Ekim Ortaç ULUDÜZ, Bilal ELBİR

İbni Sîrîn’den Yapılan Rüya Tabirnameleri ve Tercümeleri Üzerine

Rüyalar, geçmişten bu güne insanda merak uyandırmışbirtakım mistik tecrübelerdir. İnsan ve toplum hayatının budenli içinde olan bir konunun edebî eserlere yansıması tabii birdurumdur. Toplum hayatına dair birçok edebî tür klasik Türkedebiyatı sahasında, yer almaktadır. Rüyada görülenkavramlara dair yorum üretilen eserlere “tabirname” adıverilmiştir. İlk örneklerine Arap edebiyatında rastlanan bu tarzeserler genel itibariyle “bab” sistemi ile tasnif edilmişlerdir. Herbir bab, birbiriyle ilişkili olan konu veya nesnelerin rüyadagörülmesi ve tabir edilmesi üzerine kurgulanmaktadır. Önemlimuhaddis ve rüya tabircilerinden İbni Sîrîn’in tabirnamesiTürk edebiyatında en çok tercümesi yapılan tabirnamelerdenolmuştur. Kütüphanelerimizde bulunan İbni Sîrîntercümelerine dair nüshalarda bab sayıları ve içerikleriaçısından birtakım farklar bulunmaktadır. Hazırlanançalışmada İbni Sîrîn tercümeleri nüshalarına dair yeni bilgilerverilmiş ve Ankara Millî Kütüphane’de kayıtlı İbni Sîrîntercümelerinden biri incelenmiştir. Ayrıca incelenen yazma, birbaşka İbni Sîrîn tercümesi ile bab içerikleri açısındankarşılaştırılmıştır.

İbni Sîrîn’s on Dream Interpretation Book and Their Translations

Dreams are some mystical experiences that have aroused curiosity from the past to the present. Reflection of a subject in human and social life to the literary works is normal. Classical Turkish literature contains many literary genres of social life. The works produced comments on the concepts seen in dreams are called dream interpretation books. These kinds of books, which were found in Arabic literature in their first examples, were classified by partition system. Each partition is structured on the subject of seeing and dreaming the related subjects or objects. Significant sayings of the hadith and dream interpretation, İbni Sîrîn's dream interpretation book is one of the most translated the book in Turkish literature. There are some differences in terms of the number and content of the copies of İbni Sîrîn translations in our libraries. In the study, new information was given about the copies of İbni Sîrîn translations and one of the translations of İbni Sîrîn which was registered in Ankara National Library was examined. In addition, the study examined was compared with another İbni Sîrîn's translation in terms of section contents.

PDF

___

AKALIN, Haluk Şükrü vd. (2011), Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
BAHADIR, Savaşkan Cem (2017), İbni Sîrîn Rüyalar Kitabı - Hazâ Ta’bîr-nâmei İbni Sîrîn, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
BALABAN, Adem (2014),“Türkçe Yazma Tabirnameler”,Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 9, 112-132.
CEYLAN, Ömür (2000), Tasavvufî Şiir Şerhleri, İstanbul: Kapı Yayınları.
ÇELEBİ, İlyas (2008),“Rüya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 35,İstanbul: 306-309.
ERDOĞAN, Arzu (1993), Türkçe Rüya Tabir-nâmeleri, ve İbn-i Sîrîn’den Tercüme Edilen Bir Tabir-nâme, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ERDOĞAN, Mehtap (2012), “Rüya Tabirine Dair Bir Manzume: Diyarbakırlı Azmî’nin Miftâhu’l-Ma’ânî’si” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C: 5, S: 21.
Kadı Asker Şerîf Mehmed Molla Efendi, “Ta'bir-nâme”, 06 Mil Yz A 478/1, Millî Kütüphane, Ankara.
OTUGÜZEL, Abdurrahman (2018), Tabir-nâme-i İbni Sîrîn-i Âfâkî Giriş-MetinSözlük-Tıpkıbasım,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi),Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
TABAK, İbrahim (1999), İbn Sîrîn’in Cevamiu’t-Tabir Fi’r-Rüya Adlı Eseri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
YÜCEL, Ahmet (1999),“İbn Sîrîn”,Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 20, İstanbul: 358-359.