Elman BAHAR, İlknur KORKUTAL, Tezcan ALÇO, Serkan CANDAR

TÜRKİYE’DE ŞARAPLIK ÜZÜM YETİŞTİRİCİLİĞİNİN GELİŞMEMESİNİN BAŞLICA NEDENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Türkiye bağ alanı ve üzüm üretim miktarı bakımından dünya bağcılığında önemli bir yere sahiptir. İklim,toprak ve kaliteli şaraplık çeşit sayısı bakımından ülke ekonomisine çok önemli katkı sağlayabilecek birpotansiyele sahip olduğu halde, şarap üretimi ve pazarlamasında dünya ortalamasının oldukça gerisindekalması beklenen gelişmeyi gösteremediğinin en büyük kanıtıdır. 2012 yılı itibarı ile Dünyada üretilenüzümün %72’si şaraba işlenmiş üretim miktarı 26.4 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Dünya şarapüretiminde Türkiye’nin 72 bin ton şarap üretimi ile payı %0.27’de kalmıştır. Dünyada olduğu gibiTürkiye’de de kaliteli şaraba, yeni tat ve lezzetlere olan ilgi her geçen gün artarak devam etmektedir.Türkiye ekonomisinde önemsiz sayılabilecek bir yer tutan şaraplık üzüm yetiştiriciliği ve şarap üretimibirçok olumsuz duruma rağmen çok yavaş da olsa kendi imkânları ile gelişme eğilimini sürdürmeyeçalışmaktadır. Türkiye’de bağ ve şarap sektörünün gelişimini sınırlayan faktörlerin başında yapısalsorunlar ve yetiştirme tekniğine bağlı sorunlar gelmektedir. Yapısal sorunları en başta toplumun yaşamtarzı, mevzuat eksikliği, sektör–devlet işbirliğinin kopukluğu ve yüksek vergiler gibi konularoluşturmaktadır. Makalede Türkiye’de şaraplık üzüm yetiştiriciliğinin gelişmemesinin başlıca nedenleriirdelenmiş ve bu önemli potansiyelin kullanılması için terroir özelliklerine uygun yetiştiricilikteknikleriyle üzüm ve şarap kalitesinin geliştirilmesine yönelik yeni yaklaşımlar incelenerek, sorunlarınçözümüne yönelik öneriler getirilmeye çalışılmıştır.

MAJOR REASONS AND SOLUTIONS FOR INCAPABILITY OF WINE GRAPE GROWING IN TURKEY

Turkey is an important country in terms of vineyard area and grape production amount for world viticulture. Although Turkey has a potential to make a significant contribution to the country’s economy in terms of climate, soil and diversity of quality wine grape varieties, being far behind the world average of wine production and marketing is the greatest evidence for absence of expected development. In 2012, 72% of the grapes produced in the world were processed as wine and the production amount was 26.4 million tons. In the world wine production, the share of Turkey with 72 thousand tons of wine production remained at 0.27%. As it is in the world, interest in quality wine, new taste and flavors in Turkey continues to increase day by day. Wine grape cultivation and wine production, which are considered to be insignificant in the Turkish economy, are trying to maintain their tendency to develop with their own capabilities, though at a very slow pace, in spite of many unfavorable circumstances. Structural problems and problems related to cultivation techniques are the main factors limiting the development of the viticulture and wine sector in Turkey. The structural problems are mainly the social life style, the lack of legislation, the break–up of sector–state cooperation and high taxation. In the article, the main reasons for the backwardness of wine grape cultivation and new approaches to improve grape and wine quality by means of cultivation techniques suitable for their terroir characteristics in Turkey were investigated and for their solution were introduced.

PDF

___

Ağaoğlu, Y.S., 1999. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık (Asma Biyolojisi). Kavaklıdere Eğitim Yay. Ankara, 1(1):204.
Aktan, N. ve H. Kalkan, 2000. Şarap Teknolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yay.: 4, Ankara.
Anonim, 2007. DPT Müsteşarlığı 9. Kalkınma Planı (2007–2013) İçki, Tütün ve Tütün Ürünleri Sanayi Özel İhtisas Komisyonu / İçki Sanayi Ön Raporu.
Bahar, E., 2014. Sofralık ve Şaraplık Üzüm Yetiştiriciliğinde Temel Farklılıklar. Basılmamış Ders Notları. N.K.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü. Tekirdağ.
Boidron, R., Boursiquot, J.M., Doazan, J.P., Leclair, P., Leguay, M., Walter, B., 1997. Catalogue of selected wine grape varieties and clones cultivated in France. Paris, FRA: Ministère de l’agriculture, 267p. (http:// prodinra.inra.fr/record/ 133680).
Buzrul, S., 2013. Türkiye’nin Şarap Sektörü. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK), Alkollü İçkiler Piyasası Daire Başkanlığı. (https://www.researchgate.net/ publication/275638561_turkıye%27nın_sara p_sektoru_wıne_sector_of_turkey) (Erişim Tarihi: 06.09.2017).
Carbonneau, A., 1998. Aspects qualitatifs. 258-276. In:tiercelin Jr (Ed) traite d’irrigation. Tec&Doc. Lavosier Ed., Paris, 1011.
Conceição, M.A.F. and J. Tonietto, 2005. Climatic potential for wine grape production in the tropical north region of Minas Gerais State, Brazil. Revista Brasileira de Fruticultura (https://dx.doi.org/10.1590/s010 0–29452005000300016) 27(3):404–407.
Çelik, H., 2013. Türkiye Bağcılığında Üretim Hedefleri. Vizyon 2023 Bağcılık Çalıştayı Eylem Planı. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü. 26–27 Haziran.
Çelik, H., Kunter, B., Söylemezoğlu, G., Ergül, A., Çelik, H., Karataş, H., Özdemir, G., Atak, A., 2010. Bağcılığın Geliştirilmesi Yöntemleri ve Üretim Hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği 8. Teknik Kongresi. 11– 15.01.2010. Ankara. 493–513s.
Çelik, S., 2007. Bağcılık (Ampeloloji). Tekirdağ N.K.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü. Genişl. 2. Baskı 1:428. 12. Deloire, A., Vaudour, E., Carey, V., Bonnardot, V., Leeuwen, C.V., 2005. Grapevine responses to terroir: A global approach. J Int Sci VigneVin 39:149–162.
Ergenekon, Ş., 1999. Şarapla Tanışma. 2. Baskı, Asır Matbaacılık, İstanbul. 14. FAO, 2014. http://faostat.fao.org/site/636/ desktopdefault.aspx?pageıd=636#ancor (Erişim Tarihi: 26.06.2014.)
Gladstones, J., 2011. Wine, Terroir and Climate Change. Wakefield Press. South Australia, 273p.
Güler Gümüş, S. ve A.H. Gümüş, 2009. Avrupa Birliğine Üyelik Sürecinde Türkiye Şarap Sektörünün Sorunları. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 46(1):43–51.
Kliewer, W.M. and N.K. Dokoozlian, 2005. Leaf area/crop weight ratios of grapevines: Influence on fruit composition and wine quality. Amer. J Enol. Vitic. 56:170–181.
Kök, D., 2014. Taç Yönetimi Uygulamaları. N.K.Ü. Bahçe Bitkileri Ders Notu.
Maccarrone, G., M. Bogoni and A. Scienza, 1996. Assessment of source–sink relationships with simple indices in grapevines. Acta Hort. 427:177–186.
Smart, R.E., Dick, J.K., Gravett, I.M., Fisher, B.M., 1990. Canopy management to improve grape yield and wine quality–principles and practices. S Afr. J Enol. Vitic. 11(1):3–17.
Tonietto, J. and A. Carbonneau, 2004. A multicriteria climatic classification system for grape–growing regions worlwide. Agricultural and Forest Meteorology, Amsterdam, 124:81–97.
Uysal, H., S. Karabat, F. Ateş, M.A. Kiracı, G. Saner, E. Atış, S. Gümüş, A. Yağcı, T. Monis ve Y. Dilli, 2013. Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye Şaraplık Üzüm Üretimine Rekabet Gücü Kazandıracak Teknik ve Ekonomik Uygulamaların Araştırılması. Bağcılık Arşt. İst., Manisa.
Vaudour, E., 2003. Les terroirs viticoles. Definitions, characterization, protection. Dunod, Paris, 293pp.