environment. 4th International Crop Science Congress, September, Brisbane, Australia.
Geleta SB, Brinsfield RB, Mulford FR, Womack HE, Briand CH, O’Keefe JA (2004). Managing phosphorus for yield and quality of sweet corn grown on high phosphorus soils of Maryland’s eastern shore. Can. J. Plant Sci. 84: 713–718.
Gençtan T, Emeklier Y, Çölkesen M, Başer İ (1995). Sıcak İklim Tahılları Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. Ziraat Mühendisliği 4. Teknik Kongresi, Ankara. S.429-448.
Gökmen S, Alp R, Sakin, MA (2004). Şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) azot ve potasyumun verim ve verim unsurlarına etkileri. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, Bildiri Kitabı 1. Cilt, 269-276, 11-13 Ekim, Tokat.
Grazia J, Tittonell PA, Germinara D, Chiesa A (2003). Phosphorus and nitrogen fertilization in sweet corn (Zea mays L. var. saccharata Bailey). Spanish Journal of Agricultural Research 1(2): 103-107.
Hale TA, Hassell RL, Phillips T, Halpin E (2005). Taste panel perception of sweetness and sweetness acceptability compared to high pressure liquid chromatography analysis of sucrose and total sugars among three phenotypes (su, se, and sh2) at varying maturities of fresh sweet corn. Horttechnology, 15(2): 313-317.
Kara B, Akman Z (2002). Seker mısırda (Zea mays saccharata Sturt.) koltuk ve uç ile yaprak sıyırmanın verim ve koçan özelliklerine etkisi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2): 9-18.
Karaman MR, Brohi A (2004). 3. Ulusal Gübre Kongresi. Tarım, Sanayi, Çevre Bildiri Kitabı. Cilt 2, Ek Çizelgeler Bölümü, 11-13 Ekim, S: 1415-1426, Tokat.
Khan HZ, Iqbal S, Akbar N, Jones DL (2011). Response of maize (Zea mays L.) varieties to different levels of nitrogen. Crop & Environment. 2(2): 15-19.
Khatun HA, Hasan MM, Sultana S, Khatun MS, Rahman ME, Oh DH (2012). Effect of irrigation and nitrogen levels on the growth and yield of maize. Biological and Biomedical Reports, 2(2): 87-93.
Kırtok Y (1998). Mısır Üretimi ve Kullanımı. 445 sayfa, Kocaoluk Yayınevi, İstanbul.
Koçak M, Köycü C (1994). Samsun ekolojik şartlarında bazı tatlı mısır çeşitlerinde verim, verim öğeleri ve bazı kalite özelliklerine azotlu gübrelemenin etkisi üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 83-94.
Kunst A, Draeger B, Ziegenhorn J (1988). D-Glucose. In Methods of Enzymatic Analysis (Bergmeyer, H. U., ed.), 3rd ed., VI: 163-172, VCH Publishers (UK) Ltd., Cambridge, UK.
Lee SS, Choi SJ (1990). Nitrojen uptake, yield and gross income of sweetcorn as affected by nitrogen. Korean Journal of Crop Science, 35 (1): 83-89.
Michalojic Z, Nurzynski J, Kossowski JM (1996). Effect of Nitrogen Fertilizer Application and Harvesting Date on Yield and Chemical Composition of Sweet Corn. Horticulture, 4: 105-111.
Oktem A (2005). Response of sweet corn (Zea mays saccharata Sturt) to nitrogen ve intra row spaces in semi-arid region. Pakistan Journal of Biological Sciences 8 (1): 160-163.
Oktem A (2008). Effect of nitrogen on fresh ear yield and kernel protein content of sweet corn (Zea mays saccharata) under upper Mesopotamia region of Turkey. Indian Journal of Agricultural Sciences, 78 (1): 50-52.
Oktem A, Oktem G, Emeklier HY (2010). Effect of nitrogen on yield and some quality parameters of sweet corn. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 41(7): 832-847.
Olcyzk T, Li Y, Simonne E, Mylavarapu R (2003). Reduced phosphorus fertilization effects on yield and quality of sweet corn grown on a calcareous soil. Proc. Fla. State Hort. Soc. 116: 95-97.
Onasanya RO, Aiyelari OP, Onasanya A, Oikeh S, Nwilene FE, Oyelakin OO (2009). Growth and Yield Response of Maize (Zea mays L.) to Different Rates of Nitrogen and Phosphorus Fertilizers in Southern Nigeria. World Journal of Agricultural Sciences, 5 (4): 400-407.
Orosz F, Jakab S, Losak T, Slezak K (2009). Effects of fertilizer application to sweet corn (Zea mays) grown on sandy soil. Journal of Environmental Biology, 30(6): 933-938.
Outlaw WH, Mitchell CT (1988). Sucrose. In Methods of Enzymatic Analysis (Bergmeyer, H.U., ed.) 3rd ed., VI: 96-103, VCH Publishers (UK) Ltd., Cambridge, UK.
Rangarajan A, Ingall B, Orfanedes M, Wolfe D (2002). In-row spacing and cultivar affects ear yield and quality of early planted sweet corn. Hort Technology, 12(3): 410-415.
Rivera-Hernandez B, Carrillo-Avila E, Obrador-Olan JJ, Juarez-Lopez JF, Aceves-Navarro LA, Garcia-Lopez E (2009). Soil moisture tension and phosphate fertilization on yield components of A-7573 sweet corn (Zea mays L.) hybrid, in Campeche, Mexico. Agricultural Water Management, 96: 1285–1292.
Sahoo SC, Mahapatra PK (2007). Yield and economics of sweet corn (Zea mays) as affected by plant population and fertility levels. Indian Journal of Agronomy, 52 (3): 239-242.
Sakin MA, Düzdemir O, Gözübenli H, Sayaslan A, Kapar H, Aydın Y (2011b). Bazı yeni şeker mısırı tiplerinin farklı çevrelerde verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi, TÜBİTAK projesi, 108O727, Eylül 2011, Sonuç raporu, Tokat.
Sencar Ö (1988). Mısır yetiştiriciliğinde ekim sıklığı ve azotun etkileri. C. Ü. Tokat Zir. Fak. Yay., 6, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, 3, Tokat.
Sencar Ö, Gökmen S, Koç H, Okutan M (1992). Tokat ekolojik şartlarında II. ürün olarak şeker mısır yetiştirme olanaklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. C. Ü. Tokat Zir. Fak Dergisi, 9(1): 242-257.
Turgut İ (2000). Bursa koşullarında yetiştirilen şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) bitki sıklığının ve azot dozlarının taze koçan verimi ile verim ögeleri üzerine etkisi. Turk J Agric For., 24: 341–347.
Uslu ÖS (1999). Farklı azot dozlarının Kahramanmaraş şartlarında II. ürün olarak yetiştirilen mısır (Zea mays L.) bitkisinde büyüme ve fizyoloji özelliklere etkisi. KSÜ Fen Bilimler Ens. Tarla Bitk. Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
Ülger AC (1986). Relation Verschiedener Mais-Inzuchtlinien und Hybridener auf Steigerdes Stickst Offan Gebest, Dissertation, Hohenheim Stuttgart, W. Germany.
Wajid A, Ghaffar A, Maqsood M, Hussain K, Nasim W(2007). Yield response of maize hybrids to varying nitrogen rates. Pak. J. Agri. Sci., 44 (2): 217-220.
Wu P, Dai Q, Tao Q (1993). Effect of fertilizer rates on the growth, yield, and kernel composition of sweet corn. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 24(3-4): 237-253.