Bekir Sıtkı AYAĞ, Semra GÖKTÜRK, Ahmet Ferhan SAVRAN, Türker SAVAŞ

Çanakkale Koyunculuk İşletmelerinde 2009-2016 Yılları Arasındaki Süt Üretimine İlişkin bir Analiz

Çanakkale ilinde özellikle bitkisel üretime elverişli olmayan arazilerde koyun ve keçi yetiştiriciliği çiftçilerin temel geçim kaynağını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Çanakkale İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği kayıtlarında bulunan, 2009-2016 yılları arasında il genelinde çiğ süt desteklemelerine tabi olan 1152 işletmeye ait müstahsil makbuzlarından elde edilen veriler kullanılmıştır. Kıvırcık, Sakız ve Tahirova ırklarına göre koyun başına satılan yıllık süt miktarları sırası ile 37,0±0,81, 47,4±1,96 ve 67,5±1,49 litre olarak gerçekleşmiştir (P<0,0001).Kıvırcık ve Sakız işletmelerinde, işletme başına yıllık satılan toplam süt miktarı sırasıyla 2009 yılında 6.026,34 litre ve 6527,69 litre iken, 2016 yılında 3.315,9 litre ve 5.811,61 litre olarak gerçekleşmiştir. Tahirova koyunu işletmelerinde, işletme başına süt üretimi 2015 yılına kadar artarak, 10.496,98 litre’ye ulaşmış, ancak 2016 yılında 6.889,48 litreye gerilemiştir. 2009 ile 2016 yılları karşılaştırıldığında Kıvırcık işletme büyüklüklerinde %20,3, Sakız işletmelerinde %19,6 ve Tahirova işletmelerinde %26,6 oranlarında küçülme meydana gelmiştir. Çanakkale ilinde 2011 ile 2016 yılları arasında ortalama koyun sütü fiyatı enflasyon oranına göre beklenen süt fiyatından %21,6 ile %67 düşük gerçekleşmiştir. Buna karşın aynı dönemde yem fiyatları artışı enflasyonun üzerinde, peynir fiyatları ise enflasyon oranında gerçekleşmiştir. Ezine peyniri için koyun sütü vazgeçilemeyecek bir hammaddedir. Ancak fiyat politikalarındaki problemler koyun sütü üretiminin ve yakın gelecekte mandıraların koyun sütü bulamamalarına neden olabilir.

Anahtar Kelimeler:

Kıvırcık, Sakız, Tahirova, fiyat, yem

PDF

___

Altın, T., Karaca, O., Cemal, İ., 2003. Sütten kesim yaşının koyunlarda süt verimi ve kuzularda büyüme üzerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi. 13 (2): 103-111.
Anonim, 2015. http://www.tarim.gov.tr/Belgeler/SagMenuVeriler/Tarimsal_Veriler.pdf (Erişim Tarihi: 02.10.2017)
Anonim, 2016. http://canakkale.tarim.gov.tr. (Erişim Tarihi: 02.10.2017)
Anonim, 2018. https://kpmgvergi.com/PratikBilgiler/Pages/Ufe-Tufe-Oranlari.aspx (Erişim Tarihi: 02.10.2017)
Ayağ, B.S.,Savaş, T., 2011. Çanakkale ili damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliği üyesi koyunculuk işletmelerinde teknik sorunların belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çanakkale Tarımı Sempozyumu, Dünü, Bugünü, Geleceği. Bildiriler 507-511. 10-11 Ocak, Çanakkale.
Aydoğan, M.,Akçapınar H., 1987. Ost Friz x Kıvırcık F1 melezi koyunların orta anadolu şartlarında döl verimi ve süt verimi özellikleri. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Dergisi. 27 (1-4): 19-27.
Karaca, O., Cemal, İ.., Atay, O., 1999. Ekstansif koyunculuk işletmelerinde döl ve süt verim performansları bakımından yetiştirici bildirimlerinden yararlanabilme olanakları. Uluslararası Hayvancılık Kongresi. 21-24 Eylül, İzmir.
Kaymakçı, M., Özkaya, T., Sönmez, R., 1991. Batı Anadolu ve Trakya'da koyunculuk işletmelerinin yapısal özelliği ve verimliliği. 1. Verimlilik Kongresi. 27-29 Kasım, Ankara.
Özder, M., Kaymakçı, M., Taşkın, T., Köycü, E., Karaağaç, F., Sönmez, R., 2004. Türkgeldi koyun tipinin gelişme ve süt verim özellikleri. Türk Vet. Hayv. Dergisi. 28: 195-200.
Özder, M.,Soysal M.İ., Kaymakçı, M., Kızılay, E., Sönmez, R., 1999. Türkgeldi koyun sürüsünde tipin sabitleştirilmesi. Tr. J. of Veterinary and Animal Science. 1 (23): 167-175.
SAS, 1999. Institute Inc., SAS OnlineDoc®, Version 8, Cary, NC.
Sönmez, R., AlpbazA.G., Kızılay, E., 1976. Doğu Friz x Kıvırcık melezlerinde verim özellikleri üzerine bir araştırma. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, 285. Bornova, İzmir.
Sönmez, R., Kaymakçı, M., Türkmut, L., Sarıcan, C., 1987. Kuzu eti üretimi için uygun ana ve baba soylarının oluşturulması. Doğa Tr. J. Of Veterinary and Animal Sciences. 16:121-132.