Zekiye Ceren ARITULUK, Ayşe Mine GENÇLER ÖZKAN, Nurten EZER

Türkiye’de Yetişen Üç Tanacetum L. Taksonu (Asteraceae) Üzerinde Karşılaştırmalı Anatomik Çalışmalar

Tanacetum L. (Asteraceae) dünyada 160 kadar, ülkemizde ise 47 tür ile temsil edilen kompleks bir cinstir. Geleneksel tedavide kullanılan birçok türe sahip bu cinsin türleri arasında yer alan Tanacetum parthenium (L.) Sch.Bip., içeriğinde bulunan partenolit nedeniyle birçok farmakope ve monografta kayıtlı ofisinal bir türdür. Yapılan çalışmalar, T. argenteum (Lam.) Willd.’in alttürlerinde de temel aktif bileşik olarak partenolit olduğunu göstermiştir. Bu çalışmada, yaygın olarak bilinen T. parthenium yanında, partenolit içeriği nedeniyle tıbbi bitki potansiyeline sahip olan ve daha önce üzerinde anatomik bir çalışmaya rastlamadığımız T. argenteum (Lam.) Willd. ssp. canum (C.Koch) var. pumilum ve T. argenteum (Lam.) Willd. ssp. flabellifolium (Boiss. & Heldr.) Grierson taksonlarının anatomik özellikleri araştırılmıştır. Taksonların gövde ve yapraklarından alınan enine ve yüzeysel kesitler ışık mikroskobu ile incelenmiş ve anatomik karakterler tanımlanmıştır. Gövde ve yaprak yüzeyinde bulunan tek sıralı, çok hücreli örtü tüyleri ile bifasyal yaprakları T. parthenium’u çalışılan diğer taksonlardan ayıran en belirgin anatomik karakterlerdir. T. argenteum’un iki alt türü arasında anatomik olarak belirgin bir fark olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tanacetum, gövde, yaprak, bitki anatomisi, Asteraceae

Comparative Anatomical Studies on Three Tanacetum L. Taxa (Asteraceae) Growing in Turkey

Tanacetum L. (Asteraceae) is a complex genus represented by 160 species in the world and 47 species in our country. Tanacetum parthenium (L.) Sch.Bip., among the species of this genus which have been used in traditional treatments, is an official species registered in many pharmacopoeia and monographs due to its parthenolide content. Studies have shown that subspecies of T. argenteum (Lam.) Willd. also contain parthenolide as the major active constituent. In this study, besides the well known T. parthenium, the anatomical characteristics of parthenolide-containing taxa with therapeutic potential; T. argenteum (Lam.) Willd. ssp. canum (C.Koch) var. pumilum and T. argenteum (Lam.) Willd. ssp. flabellifolium (Boiss. & Heldr.) Grierson were also investigated for the first time. The transverse and superficial sections taken from the stems and leaves of the taxa were examined by light microscope and specific anatomical features were defined. Uniserial, multicellular covering hairs on stem and leaf surface and bifacial leaf structure are the most prominent characters that distinguish T. parthenium from other studied taxa. There was no significant anatomical difference found between the two infraspecific taxa of T. argenteum.

Keywords:

Tanacetum, stem, leaf, plant anatomy, Asteraceae,

PDF

___

Abad, M. J., Bermejo, P. and Villar, A. 1995. “An approach to the genus Tanacetum L. (Compositae): phytochemical and pharmacological review”, Phytotherapy Research, 9(2), 79-92.
Arıtuluk, Z. C. 2016. “Antalya’da yetişen Tanacetum L. (Asteraceae) cinsine ait taksonlar üzerinde araştırmalar”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 224-227.
Chaves, J. S. and Da Costa, F. B. 2008. “A proposal for the quality control of Tanacetum parthenium (feverfew) and its hydroalcoholic extract”, Revista Brasileira de Farmacognosia, 18(3), 360-366.
Ciccarelli, D., Garbari, F. and Pagni, A. M. 2007. “Glandular hairs of the ovary: a helpful character for Asteroideae (Asteraceae) taxonomy?”, Annales Botanici Fennici, 44, 1-7.
Çelebioğlu, S. and Baytop, T. (1949). “Bitkisel tozların tetkiki için yeni bir reaktif”, Farmakognozi Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 19-301.
Davis, P. (1975). “Flora of Turkey and the East Aegean Islands”, Edinburgh University Press, Edinburgh, Vol. 5.
Erdogan Orhan, I., Tosun, F., Gulpinar, A. R., Kartal, M., Duran, A., Mihoglugil, F. and Akalgan, D. 2015. “LC-MS quantification of parthenolide and cholinesterase inhibitory potential of selected Tanacetum L. (Emend. Briq.) taxa”, Phytochemistry Letters, 11, 347-352.
European Pharmacopoeia (2014). “Tanaceti parthenii herba 8th ed., Council of Europe, Strasbourg.
Gören, N., Arda, N. and Çaliskan, Z. (2002). “Chemical characterization and biological activities of the genus Tanacetum (Compositae)”, Studies in Natural Products Chemistry, Elsevier, Vol. 27, Part H, 547-658.
Grierson, A. (1975). “Tanacetum L.”, Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, Vol. 5, 256-292.
Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. and Babaç, M. (2012). “Türkiye Bitkileri Listesi (Damarli Bitkiler)”, ANG Vakfi, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları. İstanbul, 203-207.
Kodak, E., Pinar, N. M., Adigüzel, N. and Acar, A. 2012. “Pollen morphology of some taxa of genus Tanacetum L.(Asteraceae) in Turkey”, Mellifera, 12(24), 2-10.
Korkmaz, M., Kandemir, A., İlhan, V. and Yıldırımlı Doğan, N. 2015. “Tanacetum erzincanense (Asteraceae), a new species from Erzincan, Turkey”, Turkish Journal of Botany, 39(1), 96-104.
Kreuger, M. R. O., Grootjans, S., Biavatti, M. W., Vandenabeele, P. and D’Herde, K. 2012. “Sesquiterpene lactones as drugs with multiple targets in cancer treatment: focus on parthenolide”, Anti-Cancer Drugs, 23(9), 883-896.
Mathema, V. B., Koh, Y. S., Thakuri, B. C. and Sillanpaa, M. 2012. “Parthenolide, a sesquiterpene lactone, expresses multiple anti-cancer and anti-inflammatory activities”, Inflammation, 35(2), 560-565.
Metcalfe, C. R. and Chalk, L. (1950). “Anatomy of the Dicotyledons 2nd ed.” Clarendon Press, Oxford, London, Vol. 2.
Özmen, E., Kızılpınar, I., Özudoğru, B., Doğan, C. and Erik, S. 2009. “Pollen morphology of some taxa of aromatic genus Tanacetum L. (Asteraceae)”, Journal of Pharmaceutical Sciences, 34, 1-11.
Pareek, A., Suthar, M., Rathore, G. S., and Bansal, V. 2011. “Feverfew (Tanacetum parthenium L.): A systematic review”, Pharmacognosy Reviews, 5(9), 103–110.
Rahfeld, B. (2009). “Mikroskopischer Farbatlas pflanzlicher Drogen”, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, 104-105.
Rahman, A., Alam, M., Hossain, M., Nesa, M., Islam, A., and Rahman, M. M. 2008. “Study of Species Diversity on the family Asteraceae (Compositae) of the Rajshahi Division”, Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 4(6), 794-797.
Simmons, C., Raj, S. K. and Saxena, P. 2002. “Morphocytological characterization of feverfew, Tanacetum parthenium (L.) Schultz Bip.”, Journal of Herbs, Spices & Medicinal plants, 9(1), 29-45.
Sonboli, A. and Oberprieler, C. 2012. “Insights into the phylogenetic and taxonomic position of Tanacetum semenovii Herder (Compositae, Anthemideae) based on nrDNA ITS sequences data”, Biochemical Systematics and Ecology, 45, 166-170.
Tekin, M. and Kartal, Ç. 2016. “Comparative anatomical investigations on six endemic Tanacetum (Asteraceae) taxa from Turkey”, Pakistan Journal of Botany, 48(4), 1501-1515.
Upton, R., Graff, A., Jolliffe, G., Länger, R. and Williamson, E. (2011). “American Herbal Pharmacopoeia: Botanical Pharmacognosy-Microscopic Characterization of Botanical Medicines”, CRC Press, New York.