Klâsik Türk Şiirinde Bir Efsânevî Kahraman Olarak Seyyid Nesîmî

Edebiyat tarihimizde önemli bir yeri olan, tasavvufî inancından dolayı değişik bir üslup ve kişiliğe sahip Seyyid literary history, is a classical poet who can not be shared Nesîmî, 14.yüzyılın ikinci yarısı ve 15.yüzyılın başlarında between Turkish and Persian literature which lived in the yaşamış, Türkçe ve Farsça divanı olan, Türk ve Âzerî edebi-beginning of the 15th century and the Turkish and Persian yatı arasında paylaşılamayan klasik şairlerimizden biridir. divan. Iran and Azerbaijan were found in the field for a İran ve Azerbaycan sahasında uzun süre bulunmuş, daha long time, then came to Anatolia, he was killed by being sonra Anadolu'ya gelmiş, Hurûfî inancına bağlı olması skinned because of his devotion to Hurufi faith. His life yüzünden Halep'te derisi yüzdürülerek öldürülmüştür. adventure has given him the identity of a hero, and he has Onun hayat macerası, kendisine efsânevî kahraman kimliği been recognized as one of the seven great masters. kazandırmış ve yedi ulu ozandan biri olarak kabul edilmesi According to this; the nature of the poets, the poetry and sonucunu doğurmuştur. Buna göre; derisinin yüzülmesi the poetry of the poets in terms of being killed by skinning, suretiyle öldürülmesi, zulme uğraması, tasavvufî yönü, the persecution, the mystic direction, the submission, the teslimiyeti, inandığı davadan dönmemesi, ilâhî aşk uğruna return of his beliefs, the cesminic sacrifice for the sake of cismini feda etmesi, Mansûr'la aynı kaderi paylaşması divine love and the same destiny with the Mansur is not yönleri ile şairlerin manzumelerine malzeme olan Nesîmî, mentioned in the divans. This situation makes Nesîmî şairliği ile divanlarda neredeyse hiç anılmamıştır. İşte bu different from other poets. Nesîmî has taken its place as an durum Nesîmî'yi diğer şairlerden farklı kılmış; onun tıpkı image in divan poetry, just like mythologically-heresy mitolojik- efsânevî Fars kahramanları gibi divan şiirinde bir Persian heroes. mazmun olarak yerini almasını sağlamıştır. Bu çalışmada; efsânevî bir şahsiyet olarak Nesîmî'nin, 64 pieces of poetry obtained from 33 poets how Nesîmî was perceived by Divan poets as a mythical personality and divan şairleri tarafından nasıl algılandığı, manzumelerde nasıl yer bulduğu, 33 şairden elde edilen 64 nazım parça-how he found himself in the poems. sından hareketle ortaya konulmaya çalışılmıştır

As A Legendary Hero in The Classical Turkish Poetry Sayyid Nesimi

Sayyid Nesîmî, who has an important place in our literary history, is a classical poet who can not be shared between Turkish and Persian literature which lived in the beginning of the 15th century and the Turkish and Persian divan. Iran and Azerbaijan were found in the field for a long time, then came to Anatolia, he was killed by being skinned because of his devotion to Hurufi faith. His life adventure has given him the identity of a hero, and he has been recognized as one of the seven great masters. According to this; the nature of the poets, the poetry and the poetry of the poets in terms of being killed by skinning, the persecution, the mystic direction, the submission, the return of his beliefs, the cesminic sacrifice for the sake of divine love and the same destiny with the Mansur is not mentioned in the divans. This situation makes Nesîmî different from other poets. Nesîmî has taken its place as an image in divan poetry, just like mythologically-heresy Persian heroes. In this study; it is tried to put forward by moving from 64 pieces of poetry obtained from 33 poets how Nesîmî was perceived by Divan poets as a mythical personality and how he found himself in the poems.

PDF

___

AKSU, Hüsamettin (1998), “Hurûfîlik” Diyanet İslam Ansiklopedisi, XVIII, 408-411.
AKTAŞ, Hasan (2004), “Yeni Türk Şiirinde Seyyid Nesîmî ve Okulu” Yort Savul Yay.
AYAN, Hüseyin (1990), “Nesîmî Divanı” Ankara: Akçağ Yay.
BANARLI, Nihat Sami (1983), “Resimli Türk Edebiyatı Tarihi” I, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
BİLGİN, A. Azmi (2007), “Nesîmî” İslam Ansiklopedisi, XXXIII, 3-5.
CAFEROĞLU, Ahmet ve AKPINAR, Yavuz (1992), “Azerbaycan Türkleri Edebiyatı” Türk Dünyası El Kitabı, C.3, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., 597-669.
ERGUN, Saadettin Nüzhet (1945), “Türk Şairleri” I-IV, İstanbul.
GÜNDÜZ, Erol (2010), “Divan Şairi Seyyid Nesîmî’nin Halk Şairi Kul Nesîmî Üzerindeki Etkileri” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, III, S.12, 202-212.
İSEN, Mustafa (1990), “Latîfî Tezkiresi” Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
KALYON, Filiz (2015), “Nesîmî’nin Divanında ve Diğer Kaynaklarda Rastlanmayan Şiirleri” Turkish Studies, X, S.16, s.s. 783-806.
KESİK, Beyhan ve Emre Şengül (2017), “Nesîmî’nin Yayımlanmamış Gazelleri” Mertol Tulum Kitabı, Sivrihisar Belediyesi Yay, 457-463.
KORTANTAMER, Tunca (2010), “Nesîmî” (Çev: A. Uğur Nalcıoğlu), Atatürk Üni. Türkiyat Araştırmaları Enst. Dergisi, XLII, 119-122.
KÖKSAL, Mehmet Fatih (2000), “Seyyid Nesîmî’nin Bilinmeyen Tuyuğları” Journal of Turkish Studies, Agâh Sırrı Levend Hatıra Sayısı, XXIV, 182-208.
————, (2009), “Seyyid Nesîmî’nin Yayımlanmamış Şiirleri” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. L, 77-135.
KÜRKÇÜOĞLU, Kemal Edib (1973), “Seyyid Nesîmî Divanı’ndan Seçmeler” İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
OCAK, Ahmet Yaşar (2013), “Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler 15- 17. Yüzyıllar” İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
OLGUN, İbrahim (1970), “Nesimi Üzerine Notlar” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 47-68.
ÖZTÜRK, Yaşar Nuri (1976), “Hallâc-ı Mansûr ve Eseri Kitabü’t-Tevâsin” İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası.
PALA, İskender (2010), “Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü” İstanbul: Kapı Yay.
SCHİMMEL, Annemaria (2011), “Hallac, Kurtarın Beni Tanrı’dan” (Çev: G. Ahmetcan Asena) İstanbul: Pan Yayıncılık.
ŞENÖDEYİCİ, Özer (2013), “Nesîmî’nin Mahlasları Problemi” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi, LXVIII, 171-200.
ŞIHIYEVA, Seadet (2009), “Nesîmî’nin Millî Mensubiyeti Meselesi” Atatürk Üni. Türkiyat Araştırmaları Enst. Dergisi. (Hüseyin Ayan Özel Sayısı) XXXIX, 549-482.
ULUDAĞ, Süleyman (2005), “Tasavvuf Terimleri Sözlüğü” İstanbul: Kabalcı Yay.
USLUER, Fatih (2009), “Hurufîlik: İlk Elden Kaynaklarla Doğuşundan İtibaren” İstanbul: Kabalcı Yay.
————, (2009b), “Nesîmî Şiirlerinin Şerhlerinde Yapılan Yanlışlıklar” Turkish Studies. IV, S.2, 1072-1091.
————, (2013),“Nesîmî”, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/ index.php?sayfa=detay&detay=1201, (E.T.: 02.11.2017).
ÜNVER, Mustafa (2003), “İslâm’ın Solunda Bir Kur’an Şairi: Nesîmî ve Hac Motifleri”, Ondokuz Mayıs Üni. İlahiyat F. Dergisi, S. 14-15, 221-243.
————, (2007), “Nesîmî’nin Şiirlerinde Kur’an’a Referans Sorunu” Ondokuz Mayıs Üni. İlahiyat F. Dergisi, S. 24-25, 117-132.
ZÜLFE, Ömer (2005), “Seyyid Nesîmî’nin Tuyuğlarına Ek” Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. S. 4, 121-135.