Yaşlı Sürücülerin Araba Kullanma Becerilerinin Değerlendirilmesi

Amaç: Çalışmamız, yaşlı bireylerin araba kullanma becerilerini değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza yaş ortalamaları 76,36±6,18 yıl olan 10 erkek birey katıldı. AutoSim AS1000 Driving Simulator cihazıyla simülasyon ortamında bireylerin trafikte davranışları ve araç kullanma becerileri gözlemsel olarak değerlendirildi. Gözlemsel değerlendirme sırasında literatürde belirtilen araba kullanma yeterliliklerinden faydalanılarak görev listesi hazırlandı. Sonuçlar: Simülasyon ortamında yapılan değerlendirmelerde, yaşlı bireylerden 6’sı aracı kullanmaya başlamadan önce operasyonel araç parçalarını kendi antropometrilerine göre düzenlemedi, 5’i araç park halindeyken el frenini, 4’ü aracı kullanırken sinyal işaretçisini kullanmadı, 2’si şerit değiştirme sırasında şerit uygunluğunu kontrol etmedi ve 1 birey de hız limitini aştı. Tartışma: Aktif olarak araba kullanan yaşlıların araba kullanma becerilerinin değerlendirildiği bu çalışmada, bireylerin hem operasyonel araç parçalarının kullanımında hem de sürüş davranışlarında sorunlar tespit edildi. Yaşlıların sürüş becerilerinin, kişisel faktörlerinin ve simülasyon temelli değerlendirmelerinin ayrıntılı analizi, toplumda güvenilir ulaşım seçeneklerinin sağlanması için gereklidir. Sürücü değerlendirmelerinde simülasyon cihazlarının kullanımı, yaşlı sürücüler için kazaların önlenmesinde, becerilerin değerlendirilmesinde ve hataların tespitinde önemli yer tutabilir.

Anahtar Kelimeler:

Sürücü değerlendirmesi, İş ve uğraşı terapisi, yaşlı, bilgisayar simülasyonu

PDF

___

Aksan, N., Anderson, S. W., Dawson, J., Uc, E., & Rizzo, M. (2015). Cognitive functioning differentially predicts different dimensions of older drivers’ on-road safety. Accident Analysis & Prevention, 75, 236-244.
Aksan, N., Hacker, S. D., Sager, L., Dawson, J., Anderson, S., & Rizzo, M. (2016). Correspondence between simulator and on-road drive performance: implications for assessment of driving safety. geriatrics, 1(1), 8.
Anstey, K. J., Wood, J., Lord, S., & Walker, J. G. (2005). Cognitive, sensory and physical factors enabling driving safety in older adults. Clinical psychology review, 25(1), 45-65.
Bassuk, S. S., Glass, T. A., & Berkman, L. F. (1999). Social disengagement and incident cognitive decline in community-dwelling elderly persons. Annals of internal medicine, 131(3), 165-173.
Dickerson, A. E., Meuel, D. B., Ridenour, C. D., & Cooper, K. (2014). Assessment tools predicting fitness to drive in older adults: a systematic review. American Journal of Occupational Therapy, 68(6), 670-680.
Fonda, S. J., Wallace, R. B., & Herzog, A. R. (2001). Changes in driving patterns and worsening depressive symptoms among older adults. The Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 56(6), S343-S351.
Karthaus, M., & Falkenstein, M. (2016). Functional changes and driving performance in older drivers: assessment and interventions. Geriatrics, 1(2), 12.
Klavora, P., & Heslegrave, R. J. (2002). Senior drivers: An overview of problems and intervention strategies. Journal of Aging and Physical Activity, 10(3), 322-335.
Levasseur, M., Audet, T., Gelinas, I., Bedard, M., Langlais, M. È., Therrien, F. H., ... & D’Amours, M. (2015). Awareness tool for safe and responsible driving (OSCAR): a potential educational intervention for increasing interest, openness and knowledge about the abilities required and compensatory strategies among older drivers. Traffic injury prevention, 16(6), 578-586.
Lee, H. C., Cameron, D., & Lee, A. H. (2003). Assessing the driving performance of older adult drivers: on-road versus simulated driving. Accident Analysis & Prevention, 35(5), 797-803.
Lee, J., Ward, N., Boer, E., Brown, T., Balk, S., & Ahmad, O. (2013). Exploratory Advanced Research: Making Driving Simulators More Useful for Behavioral Research–Simulator Characteristics Comparison and Model-Based Transformation.
Lyman, J. M., McGwin Jr, G., & Sims, R. V. (2001). Factors related to driving difficulty and habits in older drivers. Accident Analysis & Prevention, 33(3), 413-421.
Mullen, N., Charlton, J., Devlin, A., & Bedard, M. (2011). Simulator validity: Behaviors observed on the simulator and on the road.
Nielson, K. A., Langenecker, S. A., & Garavan, H. (2002). Differences in the functional neuroanatomy of inhibitory control across the adult life span. Psychology and aging, 17(1), 56.
Riener, A. (2010). Assessment of simulator fidelity and validity in simulator and on-the-road studies. International Journal on Advances in Systems and Measurements, 3(3).
Rizzo, M. (2011). Impaired driving from medical conditions: a 70-year-old man trying to decide if he should continue driving. Jama, 305(10), 1018-1026.
Schneider, B. A., & Pichora-Fuller, M. K. (2000). Implications of perceptual deterioration for cognitive aging research.
Song, C. S., Lee, J. H., & Han, S. W. (2016). Test-retest reliability of the safe driving behavior measure for community-dwelling elderly drivers. Journal of physical therapy science, 28(6), 1716-1719.
Suzman, R., & Beard, J. (2011). National Institute on Aging, National Institutes of Health. World Health Organization. Global Health and Ageing [NIH Publication 11-7737][Internet].
Wang, X. (2018). The Impact of Health Conditions on Elderly Driving: A National-Level Longitudinal Study Using the Health and Retirement Study.
Webber, S. C., Porter, M. M., & Menec, V. H. (2010). Mobility in older adults: a comprehensive framework. The Gerontologist, 50(4), 443-450.
Wiseman, E., & Souder, E. (1996). The older driver: a handy tool to assess competence behind the wheel. Geriatrics (Basel, Switzerland), 51(7), 36-38, 41-32, 45.
Yordanova, J., Kolev, V., Hohnsbein, J., & Falkenstein, M. (2004). Sensorimotor slowing with ageing is mediated by a functional dysregulation of motor‐generation processes: evidence from high‐resolution event‐related potentials. Brain, 127(2), 351-362.