Modernlik-Postmodernlik Ekseninde Serseri Âşıklar ve Mavi Kadife Filmlerinin Göstergebilimsel Karşılaştırılması

Zihinde, dilde ve yaşamda yerleşik hâle gelmiş modernliğin yanı sıra bazıları için karşıtlık, bazıları için de süreklilik bağlamında modernlikle ilişkilendirilen postmodernlik, bu çalışmanın eksenini oluşturmaktadır. Kültürel, sosyal, ekonomik ve siyasal alanlarda farklı bakış açısı ile dikkat çeken postmodernizm, tek bir yapı içerisinde açıklanamamaktadır. Bu nedenle postmodernizmi anlayabilmek için aydınlanma çağının ve aynı zamanda modernliğin açıklanması gerekmektedir. Modernizmin ortaya çıkmasında etkili olan Rönesans, Reform ve Aydınlanma Çağı birbiriyle paralel gelişen ve birbirini tamamlayan olgular olarak değerlendirilmektedir. Siyasal, toplumsal ve kültürel dönüşümlerin ortaya çıkarttığı modernizm, bireylere bir takım imkânlar vaad etmektedir. Modernizm, tek tipliği ve standartlara dayanan kalıpları benimsemiştir. Bu kalıplar da modernizme ve modernliğe karşı görüşlerin gelişmesine neden olmuştur. Modernizm ekseninde açıklanmaya çalışılan postmodernizmin ise kesin bir tanımı bulunmamaktadır. Bir anlatının anlamını değiştirerek yeni bir bakış açısıyla hem eskiyi sorgulayan hem de alternatifler üreten postmodernizm, modernizmden farklı ilkeleri benimsemiştir. Postmodernizm teklik karşısında çoğulculuğu, farklılığı, yerelliği ve aynı zamanda bireyin modern olandan bağımsızlaşarak özgürleşmesini savunmaktadır. Çalışmada modernlik-postmodernlik ilişkisi ve/veya karşıtlığı göstergebilimsel analiz üzerinden Jean-Luc Godard’ın “Serseri Âşıklar” ve David Lynch’in “Mavi Kadife” filmleri örnekleminde ele alınmıştır. Böylelikle modernlik-postmodernlik bağlamında anlam kazanmış görüşlerin, söz konusu filmler üzerinden değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonuç olarak örnek filmler incelendiğinde; modernizmi postmodernizmden kesin sınırlar ile ayırmak çok mümkün görünmemektedir. Bu iki terim hem birbirinden beslenen hem de birbirinden uç noktalarda ayrışan aynı bütünü farklı şekillerde yorumlama perspektifi olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Modernizm, Postmodernizm, Göstergebilimsel Analiz

Semiotic Comparison of “À Bout De Souffle” with “Blue Velvet” Films on the Axis of Modernity-Postmodernity

Along with the modernity embedded in mind, language and life, postmodernity, which is associated with contrast for some and with modernity in the context of continuity for the others, constitutes the axis of this study. Postmodernism which draws attention with its different point of views in cultural, social, economic and political fields, may not be explained in a single structure. It is therefore necessary to explain both the era of enlightenment and modernity so as to understand postmodernism. The Renaissance, Reform and Enlightenment Age, which are effective in the emergence of modernism, are considered as paralel developing and complementary facts. Modernism created by political, social and cultural transformations promises individuals of a variety of possibilities. Modernism has adopted patterns based on uniformity and standards. These patterns have thus led to the development of views which are against modernism and modernity. There is no definitive definition of postmodernism which is tried to be explained on the axis of modernism. By changing the meaning of a narrative, postmodernism, which both questions the old and produces alternatives with a new perspective, has adopted different principles from modernism. Postmodernism advocates pluralism, difference, locality, as well as liberation of the individual through becoming independent from the modern one. In the study, the relationship between modernity and postmodernity or the contrast between them were discussed in the sample of Jean-LucGodard’s “A bout de Souffle” and David Lynch’s “Blue Velvet” films through the semiotic analysis. In this way, the views that have gained meaning in the context of modernity-postmodernism, have been evaluated through the films in question. Consequently; it does not seem very possible to distinguish modernism from postmodernism with certain boundaries. These two terms can be evaluated as the perspective of interpreting the same whole in different ways, which are both fed from each other and are separated from one another at the extreme points.

Keywords:

Modernism, Postmodernism, Semiotic Analysis,

PDF

___

Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik, (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri, (B. Vardar-M. Rifat, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Baudrillard, J. (2011). Simülakr ve Simülasyon, 6. b., (O. Adanır, Çev.). Ankara: Doğubatı Yayınları.
Best, S. ve Kellner, D. (1998). Postmodern Teori: Eleştirel Soruşturmalar, (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Çüçen, K. (2006). “Batı Aydınlanmasının Düşünsel Kökenleri ve Eleştirisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı: 25-34.
Demir, Y. (2001). Modernizmden Postmodernizme Geçiş Sürecinin Dinamikleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Derrida, J. (2001). Writing and Difference, (Translated by A. Bass ). London: Routledge.
Faure, P. (1995). ‘Rönesans’, İstanbul: İletişim Yayınları.
Harvey, D. (2012). Postmodernliğin Durumu, (S. Savran, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Horkheimer, M. ve Adorno, T.W. (1996). Aydınlanmanın Diyalektiği II (O. Özügül, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Hoy, D. (2007). Jacques Derrida, Çağdaş Temel Kuramlar içinde, (Der.) Quentin Skinner, (A.Demirhan, Çev.). Ankara: Vadi Yayınları.
Jeanniere, A. (1994). “Modernite Nedir?” (N. Tutal-Küçük, Çev.). Modernite versus Postmodernite, (Mehmet Küçük), Ankara: Vadi Yayinları.
Karabulut, M., Biricik, İ. (2017). “Postmodern Edebiyatın Ne’liĞi” HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı(3): 34-45.
Karaduman, S. (2010). Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü, Journal of Yasar University, 17(5): 2886‐2899.
Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Lyotard, J. F. (1994). Postmodern Durum, (A. Çiğdem, Çev.). Ankara: Vadi Yayınları.
Murphy, J. W. (2000). Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Elestiri, (H. Arslan, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
Özkiraz, A. (2003). Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum, Konya: Çizgi Kitabevi.
Sarup, M. (2010). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (A. Güçlü, Çev.). İstanbul: Kırk Gece Yayınları.
Şaylan, G. (1999). Postmodernizm, Ankara: İmge Yayınları.
Vatandaş, C. (2015). Modern Çöküş-İnsanın Modern Halleri, İstanbul: Açılım Kitap.
Best,S. ve Kellner, D. (t.y.). Postmodern Theory, Erişim: 28.11.2018, https://pages. gseis.ucla.edu/faculty/kellner/essays/postmoderntheorych1.pdf