SØREN KIERKEGAARD’TA VAROLUŞ, KENDİLİK VE HAKİKAT

Søren Kierkegaard geleneksel felsefenin bu zamana dek insanı açıklamada daha çok rasyonalist söylemi esas aldığını belirtir ve rasyonalist söylemin insanın bireyselliğini önemsemediğini düşünür. O, kendi düşüncesini oluştururken daha çok Hegel’in sisteminde nesnel/mutlak tinin gölgesi altında değersizleştirilmiş bireyi önemser. Çünkü Hegel’in sisteminde insanın bireysel varoluşu ikinci plandadır. Bundan dolayı Kierkegaard insanın salt akılcı söylemlerle tanımlanamayacağını, akılcı söylemin her zaman eksik kaldığını belirtir. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en önemli niteliğin onun tinselliği olduğunu düşünen Kierkegaard korku, kaygı, umutsuzluk gibi insana özgü psikolojik öğeleri dikkate alarak somut bir insan profili resmeder. Kierkegaard somut insan varoluşundan hareket ederek yeni bir perspektif geliştirir. Varoluşçu düşüncenin kurucusu olarak kabul edilen Kierkegaard insanın kendiliğinin seçimler yoluyla oluştuğunu düşünür. Somut insan üç farklı seçimle kendiliğine ve hakikate ulaşır. Estetik, etik ve dinî seçim üç temel seçim olarak karşımıza çıkar. Kierkegaard’a göre dinî seçim en üst seçimdir. İnsan dinî olanı seçtiğinde Tanrı karşısındaki eksikliğini ve acziyetini fark eder ve kendi olabilir. Kendilik’e ve dolayısıyla hakikate ulaşmak da umutsuzluk ve insanın içselliğiyle mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Hakikat, Kendilik, Kierkegaard, Seçim, Varoluş.

PDF

___

Anderson L., S. (2014). Kierkegaard Üzerine (çev. Gökhan Gürdal). Ankara: Sentez Yayıncılık.
Blackham, H.J. 2005). Altı Varoluşçu Düşünür (çev. Ekin Uşaklı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Cauly, O. (2006). Kierkegaard (çev. Işık Ergüden). Dost Kitabevi Yayınları.
Çetin, E. (2016). Kierkegaard’a Göre Özne-Nesne İlişkisi (1. Baskı). Kayseri: Kimlik Yayınları.
Durmaz, N. (2019). “Kierkegaard Felsefesinde Hakikatin (Doğruluğun) Görünümü”. Trabzon İlahiyat Dergisi, 6 (2), 53-75.
Folquie, P. (1998). Varoluşçunun Varoluşu (çev. Yakup Şahan). İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
Gödelek, K. (2008). “Kierkegaard’ın İnsan Görüşü”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (5), 57-371.
Hannay, A. (2013). Kierkegaard (çev. Nur Nirven, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Kierkegaard, S. (1945). Stages On Life’s Way (çev. Walter Lowrie). New Jersey: Princeton University Press.
Kierkegaard, S. (1992a). Concluding Unscientific Postcript to Philosophical Fragments (Çev.: Howard V. Hong, Edna H. Hong). New Jersey: Princeton University Press.
Kierkegaard, S. (1992b). Either/Or (çev. Alastair Hannay). London: Penguin Books.
Kierkegaard, S. (2002). Korku ve Titreme (çev. İbrahim Kapaklıkaya). Anka Yayınları.
Kierkegaard, S. (2005). Kahkaha Benden Yana (çev. Nedim Çatlı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kierkegaard, S. (2007). Ölümcül Hastalık Umutsuzluk (çev. M. Mukadder Yakupoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Kierkegaard, S. (2010). Baştan Çıkarıcının Günlüğü (çev. Süha Sertabiboğlu). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kierkegaard, S. (2013a). Evliliğin Estetik Geçerliliği (çev. İbrahim Kapaklıkaya). İstanbul: Araf Yayınları.
Kierkegaard, S. (2013b). Kişiliğin Gelişiminde Etik-Estetik Dengesi (çev. İbrahim Kapaklıkaya). İstanbul: Araf Yayınları.
Kierkegaard, S. (2015). Müzikal Erotik Ya Da Dolayımsız Erotik Evreler (Çev.: Merve Elma). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Kierkegaard, S. (2018). Tanrı’ya İhtiyaç Duymak (çev. Zeynep Yeter). İstanbul: Zeplin Kitap.
Kierkegaard, S. (2020). Ya/Ya Da, (çev. Nur Beier). İstanbul: Alfa Yayınları.
Koç, E. (2017). Soren Kierkegaard Felsefesinde Umutsuzluktan İmana/Umuda, Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları içinde (173-190). Konya: Çizgi Kitabevi.
MacIntyre, A. (2001). Varoluşçuluk, (çev. Hakkı Hünler). İstanbul: Engin Yayıncılık.
Magill, F. (1971). Egzistansiyalist Felsefenin Beş Klasiği (çev. Vahap Mutal). İstanbul: Hareket Yayınları.
Manav, F. ve Gürdal G. (2013). Kierkegaard Birey ve Varoluş Üzerine (1. Baskı). Ankara: Sentez Yayıncılık.
Politis, H. (2012). Kierkegaard Sözlüğü (çev. İbrahim Eylem Doğan). İstanbul: Say Yayınları.
Solomon, C. Robert. (2020). Akılcılıktan Varoluşçuluğa Varoluşçular ve 19. Yüzyıldaki Kökleri. (çev. Reha Kuldaşlı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Strathern, P. (1999). 90 Dakikada Kierkegaard (çev. Murat Lu). İstanbul: Gendaş A.Ş.
Talay, Z. (2017). Macintyre ve Kierkegaard’ta Benlik Anlayışı, Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları içinde (57-64). Konya: Çizgi Kitabevi.
Taşdelen, V. (2004). Kierkegaard’ta Benlik ve Varoluş (1. Baskı). Ankara: Hece Yayınları.
Taşdelen, V. (2010). “Kierkegaard Psikolojisi: Tutku”, Başka Psikiyatri ve Düşünce Dergisi, (4), 133-145.
Türkyılmaz, Ç. (2016). Bunalım Çağı Kierkegaard, Marx, Nietzsche (1. Baskı). Ankara: Bibliotech Yayınları.
Wahl, J. (1999). Varoluşçuluğun Tarihçesi (1. Baskı). (çev. Bertan Onaran), İstanbul: Payel Yayınevi.
Yıldırımer, Ş. (2020). Søren Kierkegaard'da Öznel Hakikat Kavramı (1. Baskı). Ankara: Hece Yayınları.