Rize merkez ilçesi kültürel peyzaj alanlarında zamansal değişimin coğrafi bilgisistemleri ile belirlenmesi

Bu çalışmanın amacı bir kültürel peyzaj alanı olar ak seçilen Rize Merkez ilçesinin 1955 - 2009 yıllarıarasındaki kültürel peyzaj dokusunun; arazi kullanım şekilleri ve arazi örtüsünün zamansal değ işimininCoğrafi Bilgi Sistemler i (CBS) yardımı ile tespit edilmesi ve b u değişimin altında yatan faktörlerinirdelenmesidir. Bu amaçla 1955, 1989 ve 2009 yıllarına ait hava fotoğrafları, topoğrafik haritalar, öncedenüretilmiş haritalar, raporlar gibi sayısal ve sayısal olmayan verilerin Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımı ilebilgisayar ortamına a ktarılması, yorumlama, analiz ve sayısallaştırma işlemleri sonucunda her üç tarihdilimi için arazi örtüsü ve arazi kullanım şekilleri tespit edilmiştir. Daha sonra, 54 yıllık süreç içerisinde,zamansal değişim gösteren arazi örtüsü ve arazi kullanım şekilleri nitelikleri ve nicelikleri ile ortayakonmuştur. Bu değişimlerin altında yatan faktörlerinin neler olduğunu ve bu değişimi nasıletkilediklerini anlamak amacı ile yerel yöneticiler, kamu kurum ve kuruluşları ile görüşmeler yapıl mıştır.Çalışmanın son aşamasında ise, önceki aşamalarında elde edilen değerlendirme ve analiz sonuçları temelalınarak, Rize Merkezde zamansal kültürel peyzaj değişiminin ortaya çıkardığı sorunlar ve çözümleriüzerine genel bir değerlendirme yapılmış ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Determination of cultural landscape area changes using geographic information system(gıs) in Rize merkez district

This study covers the selected region of cultural landscape area, Rize Merkez district, between the yearsof 1955 - 2009 and scrutinizes Rize Merkez district s cultural landscape structure; land use and land coverand its change in time with the use of the Geographic Information System (GIS) and analysis of thecauses leading to this transformation. For this purpose, aerial photographs dated on 1955, 1989 and 2009,digital and non- digital data, topographic maps, thematic maps, pre -generated maps and reports areanalyzed, digitized, interpreted, mapping by using the G eographic Information System for all these threetime slots. In addition, this analysis, in the course of 54 years, has revealed the change both qualitativelyand quantitatively, in land use and land cover of terrain over time. In order to identify the fac tors withtheir role on affecting this change, interviews were conducted with local administrators, governmentbodies and organizations. The last section of this research, based on the interpretation and analyticalresults from the previous sections, problems that stem from the change in cultural landscape in RizeMerkez district are identified and solution recommendations to these problems are offered.

PDF

___

Anderson JR ( 1976 ) A land use and land cover classification system for use with remote sensor data : Geological Survey Professional Paper 964. http://landcover.usgs.gov/pdf/anderson.pdf (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
Anonim ( 2003) ArcGIS. İşlem Coğrafi Bilgi Sistem leri ve Eğitim Ltd. Şti, Ankara .
Birnbaum C A (1996) USNPS preservation brief 36: Protecting Cultural Landscapes: Planning, Treatment and Ma nagement of Historic Landscapes . http://www.nps.gov/tps/how-to - preserve/briefs/36 - cultural- landscapes.htm (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
Buckle RJ (2002) Managing cultural landscapes: A case study of Stirling, Alberta. University of Calgary Master Tezi, C anada, 90 s.
Fowler P J (2003) UNESCO Wor ld Heritage Cultural Landscapes 1992- 20 02 World Heritage series papers Vol.6 .
http://whc.unesco.org/documents/publi_wh_pap ers_06_en.pdf (Er işim Tarihi: 7 Mart 2014) Gilbert CA (1985) Ebeys landing national historic reserve : Reading the Cultural Landscape . http://www.nps.gov/ebla/index.htm (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (1993) Rize ili arazi varlığı . İl Rapor No 53. Ankara: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Yayınları.
Head L (2001) Cultural Landscape and Environmental Change. Oxford University Press A Ho dder Arnold Publication, London. Melnick RZ, Sponn D, Saxe EJ (1984) Cultural Landscape; Rural Historic Districts in the National Park System. National Park Service U.S. Dept. of the Interior , Washinghton D.C.
Özsüle Z (2005) Geleneksel Yerleşimlerin Korunması Açısından Kültürel Peyzaj Değerlendirmesi: Mudanya Örneği. İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 23s s.
Parks Canada (1994) An Approach to Cultural Landscapes . http://www.pc.gc.ca/eng/index.aspx (Erişim Tari hi: 7 Mart 2014)
Reis S, Bayrak T, Yalçın A, Sancar C, Erduran M, Atasoy M, Nişancı R, Ekercin S (2009) Rize iline (tr904) ait heyelan risk bölgeleri ve uygun yerleşim alanlarının coğrafi bilgi teknolojileri ile belirlenmesi. TÜBİTAK Pro je No : 106Y018 . TUİK (2009) Türkiye istatistik kurumu 2009 adrese dayalı nüfus sayımı Rize ili nüfusun sosyal ve ekonomik nitelikleri istatistikleri .
http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.z ul (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)
Turoğlu H (2000) C oğrafi bilgi sistemlerinin temel esasları. Acar Matbaacılık ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş . İstanbul.
Türk T ( 2 003) Uzaktan a lgılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak tarım ve doğal alanlar üzerine kent baskısının belirlenmesi- Söke, Kuşadası ve D avutlar örneği. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir, 172 s.
Türkyılmaz B, Kurucu Y, Altınbaş Ü, Bolca M, Esetlili MT, Özen F, Gülgün B, Gencer G, Güney A, Hepcan Ş , Özden N, (2005) D oğal sitlerin belirlenmesi ve sınıflandırılmasında coğrafi bilgi sisteminin kullanılabilirliği ve bir örnekleme alanında (Kaynaklar Beldesi- İzmir) Veri Tabanı Oluşturma Üzerinde Araştırmalar. TÜBİTAK Proje No: 102Y046 .
UNESCO (2009) Cultural landscape, http://whc.unesco.org/en/culturallandscape (Erişim Tarihi: 7 Mart 2014)