Antik Dönemde Oturma Mobilyasının Öyküsü ve Tarihsel Süreçteki Yansımaları

Günümüzde ergonomik yaşam mekânlarının oluşturulmasında oturma postürü önemli bir yere sahiptir. İnsanoğlu, yaşamını sürdürmek için gerekli bazı eylemleri yaparken bedenine binen yerçekimi kuvvetini en az düzeye indirgemek amacıyla başta oturma eylemi olmak üzere çeşitli postürler sergilemektedir. Bu nedenledir ki; birçok eylemin yapılabilmesi için ihtiyaç duyulan oturma mobilyaları da eylemin özelliğine göre ve doğal olarak toplumların geleneklerine, yaşam biçimlerine, çağın teknolojik olanaklarına hatta bireylerin cinsiyeti, yaşları ve sosyal statülerine göre tarih boyunca çok farklı şekillerde gelişim göstermiştir. Ancak, oturma mobilyasındaki en büyük gelişim antik dönemde Mısır, Ege-Yunan ve Roma uygarlıklarında görülmektedir. Bu uygarlıklarda oturma mobilyasının ergonomik olarak geliştiği ve çeşitlendiği görülmektedir. Tahtlar, iskemleler ve koltuklar krallar ve soylular tarafından kullanılırken; tabureler herkesin kullandığı bir mobilyadır. Oturma mobilyası sedir ve masa mobilyasının da gelişimini sağlamıştır. Bu uygarlıklarda oturma mobilyasının gelişimi Batı dünyasında ergonomik oturma mobilyasının gelişimi için bir temel teşkil etmiş ve bu mobilyaların özellikleri günümüz mobilya tasarımına yansımıştır. Oturma mobilyasının temel biçimi, ergonomik, üslup ve yapım özellikleri başta olmak üzere birçok özellik antik dönem oturma mobilyasından günümüze gelmiştir. Bu çalışmanın oturma mobilyası tasarımı konusundaki tasarım ve araştırma çalışmalarına yazılı bir kaynak oluşturması amaçlanmıştır.

The Story of Sitting Furniture in Ancient Period and The Reflections of Historical Process

Today, sitting posture has an important place in the creation of ergonomic living spaces. In order to minimize the force of gravity on its body while carrying out some actions necessary to sustain life, human beings exhibit various postures, especially sitting. That is why; the seating furniture needed for many actions were developed according to the nature of the action, and naturally, according to the traditions of the societies, their lifestyles, the technological possibilities of the age, and even the gender, age and social status of individuals. However, the greatest improvement in the living furniture is seen in the ancient periods of Egypt, Aegean- Greek and Roman civilizations. In these civilizations, it is seen that furniture is ergonomically developed and diversified. Thrones, chairs and seats were used by kings and nobles; stools were furniture used by everyone. Sitting furniture has also provided the development of couch and table furniture. The development of sitting furniture in these civilizations has been the basis for the development of ergonomic sitting furniture in the Western world, and the features of this furniture are reflected in today's furniture design. Especially, the basic form, ergonomic, stylistic and construction features of sitting furniture and other many features have come from the antique sitting furniture to the present day. The aim of this study is to provide a written resource for design and research studies on sitting furniture design.

Keywords:

Sitting Furniture, Design, Ancient Furniture Ancient Civilizations,

PDF

___

Adler, J. (2012). 100 Ways to Happy Chic Your Life, Sterling Signature.
Andrianou D. (2009). The Furniture and Furnishings of Ancient Greek Houses and Tombs, New York: Cambridge UP.
Blanck, H. (1999). Eski Yunan ve Roma’da Yaşam, İstanbul: Arion Yayınevi.
Boyla, O. (2012). Mobilya Tarihi. İstanbul: Eronus Books.
Ching, F. D. K. (2007). Architecture: Form, Space, Order, USA, John Wiley&Sons.
Deighton, H. (2000). Eski Atina Yaşantısında Bir Gün, İstanbul: Homer Kitabevi.
Demirarslan, D. (2011). Tasarım Tarihi Tarih Öncesi Dönem ve Antik Çağ Uygarlıklarında Mekân ve Mobilya Tasarımı, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 410.
Demirarslan, D. (2018).“Türk Yaşam Kültüründe Oturma Mobilyasının Değişimi ve Gelişimi”, TİDSAD Dergisi , Yıl 5, Sayı 16, Mart 2018, s.71-85.
Demirarslan, D. (2019). “Bizans Uygarlığı’nda Günlük Yaşam, Mekân Ve Mobilya”, Uluslararası Sosyal ve Beşeri bilimler Araştırma Dergisi, 6 (32), s.22-41.
Dinçel, K. I. (1979). Mobilya Sanat Tarihi, İstanbul: MEB Basımevi.
Gagarin, M. (2010). The Oxford Encyclopedia Ancient Greece and Rome, Oxford: Oxford University Press.
Geidion S. (1948). Mechanization Takes Command: A Contribution To An Anonymous History. New York: W. W. Norton and Company.
Gibbings, T. H., Pullin, C. (1963). Furniture of Classical Greece, Knopf Press.
Godwin Mobilya Kataloğu, (2018). Londra: H. Blairman & Sons Ltd.
Gombrich, E. H. (2002). Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Gurr, K., Straker, L., Moore, P. (1998). A History of Seating in the Western World, Perth: Curtin University of Technology, Western Australia.
Hartt, F. (1989). Art. New York: Prentice-Hall Inc., Harry N. Abrams Inc. Kahire Müzesi Kitapçığı, 2000, Kahire.
Kamperidou, V., Vasileiou, V. (2013). “Ancient Greek Furniture: Source of Inspiration for the Designers and Manufacturers of Modern Times”, Proceedings of the XXVIth International Conference Research for Furniture Industry, pp.56-62.
Karl, G. H., Koner, W. (1896). The Life of the Greeks and Roman Described From Antique Monuments, New York: D. Appleton and Company.
Killen, G. (2017). Ancient Egyptian Furniture, Volume I : 4000 - 1300 BC. Oxford: Owbow Books.
Kleiner, F. (2016). Gardner’s Art Through Ages. Boston: Cengage Learning.
Kurtoğlu, A. (1986). “Mobilya Stillerinin Tarihi Gelişimi”, İ.Ü.Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, Cilt 36, Sayı 3, s.70-91.
Küçükerman, Ö. (1978). Kişi-Çevre İlişkilerinde Çağdaş Gelişimler ve Oturma Eylemi. Basılmış Doçentlik Tezi, İstanbul: İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını No: 54.
Namicev, P., Shopova, E. (2018). Comparative Analysis of Antique Furniture With Regard To The Scandinavian Design. Journal of Process Management – New Technologies, International Vol. 6, No. 2, s.21-29.
Oakley, J. H. (2013). The Greek Vase: Art of the Storyteller. London: British Museum Press.
Onur, S. (2000). Mobilya Biçimlenişine Etki Eden Faktörler ve Tasarımcı Kullanıcı Faktörü Üzerine Bir Yöntem Önerisi, Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
Patricio, A. (2019). The Immutability of the Core Construction of a Chair: The Building Techniques from Ancient Egypt to Contemporaneity. Lisbon: CHAM, FCSH, Universidade Nova de Lisboa, s.1-14.
Richter, G. M. (1966). The Furniture of the Greeks, Etruscans and Romans. Londra: Pahidon Press.
Russel, R. C.(2012). Barcelona Chair. VSD.
Scott, N. (1965). Our Egyptian Furniture. The Metropolitan Museum of Art Bulletin, 129-150.
Tutankhamun -His Tomb and His Treasures Sergi Kitapçığı, 2020, Engelhorn Müzesi, Meinheim.
İnternet Kaynakları
https://www.bmimages.com/preview.asp?image=00514979001, Erişim tarihi: 25.01.2019
http://www.furniturestyles.net/ancient/egyptian/, Erişim tarihi: 24.01.2019
http://www.exmoorantiques.co.uk/History%20of%20Seating.htm, Erişim tarihi: 24.01.2019
http://www.touregypt.net/featurestories/furniture.htm, Erişim tarihi: 01.02.2019
http://www.archaeologs.com/i/176/thronos, Erişim tarihi: 11.06.2019
http://media.getty.edu/museum/images/web/enlarge/00074801.jpg, Erişim tarihi: 11.06.2019
http://tigersoccer.info/ancient-roman-furniture/, Erişim tarihi: 01.02.2019
http://en.thonet.de/inspirations/magazine/thonet-the-story/in-the-beginning-was-thebentwood-chair.html, Erişim tarihi: 01.02.2019.
http://www.modernity.se/folding-armchair-egyptian-chair-designed-by-poul-hundevad-2/, Erişim tarihi: 15.06.2019.
http://collections.vam.ac.uk/item/O22780/roman-chair-armchair-heal-ambrose-sir/, Erişim tarihi: 15.06.2019.
http://tigersoccer.info/ancient-roman-furniture/, Erişim tarihi: 01.02.2019.
https://www.thegreatcoursesplus.com/museum-masterpieces-the-louvre/jacques-louis-davidand-his-school, Erişim tarihi: 01.02.2019.
Görsel Kaynaklar
Görsel 23. Eski Yunan Uygarlığına Ait Bir Vazoda Oturma Mobilyası Betimlemesi.
Oakley, J. H. (2013). The Greek Vase: Art of the Storyteller, London: British Museum Press, s.33.
Görsel 224. Tutankamon’un Mezarından Çıkan Mobilyalar, Tutankhamun - His Tomb and His Treasures Sergi Kitapçığı, 2020, Engelhorn Müzesi, Meinheim.
Görsel 325. Halkın Kullandığı Ahşap Kafes Kiriş Tabure. https://www.bmimages.com/ preview.asp?image=00514979001, Erişim tarihi: 25.01.2019.
Görsel 4. Soylulara Ait Tabure. http://www.furniturestyles.net/ancient/egyptian/, Erişim tarihi: 24.01.2019.
Görsel 5. Eski Mısır’da Tuvalet Taburesi. Demirarslan. D. (2011). Tasarım Tarihi Tarih Öncesi Dönem ve Antik Çağ Uygarlıklarında Mekân ve Mobilya Tasarımı, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 410, s.165.
Görsel 6. Ekhanaton, Nefertiti ve Çocukları, M.Ö. 1345 Kireçtaşından Sunak Kabartması, Gombrich, E.H. (2002), Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitapevi, s.67.
Görsel 7. Kuyruksokumu Kemiğini Destekleyen Arkalığı Bulunan Tabure. Scott, N. (1965). Our Egyptian Furniture. The Metropolitan Museum of Art Bulletin. 129-150.
Görsel 8. Çift kavisli oturma yüzeyi bulunan geç dönem Mısır iskemlesi. http://www.exmoorantiques.co.uk/History%20of%20Seating.htm, Erişim tarihi: 24.01.2019.
Görsel 9. Kraliçe Hetepheres’in Koltuğu. 4.Hanedanlık Dönemi ve Bu Koltuğa Ait Teknik Çizimler. Patricio, A. (2019). The Immutability of the Core Construction of a Chair: The Building Techniques from Ancient Egypt to Contemporaneity. Lisbon: CHAM, FCSH, Universidade Nova de Lisboa, s.1-14; http://www.touregypt.net/featurestories/furniture.htm, Erişim tarihi: 01.02.2019.
Görsel 10. Tutankhamon’un Tahtı, Tutankhamon’un Tahtından Detay. Gombrich,E.H. (2002). Sanatın Öyküsü. İstanbul: Remzi Kitapevi; https://comprarmejor.es/en/egyptomania/767-golden-throne-of-pharaoh-tutankhamun, Erişim tarihi: 11.06.2019.
Görsel 11. Tutankhamon’un Koltuğu, Kahire Müzesi Kitapçığı.
Görsel 12. Eski Mısır’da Marangoz Aletleri ve Ağaç Teknolojisi. Mobilya Sanat Tarihi, İstanbul: MEB Basımevi; Demirarslan, D. (2011). Tasarım Tarihi Tarih Öncesi Dönem ve Antik Çağ Uygarlıklarında Mekân ve Mobilya Tasarımı. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 410, s.156.
Görsel 13. Eski Ege Uygarlığında Tabure, M.Ö. 2000. Gurr, K., Straker, L., Moore, P. (1998). A History of Seating in the Western World, Perth: Curtin University of Technology, Western Australia, s.9.
Görsel 14. Eski Ege Uygarlığında İskemle. Lir Çalan İnsan Heykeli M.Ö. 2000. Hartt, F., (1989). Art. New York: Prentıce-Hall Inc., Harry N. Abrams Inc.
Görsel 15. Knossos Sarayı Taht Odasında Taht Ve Oturma Bankları. Kleiner, F. (2016). Gardner’s Art Through Ages, Boston: Cengage Learning, s.87.
Görsel 16. Kline ve Masa Kullanımı. Deighton, H., (2000). Eski Atina Yaşantısında Bir Gün. İstanbul: Homer Kitabevi.
Görsel 17. Klismos İskemle. Deighton,H., (2000). Eski Atina Yaşantısında Bir Gün. İstanbul: Homer Kitabevi.
Görsel 18. Thronos İskemle. http://www.archaeologs.com/i/176/thronos, Erişim tarihi: 11.06.2019.
Görsel 19. Diphros Okladias Taburenin Kullanımını Gösteren Rölyef M.Ö. 2000. Richter, G.M. (1966). The Furniture of the Greeks, Etruscans and Romans, Londra: Pahidon Press.
Görsel 20. Cathedra İskemle (URL-6) ve Curule İskemle. Richter, G.M. (1966). http://media.getty.edu/museum/images/web/enlarge/00074801.jpg, Erişim tarihi: 11.06.2019 ;The Furniture of the Greeks, Etruscans and Romans. Londra: Pahidon Press.
Görsel 21. Roma Dönemi Bronz Taht. Gurr, K., Straker, L., Moore, P. (1998). A History of Seating in the Western World, Perth: Curtin University of Technology, Western Australia, s.9.
Görsel 22. Eski Roma’da Kline (Metropolitan Müzesi Kitapçığı) ve biklinium kullanımı, Demirarslan, D.(2011). Tasarım Tarihi Tarih Öncesi Dönem ve Antik Çağ Uygarlıklarında Mekân ve Mobilya Tasarımı, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Yayınları, yayın No: 410.
Görsel 23. 19. Yüzyıl Ampir Dönem Mobilyasında Mısır Oturma Mobilyasının Etkisi ve Sağda Thonet İskemle. http://tigersoccer.info/ancient-roman-furniture/, Erişim tarihi: 01.02.2019; http://en.thonet.de/inspirations/magazine/thonet-the-story/in-the-beginning-was-thebentwood-chair.html, Erişim tarihi: 01.02.2019.
Görsel 24. Eski Mısır Oturma Mobilyalarından İlham Alınarak Tasarlanan İskandinav Mobilyaları. http://www.modernity.se/folding-armchair-egyptian-chair-designed-by-poul-hundevad-2/, Erişim Tarihi: 15.06.2019.
Görsel 25. Eski Mısır Mobilyasından İlham Alınarak Tasarlanmış Günümüz Mobilyaları, Tasarım: Jonathan Adler. Adler, J. (2012). 100 Ways to Happy Chic Your Life. Sterling Signature.
Görsel 26. Eski Mısır Firavun Tahtları Rohe’nin “Barcelona İskemlesi”ne esin kaynağı olmuştur. Russel, R. C. (2012). Barcelona Chair. VSD, s.52.
Görsel 27. Eski Mısır’da Tabure Yapımında Kullanılan Ahşap –Kafes Sistemin Günümüzde Sehpa Yapımında Kullanımı. Godwin Mobilya Kataloğu, 2018, s.5.
Görsel 28. Art Deco Tarzda Metalden Bir ‘Curule’ İskemle (URL- 10). http://collections.vam.ac.uk/item/O22780/roman-chair-armchair-heal-ambrose-sir/, Erişim Tarihi: 15.06.2019.
Görsel 29. Roma Dönemine Ait ‘Curule’ İskemlenin Post Modern Yorumlanması. http://tigersoccer.info/ancient-roman-furniture/, Erişim tarihi: 01.02.2019.
Görsel 30. Roma ve Yunan Kline Mobilyasının 19. Yüzyılda Dönüşümü. https://www.thegreatcoursesplus.com/museum-masterpieces-the-louvre/jacques-louis-davidand-his-school, Erişim tarihi: 01.02.2019.
Görsel 31.Mobilya Tasarımcısı Gibbings Tarafından 1936’da Yeniden Üretilen Klismos İskemle. ve Klismos iskemlenin Günümüzdeki Uyarlamaları.
Gibbings, T.H., Pullin, C. (1963). Furniture of Classical Greece, Knopf Press, http://buffaloah.com/f/fstyles/emp/empire.html, Erişim tarihi: 01.02.2019.