Abdulkadir ŞİMŞEK, Halil BOLU

Diyarbakır ili Antep fıstığı (Pistacia vera L.) alanlarındaki yararlı böcek faunasının belirlenmesi

Bu çalışma Diyarbakır ilindeki Antep fıstığı alanlarında bulunan faydalı böcek türlerini belirlemek amacıyla 2010-2011 yıllarında yapılmıştır. Yararlı türleri belirlemek için darbe yöntemi ve göz ile kontrol yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda 4 böcek takımına bağlı 9 familyaya ait 28 yararlı tür belirlenmiştir. Örneklemeler Nisan-Ekim ayları arasında 10’ar günlük aralıklarla gerçekleştirilmiştir. Yararlı türlerden Dinocampus coccinellae Schrank (Hymenoptera: Braconidae) Antep fıstığında zararlı Kermania pistaciella Amsel (Lepidoptera: Tineidae: Hieroxestinae)’nın parazitoidi olarak dünyada ilk kayıttır. Bu çalışma fıstık zararlıları ve bunların doğal düşmanları üzerinde gelecekte yapılacak çalışmalar için bir temel oluşturmak amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Antep fıstığı, yararlı böcekler; Diyarbakır; Türkiye

Determination of the beneficial insect fauna in pistachio (Pistacia vera L.) areas in Diyarbakır province

This study was carried out to determine the beneficial species for pistachio cultivars between 2010-2011 in Diyarbakır province. In order to determine the beneficial species the stroke method and monitoring methods were used. Those at the end of study 28 beneficial species belonging to 9 families 4 in orders, were determined. Surveys were done by periods of 10 days between April and October. Dinocampus coccinellae Schrank (Hymenoptera: Braconidae) of beneficial species as pistachio pest Kermania pistaciella Amsel (Lepidoptera: Tineidae: Hieroxestinae) parasitoid is the first record in the world. This study was made in order to form a basis for future work on pistachio pests and their natural enemies.

Keywords:

Pistachio, beneficial insect; Diyarbakır; Turkey,

PDF

___

Alaoğlu Ö. ve Özbek H. 1987. Erzurum ve Çevresinde Patateslerde Bulunan Avcı Böcek Türleri. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (1-4), 15-26.
Anonim 2015a. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 23.05.2016).
Anonim 2015b. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 23.05.2016).
Anonymous 2014. http://faostat3.fao.org (Erişim tarihi: 23.05.2016).
Aslan M. and Uygun N. 2005. Aphids (Homoptera: Aphididae) of Kahramanmaraş Province, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 29 (3), 201-209.
Ayfer M. 1990. Antepfıstığının Dünü Bugünü Geleceği. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu Bildirileri, 11-12 Eylül, Gaziantep, 14-23.
Ayfer M., Köksal A. İ., Çelik M., Kaynak L. ve Gülsen Y. 1986. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Meyvecilik Potansiyelinin Geliştirilmesi. GAP Tarımsal Kalkınma Sempozyumu Bildirileri, 18-21 Kasım, Ankara, 189-210.
Bolu H. 2002. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstığı Alanlarındaki Böcek ve Akar Faunasının Saptanması. Türkiye Entomoloji Dergisi, 26 (3), 197-208.
Bolu H. 2004. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstığı Alanlarında Bulunan Avcı Coccinellidae Türleri, Yayılış Alanları ve Zararlı Agonoscena pistaciae'nın Popülasyon Değişimi Üzerine Etkileri. Bitki Koruma Bülteni, 44 (1-4), 69-77.
Bolu H. ve Uygun N. 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstıklarında Coccoidea Türleri, Yayılış Alanları, Bulaşma Oranları ve Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 43 (1-4), 111-123.
Bolu H., Kornoşor S. ve Altın M. 1999. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antep Fıstıklarında Zarar Yapan Agonoscena pistaciae Burck. and Laut. (Homoptera: Psyllidae)'nın Populasyon Değişimi Üzerine Avcı Heteroptera Türleri ve Nimf Parazitoidi Psyllaphagus sp. (Hymenoptera; Encyrtidae)'nın Etkinliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 4. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 26-29 Ocak, Adana, 7-17.
Bolu H., Özgen İ., Bayram A. ve Çınar M. 2007. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgelerinde Antepfıstığı, Badem ve Kiraz Bahçelerindeki Avcı Coccinellidae Türler, Yayılış Alanları ve Avları. Harran Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1/2), 39-47.
Çelik M. Y. 1992. Gaziantep İli Antepfıstıklarında Yaygın Olan Kabuklubit ve Koşnil Türlerinin Biyolojileri, Doğal Düşmanları ve Kış İlaçlamalarının Bazı Önemli Zararlılara Olan Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, (20-21), 50-51.
Çıkman E. ve Beyarslan A. 2007. Adıyaman İlinde Saptanan Braconidae (Hymenoptera) Türleri. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos, Isparta, 165.
Çınar M., Çimen İ. ve Bolu H. 2004. Elazığ ve Mardin İlleri Kiraz Ağaçlarında Zararlı Olan Türler, Doğal Düşmanları ve Önemlileri Üzerinde Gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28 (3), 213-220.
Dalcı K., Özsisli T. ve Işıkber A. A. 2009. Bazı İnsektisitlerin Kahramanmaras Yöresinde En Çok Rastlanılan Coccinella septempunctata L. (Coleoptera: Coccinellidae), Aphidius uzbekistanicus Luzhetzki (Hymenoptera: Aphidiidae) ve Nabis punctatus Costa (Hemiptera: Nabidae) Üzerindeki Kalıntı Toksisitelerinin Laboratuar Koşullarında Araştırılması. KSÜ Doğa Bil. Derg., 12 (1), 71-80.
Davatchi G.A. 1958. Sur Quelques Insectes Nuisibles Au Pistachier En Iran. Revue de Pathologie Vegatale et Entomologie Agricole de France, Paris, 166 p.
Düzgüneş Z., Toros S. ve Kılınçer N. ve Kovancı B. 1982. Ankara İlinde Bulunan Aphidodea Türlerinin Parazit ve Predatörleri. Zirai Mücadele ve Karantina Genel Müdürlüğü, Ankara, 251 s.
Erkam B. 1981. Marmara Bölgesi'nde Yumuşak Çekirdekli Meyve Ağaçlarında Zarar Yapan Parlatoria oleae Colv. (Homoptera: Diaspididae)'nin Tanınması, Biyolojisi, Yayılış, konukçuları, Zararı ve doğal düşmanları Üzerinde Araştırmalar. Tar. ve Orm. Bak. Zirai Müc. ve Zirai Kar. Gn. Müd. İst. Bölge Zirai Müc. Araş. Enst. Müd. Araştırma Eserleri Serisi No: 17, 945.
Ghavami M. D. 1999. Adana İli Karataş ve Balcalı Pamuk Tarlalarında Doğal Düşman Türlerinin Saptanması (1). Türkiye 4. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 26-29 Ocak, Adana, 541-552.
Giray H. 1970. Harmful and Useful Species of Coccinellidae (Coleoptera) From Aegean Region With Notes on Their Localities, Collecting Dates ve Hosts. Yearbook of the Faculty of Agriculture of Ege University, 1 (1), 35-50.
Güçlü S., Hayat R. ve Özbek H. 1994. Erzurum ve Çevre illerinde Ceviz (Juglans regia L.)'de Bulunan Predatör Böcek Türlerinin Tespiti Üzerine Araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 25-28 Ocak, İzmir, 37-48.
Işıkber A. A., Tunaz H., Uygun N., Mart C., Er M. K. ve Satar S. 2007. Coccinellid Parazitoidi, Dinocampus coccinellae (Schrank) (Hymenoptera: Braconidae)'nın Kahramanmaraş İlinde Bazı Biyolojik ve Ekolojik Özelliklerinin Araştırılması. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos, Isparta, 5.
Kaya M. 2009. Isparta İli ve ilçeleri Meyve Bahçelerindeki Coccinellidae (Coleoptera) Familyasına Ait Türlerin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Isparta, 130 s.
Kressl E. und Uygun N. 1980. Zur kenntnis von Scymnus Arten aus der Turkei (Col., Coccinellidae). Mitt. Abt. Zool. Lveesmus. Joanneum, 9 (3), 189-202.
Kuru C. ve Özsabuncuoğlu İ. H. 1990. Yabani Pistacia Türlerinin Aşılanmasında Sorunlar ve Çözüm Yolları. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu Bildirileri, 11-12 Eylül, Gaziantep, 49-57.
Lazarov A. and Grigorov P. 1961. Karantina na Rastenijata. Zemizdat. Sofia, 258 p.
Narmanlıoğlu H. K. ve Güçlü S. 2008. İspir (Erzurum) İlçesi'nde Meyve Ağaçlarında Bulunan Yaprakbiti Türleri (Homoptera: Aphididae) ve Doğal Düşmanları. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 39 (2), 225-229.
Öncüer C. 1977. İzmir ili Meyve Ağaçlarında Zarar Yapan Coccidae (Homoptera) Familyasına Bağlı Önemli Kabuklubit Türlerinin Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir, No: 336, 129 s.
Önder F., Karsavuran Y., Tezcan S. ve Fent M. 2006. Türkiye Heteroptera (Insecta) Kataloğu. İzmir, 154 s.
Özbek S. 1978. Özel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Adana, Yayın No:128, 486 s. H. 1986. Erzurum'da Yoncadaki Böcek Faunasının Tesbiti. Atatürk Üniversitesi Ziraat Özbek Fakültesi Dergisi, 17 (1-4), 1-20.
Özbek H. ve Çetin G. 1991. Doğu Anadolu Bölgesi Coccinellidae (Coleoptera) Faunasının Tesbiti üzerinde Araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 15 (4), 193-202.
Özkan A. 1986. Antalya ve Çevresi Yumuşak Çekirdekli Meyve Ağaçlarının Coleoptera ve Heteroptera Takımlarına Ait Faydalı Böcek Türleri, Tanınmaları, Konukçuları ve Önemlilerinin Etkinlikleri Üzerinde Araştırmalar. Antalya Biyolojik Mücadele Araş. Enst. Md. Araştırma Eserleri Serisi, Ankara, No: 5, 80 s.
Spiegel R., Nazigh P. D. and Evenari E. 1977. Response of Pistachio to Low Soil Moisture Conditions. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 102 (4), 470-473.
Tekin H., Arpacı S., Atlı H. S., Açar İ., Karadağ S., Yükçeken Y. ve Yaman A. 2001. Antepfıstığı Yetiştiriciliği (Kitap). Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Gaziantep, Yayın No: 13, 132 s.
Tezcan S. ve Uygun N. 2003. İzmir ve Manisa yöresi Ekolojik Üretim Bahçelerinde Saptanan Coccinellidae (Coleoptera) Türleri Üzerinde Bir Değerlendirme. Türkiye Entomoloji Dergisi, 27 (1), 73-79.
Tunçyürek C. M. 1970. Ege Bölgesi Turunçgil ve İncir Kabuklubitlerinin Parazit ve Predatörleri. Bitki Koruma Bülteni, 10 (1), 30-52.
Tüfekli M. 2010 Adana ve Mersin İlleri Zeytin Bahçelerinde Zeytin Pamuklubiti Türleri [Euphyllura spp. (Hemiptera: Psylliidae)]'nin Populasyon Gelişimi ile Parazitoit ve Predatörlerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Adana, 55 s.
Ulusoy R., Vatansever G. ve Uygun N. 1999. Ulukışla (Niğde) ve Pozantı (Adana) Yöresi Kiraz Ağaçlarında Zararlı Olan Türler, Doğal Düşmanları ve Önemlilerinin Üzerinde Gözlemler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 23 (2), 111-120.
Uygun N. 1981. Türkiye Coccinellidae (Coleoptera) Faunası Üzerinde Taksonomik Araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. Adana, Bilimsel Araştırma ve İnceleme Tezleri, 48, 110 s.
Uygun N. und Fürsch H. 1981. Die Hyperaspis Arten der Türkei (Coleoptera, Coccinellidae). Nachrichtenblatt der Bayerischen Entom., 30 (1), 12-15.
Yanık E. ve Yücel A. 1999. Campylomma lindbergi Hoberlant (Heteroptera: Miridae)'nin Şanlıurfa ilinde Antepfıstığındaki Popülasyon Gelişmesi ve Beslenme Davranışı Üzerinde Gözlemler. Türkiye 4. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 26-29 Ocak, Adana, 1-6.
Yayla A., Kelten M., Davarcı T. ve Salman A. 1995. Antalya ili Zeytinliklerindeki Zararlılara Karşı Biyolojik Mücadele Olanaklarının Araştırılması. Bitki Koruma Bülteni, 35 (1- 2), 63-91.
Yılmaz T., Aydoğdu M. ve Beyarslan A. 2010. The Distribution of Euphorinae Wasps (Hymenoptera: Braconidae) in Turkey, With Phytogeographical Notes. Turk J. Zool., 34, 181-194.
Yumruktepe R. ve Uygun N. 1994. Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde Saptanan Yaprakbiti (Homoptera: Aphididae) Türleri ve Doğal Düşmanları. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, İzmir, 1-12.