Özge UÇAR, Sipan SOYSAL, Murat ERMAN

Farklı Leonardit Dozlarının Nohut (Cicer arietinum L.)’un Verim veBazı Verim Özelliklerine Etkileri

Bu çalışma Siirt ili ekolojik koşullarında leonardit uygulamalarının nohutun verim ve bazı verim özelliklerine etkilerini belirlemeküzere 2018-2019 yıllarında yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemedenohut tohumu olarak Azkan çeşidi kullanılmıştır. Leonardit dozları 0, 25, 50, 75, 100 ve 125 kg da-1 olacak şekilde uygulamayapılmıştır. Araştırmada uygulamaların bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, 100-tane ağırlığı vetane verimi özelliklerine etkileri istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre bitki boyu 51,0-57,5 cm, ilkbakla yüksekliği 27,9-33,1 cm, bitkide bakla sayısı 30,2-34,2 adet $bitki^{-1}$ , bitkide tane sayısı 33,2-37,9 adet $bitki^{-1}$ , 100-tane ağırlığı31,2-35,4 g ve tane verimi ise 169,7-208,2 kg $da^{-1}$ arasında değişim göstermiştir. İncelenen tüm özellikler açısından çalışmanın ikiyılında da 100 kg $da^{-1}$ leonardit uygulaması en yüksek değerleri vermiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre Siirt ili ekolojikkoşullarında nohut tarımında 100 kg $da^{-1}$ leonardit kullanılması önerilmektedir.

The Effects of Different Leonardite Doses on the Yield and Some Yield Properties of Chickpea (Cicer arietinum L.)

This study was conducted in 2018-2019 to determine the effects of leonardite applications on the yield and some yield components ofchickpeas in the ecological conditions of Siirt province. The trials were set up with 3 replications according to the randomized blockstrial design. Azkan variety was used as chickpea seed in the experiments. Leonardite doses were applied as 0, 25, 50, 75, 100 and 125kg da-1 . In the research, the effects of the applications on the plant height, first pod height, number of pods per plant, number of seedsper plant, 100-grain weight and grain yield were found to be statistically significant. According to the results of the research, plantheight, first pod height, number of pods per plant, number of seeds per plant, 100-grain weight and grain yield varied between 51,0- 57,5 cm, 27,9-33,1 cm, 30,2-34,2 adet $bitki^{-1}$ , 33,2-37,9 adet $bitki^{-1}$ , 31,2-35,4 g and 169,7-208,2 kg $da^{-1}$ . In terms of all the propertiesexamined, 100 kg $da^{-1}$ leonardite application in both years of the study gave the highest values. According to the results obtained fromthis study, it is recommended to use 100 kg $da^{-1}$ leonardite in chickpea cultivation in Siirt province ecological conditions.

PDF

___

Akıncı Ş. (2011). Hümik asitler, bitki büyümesi ve besleyici alımı. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 23(1), 46‐56.
Anonim (2019). Siirt İli Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları.
Anonim (2020). Altatarım [İnternet], Azkan çeşidi nohut. Erişim adresi https://www.altattarim.com/azkan-sertifikali-nohuttohumu/
Azcona, I., Pascual, I., Aguirreoleal, J., Fuentes, M., GraciaMina, J.M. ve SanchezDiaz, M. (2011). Growth and development of pepper are affected by humic substances derived from composted sludge. Journal of Plant Nutrition and Soil Science, 174, 916-924 .
Batanay, Ş. (2016) Kireçli toprak koşullarında farklı organik gübrelerin aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinde verim ve verim özellikleri üzerine etkisi. (Yükseklisans Tezi), Yozgat Bozok Üniversitesi, Yozgat.
Demir, M., Noyan, Ö.F. ve Oğuz, İ. (2012). Leonardit kullanımı ile birlikte azaltılmış azotlu gübre uygulamalarının bitki verim ve toprak özellikleri üzerine etkileri. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 2012-1, 445-455.
Dinç E. (2014). Sater (Satureja hortensis L.) bitkisinde inorganik ve organik gübre uygulamalarının verim ve bazı kalite unsurlarına etkileri. (Yükseklisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
Engin, V.T. ve Cöcen, E.İ. (2016)Leonardit ve humik maddeler. Yer Altı Kaynakları Dergisi, 1(2): 13-20.
Engin, V.T., Cöcen, İ. ve Uğur, İ. (2012). Türkiye’de leonardit. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 2012(1), 435-443.
Ergönül, S. (2011). Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerine uygulanan humik asit ve leonardit’in verim, verim öğeleri üzerine etkileri. (Yükseklisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
FAO (1990). Micronutrient, assessment at the country level: An international study. FAO Soil Bulletin by Sillanpaa, Rome.
FAO (2020). Food and agriculture data. Erişim adresi http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC
Gürsoy, M. (2016). Ankara koşullarında yazlık kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.)’nın kantitatif ve kalitatif özelliklerine leonarditli ortamda farklı humik asit dozlarının etkileri. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
İmamoğlu, S. (2019). Farklı leonardit uygulamalarının fasulyede verim ve kalite üzerine etkisi. (Yükseklisans Tezi), Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Karaağaç, H.A, Baran M.F, Mart, D., Bolat, A., Eren, Ö. (2019). Nohut Üretiminde Enerji Kullanım Etkinliği ve Sera Gazı (GHG) Emisyonunun Belirlenmesi (Adana ili örneği). Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16), 41-50.
Kulaz, H. ve Çiftçi, V. (1999). Van koşullarında bitki sıklığının nohut (Cicer arietinum L.)’ta verim ve verim öğelerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23 Ek sayı (3), 599-601.
Mostafa, A.A.A. ve Akın, A. (2017). Italia üzüm çeșidinde farklı dozlarda hümik madde uygulamasının verim ve kalite üzerine etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), 73- 78.
Öktem, A., Nacar, A. ve Öktem, A. (2017). Sıvı olarak toprağa uygulanan hümik asit miktarlarının kırmızı mercimek bitkisinde (Lens culinaris Medic.) verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (2017), 119-124.
Özel, E.Z. (2011). İki farklı tekstüre sahip toprakta leonardit organik metaryalinin mısır bitkisinin azot alımına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
Öztürk, E. (2010). Organik mısır yetiştiriciliğinde farklı leonardit miktarlarının verim ve verim unsurlarına etkileri. (Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Pekcan, T. ve Çolak Esetlili, B. (2018). Leonardit kökenli organik materyallerin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 31-41.
Pertuit, A.J., Dudley, J.B. ve Toler, J.E. (2001). Leonardite and fertilizer levels influence tomato seeling growth. Hortscience, 36(5), 913-915.
Toğay, N., Toğay, Y., Erman, M., Doğan, Y. ve Çığ, F. (2005). Kuru ve sulu koşullarda farklı bitki sıklıklarının bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (4), 417-42
TÜİK (2020). Bitkisel üretim istatistikleri. Erişim adresi https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr
Uçar, Ö., (2019). Nohut yetiştiriciliğinde organik madde içeren gübrelerin önemi. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 3(1): 116-127.
Uçar, Ö. (2020). Farklı sıra arası mesafeleri, tavuk gübresi dozları ve tohum ön uygulamalarının nohut (Cicer arietinum L.)’un verim, verim öğeleri ve nodülasyonu üzerine etkileri. (Doktora Tezi), Siirt Üniversitesi, Siirt.
Yiğitoğlu, D. ve Anlarsal, A.E. (2012). Kahramanmaraş koşullarında farklı bitki sıklıklarının kışlık ve yazlık ekilen bazı nohut çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27 (2), 11-20.